“Thì ta đã vì hoa mà đắm đuối”

Quá nửa đời đắm đuối với thơ ca để gửi gắm hình bóng những người phụ nữ, những ân nghĩa cuộc đời, những thổn thức riêng chung và ngẫm ngợi thời cuộc, nhà thơ “mải chơi” Đàm Khánh Phương mới in hai tập thơ Dưới vòm hương tinh khiết và Nghe gió về cậy cửa (NXB Hội Nhà văn) và đang tiếp tục in tập thứ ba. Chúng tôi có cuộc trò chuyện với ông.

* Làm thơ hơn 50 năm, đến giờ mới chịu in thơ. Xin ông giải thích “sự lạ” này?

Xin nói thật với bạn luôn là tôi bận kiếm sống, bận đi và cả bận chơi nữa (cười). Vả lại, tôi cũng không có sự chăm chú tập kết những bài thơ in rải rác đó đây suốt chừng ấy năm. Và hình như tôi rất thích nhìn những bài thơ của mình in ngay trên báo, nhất là báo Tết. Vừa được tiền, vừa được dành làm quà tặng…

10 năm trước, tôi đã tập hợp bản thảo để in. Đã có nhiều bài giới thiệu trước trên báo. Nhưng rồi tôi lại nấn ná, thế là gọn 50 năm mọi thứ bình tĩnh hơn. Được bạn bè yêu mến, động viên, thúc giục. Tôi quyết định in luôn 3 tập và như bạn  thấy, 2 tập đã ra đời.

Nhà thơ Đàm Khánh Phương và hai tập thơ của ông vừa được NXB Hội Nhà văn ấn hành (ảnh dưới).

* Nhưng hình như về thơ, ông cũng nói đến chuyện “cho không” và “bán đắt” như một ẩn ý. Xem ra, đời ông cũng có nhiều trạng thái gắn với thơ quá!

Đấy cũng là chủ trương của tôi. Và tôi nói bán đắt với quan niệm là cao giá nhất. Nhiều lúc đời sống hết sức gieo neo. 10 năm trước, bài thơ Bến tặng các con, được nhà thơ Vân Long chọn in trên báo Sức khoẻ & Đời sống nhận nhuận bút 60 nghìn đồng, với ngần ấy đủ trang trải cho con khi bắt đầu năm học mới. Nói để bạn mừng cho, giờ thì cháu út đã tốt nghiệp Trường cao đẳng nghệ thuật Hà Nội. Tôi coi đó là bài đắt giá nhất vì 60 nghìn lúc đó tôi coi như 60 triệu trong tay tôi bây giờ: “Bất chợt xuyên vào đêm nay/Thổi lật hết vùng giá buốt/Hình như có gì nóng ruột/Quờ sang con còn ngủ say/Tảng sáng sờ vào hũ gạo/Ngó sang củi lửa muối dầu/Yên lòng các con no đủ/Mới biết giờ mình tới đâu”.

* Dễ nhận thấy trong thơ, nhiều lần ông nhắc đến những loài hoa với niềm yêu mến, trân trọng nhiều khi đến thành kính! Chắc ông muốn gửi gắm rất nhiều ở đó?

- Nói thật, trong đời tôi chịu ơn rất nhiều người phụ nữ do số phận và hành trình cuộc sống. Và trong đời, họ mang tên những loài hoa đẹp. Tôi cũng nghĩ về họ như thế. Những loài hoa mang hương sắc, hơi thở từng người phụ nữ còn run rẩy trong những bài thơ tôi. Chịu ơn người vợ đã khuất, cho tôi hai đứa con, tôi viết Độc thoại: Chùa gõ sang mình dăm tiếng mõ… Chịu ơn kế mẫu của các cháu, một thiếu tá quân đội, tôi viết Thức cùng huệ trắng: Em đã đến như một đồng vàng cuối. Và trong những cung bậc yêu thương thì có những bài thơ tình khác. Có những người thương quý các con tôi, tôi dâng họ những bài Chạm sát vách 70, Giường nằm toa số 4, Ghép từ những dòng tin nhắn, Quà cho em trước sinh nhật...: Giống hệt mẹ ta xưa cần cán nuôi cha đêm đêm đánh đồn trong lòng địch/Em rẽ qua bao gai góc hầm hào/Rẽ qua cả những tị hiềm nơi mặt đất/Dắt nhau về ngủ trọ cạnh trăng sao…

Tôi luôn luôn được nhận nhưng có lúc nhận, có lúc lại phải xin “khất”: Xin mắc nợ một lần em - nước mắt. Bởi trong cuộc đời chúng ta có thể gặp rất nhiều người nhưng không thể ôm vào lòng tất cả. Nhưng có người biết giữ họ ở lại trong tôi quả là một điều tôi rất chịu ơn và vô cùng hạnh phúc: Trời bắt mỗi nhà thơ/Chạm mắt nhiều cô gái/Em đã giữ cho tôi/Một mình em ở lại (Chỉ còn em ở lại).

* Xin cảm ơn nhà thơ Đàm Khánh Phương! Chúc ông lại có thêm nhiều bài thơ ân nghĩa với cuộc đời!

Hoàng Hoa (thực hiện)