Từ giữa tháng 11, TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội sẽ thí điểm thanh tra chuyên ngành an toàn thực phẩm (ATTP) cấp quận/huyện; xã/phường. Những cán bộ này sẽ được xử phạt vi phạm hành chính trong cả 3 lĩnh vực: y tế, NN&PTNT và công thương. Thông tin này được TS. Nguyễn Thanh Phong - Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế đưa ra tại cuộc họp triển khai quyết định của Thủ tướng về thanh tra chuyên ngành ATTP do Bộ Y tế vừa tổ chức cuối tuần qua.
Giải bài toán thiếu nhân lực thanh tra về ATTP hiện nay
Hai địa phương là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh sẽ thí điểm hình thức này trong vòng 1 năm, bắt đầu từ ngày 15/11. Mỗi nơi sẽ chọn 5 đơn vị hành chính cấp quận, 10 đơn vị hành chính cấp phường thuộc đơn vị hành chính cấp quận đã chọn. Lực lượng thanh tra chuyên ngành này sẽ tận dụng nguồn nhân lực sẵn có.
Theo ông Nguyễn Hữu Hưng - Phó Giám đốc Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh cho biết, Sở Y tế thành phố đã đã tiến hành đào tạo bài bản cho 38 người, tuy nhiên vì nghiệp vụ còn hạn chế nên vẫn còn cần tiếp tục đào tạo để chuẩn hóa thành viên đoàn tham gia. Về phía Sở Y tế Hà Nội, ông Hoàng Đức Hạnh - Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết, Sở Y tế Hà Nội cũng đã chọn 2 quận nội thành, 2 ngoại thành và quận mới tham gia thí điểm gồm: Ba Đình, Đống Đa, Nam Từ Liêm, Đông Anh, Thường Tín.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, người dân rất quan tâm đến vấn đề ATTP, vì thế cần bước đột phá, thay đổi, cách làm mới nhất là trong lĩnh vực thanh kiểm tra. Trong 9 tháng đầu năm có hơn 21.000 đoàn đi thanh kiểm tra nhưng vẫn chưa đáp ứng được. Vì thế, Chính phủ đã đồng ý cho 3 Bộ Y tế, Nông nghiệp và Công Thương thí điểm thanh tra chuyên ngành ATTP cấp quận/huyện, xã/phường. Theo đó, 3 Bộ giao quyền cho một thanh tra xã/phường có thể xử phạt vi phạm ATTP trong cả 3 lĩnh vực: y tế, nông nghiệp và công thương. Những cán bộ này có quyền xử phạt ngay, được thành lập đoàn thanh kiểm tra, thậm chí tiến hành thanh kiểm tra độc lập. Đây là cơ chế đặc thù Chính phủ giao để tạo sự chuyển biến trong lĩnh vực ATTP.
Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long cũng cho biết, hiện “nút thắt” lớn nhất trong công tác quản lý ATTP là vấn đề nhân lực cũng như cơ chế, chế tài xử phạt vi phạm. Tuy nhiên, với việc thực hiện Quyết định 38 của Thủ tướng Chính phủ, các đơn vị thí điểm cơ bản sẽ giải phóng được các “nút thắt” nói trên để hoạt động hiệu quả hơn, ít nhất mỗi thành phố thí điểm sẽ có khoảng gần 150 cán bộ được bố trí tham gia vào lực lượng thanh tra chuyên ngành ATTP cấp quận, huyện, xã, phường. Hơn nữa, người được giao nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành ATTP cấp quận, huyện, xã, phường sẽ được giao thẩm quyền quyết định xử lý vi phạm hành chính tới 500.000 đồng, trường hợp vi phạm mức cao hơn có thể lập biên bản để trình UBND cùng cấp ra quyết định xử phạt, mức tối đa 5 triệu đồng.
Thanh tra theo đúng quy định, không lạm quyền khiến người dân bức xúc
Tại hội nghị này, Phó cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản (Bộ NN&PTNT) Lê Bá Anh cho biết, trong quá trình triển khai, các sở quản lý nhà nước chuyên ngành tại Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh phải theo dõi sát sao, ngăn chặn nguy cơ thanh tra chuyên ngành lạm quyền (như liên tục đến thanh tra các cơ sở) gây cản trở sản xuất kinh doanh.
Nhiều chuyên gia cho rằng, việc này sẽ tạo nhiều thuận lợi, tháo gỡ nút thắt chồng chéo trong quản lý hiện nay. Tuy nhiên, có người lo ngại việc để địa phương giữ lại 100% tiền phạt có thể khiến họ lạm dụng, làm khó doanh nghiệp.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long, ATTP vẫn là nỗi bức xúc và sự quan tâm của người dân, nhất thiết phải có thay đổi. Việc thành lập thanh tra chuyên ngành ATTP cấp xã phường thể hiện sự quan tâm của Chính phủ trong việc đưa ra giải pháp mới trong việc thanh kiểm tra vấn đề ATTP. Tuy nhiên, do thời hạn thí điểm ngắn và thực hiện theo đúng các luật liên quan sẽ rất khó khăn nên 3 bộ (Y tế, Công Thương, NN&PTNT) sẽ trình Chính phủ cho cơ chế đặc thù, trong đó sẽ trao quyền xử phạt cho cán bộ cấp xã, phường để có thể thực hiện được hiệu quả nhiệm vụ. Song việc thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm phải đúng quy định pháp luật, không được lạm dụng, làm quá để “hành dân”, khiến dân bức xúc.
Theo báo cáo của Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, trong 9 tháng đầu năm cả nước có trên 20.000 đoàn thanh kiểm tra trong lĩnh vực an toàn thực phẩm. Tổng số tiền xử phạt là hơn 24 tỷ đồng, số cơ sở vi phạm chiếm tỷ lệ hơn 22%. Việc xử lý vi phạm nhiều nơi còn chưa kiên quyết, tại tuyến xã hầu hết không xử phạt mà chủ yếu là nhắc nhở.
Thái Bình
