Gần đây, ý tưởng đưa một phần cuộc thi Hoa hậu Hòa bình quốc tế 2017 tại động Thiên Đường trong quần thể di sản thiên nhiên thế giới Phong Nha - Kẻ Bàng (tỉnh Quảng Bình) thu hút sự quan tâm của công chúng và các chuyên gia. Tuy nhiên, đa số ý kiến cho rằng, để bảo vệ di sản động Thiên Đường thì không nên tổ chức cuộc thi sắc đẹp nói trên tại địa danh này vì lợi ít hại nhiều.
Chưa có văn bản xin cấp phép thi hoa hậu
Theo ông Hồ An Phong, Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Quảng Bình, cuộc thi Hoa hậu Hòa bình quốc tế 2017 (dự kiến diễn ra vào tháng 10/2017), đơn vị tổ chức đã làm việc với tỉnh Quảng Bình và phía nhà tổ chức đề xuất thực hiện phần thi trang phục truyền thống trong động Thiên Đường. Tuy nhiên, cơ quan chức năng tỉnh Quảng Bình đang xem xét thẩm định, báo cáo UBND tỉnh chứ chưa có quyết định nào liên quan đến vấn đề này. Phía đơn vị tổ chức cuộc thi Hoa hậu Hòa bình quốc tế 2017 cho rằng, với sự tham gia của các thí sinh đến từ 80 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, nếu được tổ chức ở động Thiên Đường sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển của du lịch Quảng Bình tới du khách trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, một khi động Thiên Đường được chọn thì đây sẽ là lần đầu tiên trên thế giới có một cuộc thi sắc đẹp quốc tế được tổ chức trong hang động?!
Các chuyên gia cho rằng không nên tổ chức thi hoa hậu trong động Thiên Đường.
Nếu được tổ chức phần thi trang phục truyền thống trong động Thiên Đường thì Ban Tổ chức sẽ làm cầu thang gỗ rộng hơn 2m, dài khoảng 1km, hai bên có lan can bảo vệ vững chắc. Khi phần thi diễn ra sẽ có khoảng vài trăm khán giả có mặt trực tiếp trong động và để phục vụ việc ghi hình, dàn dựng sân khấu thì các thiết bị quay phim, âm thanh, ánh sáng sẽ được đưa vào động Thiên Đường, đồng thời thời gian này tạm dừng đón khách du lịch.
Tuy nhiên, khi báo chí đăng tải thông tin về ý tưởng này, đại diện Bộ VH-TT&DL đã lên tiếng khẳng định đó chỉ là ý tưởng của phía đăng cai tổ chức. Trên thực tế, đến nay Bộ Văn hóa chưa nhận được bất kỳ văn bản chính thức nào từ tỉnh Quảng Bình, các đơn vị liên quan xin cấp phép tổ chức thi nhan sắc trong động Thiên Đường.
Thực tế chỉ ra rằng, động Thiên Đường là một trong những địa danh được ví như “hoàng cung trong lòng đất”, là một trong những địa điểm nổi tiếng nằm trong khu di sản thiên nhiên thế giới Phong Nha - Kẻ Bàng. Vì vậy mọi hoạt động về khai thác du lịch hoặc phục vụ các chương trình văn hóa nghệ thuật cần phải nghiên cứu kỹ càng, thận trọng để tránh những tác động làm ảnh hưởng hoặc tổn hại đến di sản.
Không khả thi vì lợi bất cập hại
Đó chính là đa số các ý kiến chuyên gia xung quanh ý tưởng đưa phần thi trang phục cuộc thi Hoa hậu Hòa bình quốc tế 2017 tại động Thiên Đường. Trước hết, động Thiên Đường là một trong những hang động đến nay còn giữ được những giá trị mang tính hoang sơ, cuốn hút khách du lịch trong nước và quốc tế. Vì lẽ đó, việc bảo tồn, gìn giữ động Thiên Đường cũng như các hang động tương tự là việc làm cần thiết để tránh làm tổn hại hoặc xáo trộn cấu trúc nguyên bản của di sản.
Tại một cuộc hội thảo quốc tế liên quan đến các di sản thiên nhiên thế giới, trong đó có động Thiên Đường, nhiều chuyên gia trong và ngoài nước cho biết, động Thiên Đường được cảnh báo về sự xuống cấp của thạch nhũ do khai thác du lịch nhiều. PGS.TS. Tạ Hòa Phương, Chủ tịch Hội Cổ sinh - Địa tầng Việt Nam đưa ra nhận định, nếu có nhiều người cùng với trang thiết bị kỹ thuật, máy móc, âm thanh, ánh sáng dù chỉ lắp đặt tạm thời, nếu diễn tại động Thiên Đường thì dù thế nào vẫn sẽ ảnh hưởng mạnh tới kết cấu tự nhiên vốn rất nhạy cảm của hang động này.
Đồng quan điểm trên, TS. Đỗ Văn Trụ - Tổng Thư ký Hội Di sản văn hóa Việt Nam cho biết, nếu tổ chức trong động Thiên Đường sẽ ảnh hưởng tới không khí trong hang động. “Theo tôi, nếu tổ chức thi sắc đẹp như ý tưởng trong động Thiên Đường sẽ tạo thành tiền lệ cho các hoạt động, sự kiện tiếp theo cũng muốn bắt chước tổ chức trong động. Và như vậy, về lâu dài sẽ gây ảnh hưởng cực kỳ lớn đến di sản này” - TS. Đỗ Văn Trụ chia sẻ. Thậm chí “người một nhà” như ông Lê Thanh Tịnh - Giám đốc Ban Quản lý vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (nơi có động Thiên Đường) cũng nêu ý kiến không nên tổ chức thi hoa hậu trong hang động vì việc tụ tập đông người sẽ làm tăng khí CO2, cường độ ánh sáng lớn sẽ làm tăng nhiệt độ trong hang động làm ảnh hưởng màu sắc thạch nhũ, kích thích sự phát triển của nấm mốc địa tảo, đó là chưa nói có thể người vào sẽ tác động trực tiếp vào thạch nhũ.
Trong khi đó, chuyên gia nghiên cứu di sản văn hóa - GS. Trần Lâm Biền cho biết, quảng bá du lịch là tốt nhưng không thể vì cái lợi trước mắt mà làm. “Động Thiên Đường là tài sản chung của cả quốc gia, một tài sản đặc biệt, không phải cứ muốn làm gì, muốn tổ chức gì cũng được” - GS. Trần Lâm Biền nhấn mạnh. Đặc biệt, theo ông Nguyễn Thái Bình, Chánh Văn phòng Bộ VH-TT&DL, cho dù cuộc thi Hoa hậu Hòa bình quốc tế 2017 có được cấp phép thì Bộ Văn hóa cũng không đồng ý với việc một phần cuộc thi sẽ diễn ra tại động Thiên Đường - bộ phận không thể tách rời của khu di sản thiên nhiên thế giới tại Quảng Bình đã được UNESCO vinh danh.