Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam bất ngờ sôi động trong những tuần đầu tháng 4 đến nay, các chỉ số VN-Index và HASTC đã tăng tới 42% và 56% so với mức đáy thiết lập ngày 24/2. Điều này đang gây sự chú ý quan tâm đặc biệt của giới đầu tư trong nước và tất nhiên của cả các nhà quản lý chính sách bởi vì TTCK là một trong những kênh thu hút vốn quan trọng nhất, là hàn thử biểu về sức khỏe của nền kinh tế quốc gia.
Sức tăng trưởng mạnh của TTCK đang làm tăng tính hấp dẫn rất nhiều của kênh đầu tư này. Quy mô toàn thị trường tăng nhanh chóng, tính thanh khoản của thị trường được cải thiện, trong phiên giao dịch ngày 17/4 thị trường đã thiết lập kỷ lục mới về khối lượng giao dịch (68,401 triệu đơn vị) và giá trị giao dịch (1.658 tỷ đồng). Giá của hầu hết các loại cổ phiếu đều tăng cao, nhiều loại cổ phiếu tăng đến 100%.
Phải kể đến rất nhiều lý do cho sự xuất hiện màu xanh liên tục trên TTCK vừa qua. Trước hết phải nói là mặt bằng giá cổ phiếu ở mức thấp đã tăng tính hấp dẫn của TTCK trong khi thị trường vàng trầm lắng và triển vọng thị trường BĐS chưa thực sự khả quan dẫn tới các nhà đầu tư đã đổ một lượng lớn nguồn vốn nhàn rỗi vào TTCK. Đặc biệt, tâm lý của các nhà đầu tư trên thị trường đang được giải tỏa trước các tín hiệu khả quan từ kinh tế trong nước và thế giới. TTCK Mỹ và thế giới tăng mạnh từ 3/2009, các chỉ số chứng khoán chính tại Mỹ đã tăng 25%-28% khi hệ thống ngân hàng ở nước này đã bắt đầu làm ăn có lãi và một số chỉ số vĩ mô khả quan, các chỉ số chứng khoán trong khu vực cũng tăng 15%-25%. Ở trong nước, tình hình kinh tế vĩ mô vẫn khả quan, tăng trưởng GDP trong quý I đạt 3,1%, ở mức cao so với các nước trong khu vực và thế giới. Chính phủ đang tiến hành chính sách tài khoá mở rộng và chính sách tiền tệ nới lỏng đã có những tác động tích cực, tạo niềm tin cho các nhà đầu tư về triển vọng phục hồi của nền kinh tế.
Xung quanh những diễn biến tăng trưởng mạnh của TTCK Việt Nam hiện nay đang có nhiều ý kiến khác nhau, nhưng đa phần đều giữ quan điểm rất thận trọng. Theo ông Lâm Minh Chánh, Tổng giám đốc CTCK Đông Dương, thị trường tăng liên tục như vậy, trong lúc tin tốt chưa lấn át được tin xấu thể hiện sự lạc quan thái quá của nhà đầu tư. Việc chứng khoán lên giá nhiều và quá nhanh là biểu hiện của một sự tăng trưởng mong manh. Ông Chánh đưa ra thông điệp với nhà đầu tư rằng, hãy đừng quên bài học cũ, thị trường lên nhanh cũng sẽ dễ xuống nhanh, nhất là nếu TTCK Mỹ đảo chiều đi xuống hoặc xuất hiện tin xấu bất thường thì khả năng đảo chiều trên TTCK Việt Nam là rất lớn. Còn đối với góc độ quản lý Nhà nước, chuyên gia tài chính Bùi Kiến Thành lại tỏ thái độ lo lắng về dòng tiền đang chảy vào TTCK và cần kiểm tra dòng tiền này: "Chưa thể loại trừ khả năng nguồn vốn từ các ngân hàng đã chuyển sang chứng khoán và chỉ khoảng 5% nguồn vốn này chảy sang chứng khoán cũng đã là đủ để dẫn dắt thị trường".
Rõ ràng là xu hướng tăng mạnh của TTCK vừa qua đã bộc lộ nhiều yếu tố không bền vững như sự lạc quan không xuất phát từ số liệu tình hình kinh doanh của các công ty niêm yết, thậm chí cổ phiếu các công ty bị đưa vào diện kiểm soát cũng tăng rất mạnh, xu hướng đầu tư chủ yếu là theo đám đông khi có phiên thì giao dịch ào ạt mua, có phiên lại ào ạt bán trong khi không chịu ảnh hưởng từ các thông tin kinh tế vĩ mô hỗ trợ. Do vậy, thiết nghĩ Nhà nước cần theo dõi chặt chẽ và có các biện pháp quản lý, kiểm soát, truyền thông phù hợp để bảo vệ quyền lợi của số đông nhà đầu tư cá nhân, tránh những hệ quả tiêu cực đột biến không đáng có ảnh hưởng đến bất ổn kinh tế và gây khó khăn cho hoạt động điều hành kinh tế vĩ mô, nhất là trong thời điểm biến động kinh tế hiện nay.
Mạnh Linh