Các Ngân hàng Trung ương trên thế giới đua nhau tích trữ vàng. Nhiều quốc gia tại châu Âu đòi hồi hương vàng được ủy thác ở nước ngoài. Đây là dấu hiệu cho thấy tiền mặt đang đánh mất niềm tin và điều này báo trước một cuộc khủng hoảng sắp tới hay chỉ là phản xạ của những người lo xa vẫn tin tưởng vào vàng là một phương tiện dự trữ an toàn nhất?
Nhiều nền kinh tế tích trữ vàng để đa dạng hóa các nguồn dự trữ.
Cuối tháng 11/2014, không kèn không trống, Hà Lan đã chuyển 120 tấn vàng từ Mỹ về Amsterdam. Từ nay gần một phần ba dự trữ vàng của Ngân hàng Trung ương Hà Lan DNB ngủ yên ngay trên lãnh thổ quốc gia. Để giải thích cho quyết định hồi hương một phần dự trữ vàng quốc gia về nước, ngân hàng DNB cho rằng việc làm đó “đem lại niềm tin cho công luận”. Trước Hà Lan, Đức cũng đã thông báo kế hoạch “hồi hương” một phần lớn kho vàng quốc gia đang được cất giữ trong nhà kho của Ngân hàng dự trữ Liên bang Hoa Kỳ tại New York. Nhưng khác với Amsterdam, Berlin đã không được toại nguyện và đã phải từ bỏ ý định đưa 300 tấn vàng về nguyên quán. Với 3.386 tấn, Đức là quốc gia có dự trữ vàng lớn thứ nhì trên thế giới, chỉ thua Mỹ. Khi Thế chiến thứ hai bùng nổ, rồi tiếp theo đó là Chiến tranh lạnh, nước Đức bị chia đôi, Bonn ngay từ những năm 1950 đề phòng trước nguy cơ bị Liên Xô tấn công nên đã ủy thác đến 98% vàng của Cộng hòa Liên bang Đức ở nước ngoài. Chủ yếu là ở New York, London và Paris. Ngân hàng Trung ương Pháp giữ hộ đối tác Đức 374 tấn vàng, tương đương với 11% tổng dự trữ của nước Đức thống nhất ngày nay.
Từ sau cơn bão tài chính năm 2008 và nhất là từ năm 2010 khi một số thành viên trong khối Euro lâm vào khủng hoảng tài chính, tại Đức, ngày càng có nhiều tiếng nói đòi Berlin đưa vàng về nước. Đầu năm 2014, Ngân hàng Trung ương Đức Bundesbank thông báo ý định chuyển toàn bộ 374 tấn vàng đang ủy thác tại Pháp về nước. Quyết định này tương đối dễ hiểu, bởi ngày nay Pháp và Đức cùng trong khối Euro, cùng sử dụng chung một đơn vị tiền tệ, vàng do đó không là phương tiện thanh toán giữa hai quốc gia châu Âu ngày. Khác với trường hợp của Anh hay Mỹ. Đối với khối lượng vàng tại Anh, Ngân hàng Trung ương Đức thông báo giữ nguyên 13% dự trữ vàng quốc gia tại London - khoảng 700 tấn. Ngược lại, Berlin muốn đưa ít nhất 300 tấn vàng trên tổng số 1.500 tấn đang được cất giữ ở New York về lại Frankfurt, trụ sở của Bundesbank trước năm 2020. Hiện tại, Đức đang ký gửi trong nhà kho của Ngân hàng dự trữ Liên bang Hoa Kỳ 45% khối lượng vàng của toàn quốc.
Khủng hoảng tài chính châu Âu càng kéo dài, áp lực đòi Berlin hồi hương vàng về Đức càng lớn. Nhưng dưới những “áp lực ngoại giao” của Washington, đến mùa hè vừa qua, Ngân hàng Trung ương Đức từ bỏ kế hoạch đưa vàng về nước với một thông báo chung chung: “Vàng của chúng ta rất an toàn trên đất Mỹ”.
Mới chỉ cách nay vài năm, vàng từng bị chê là “lỗi thời”, nhưng từ khi khủng hoảng tài chính trong khối Euro mở màn, các Ngân hàng Trung ương trên thế giới tỏ ra quan tâm đến loại quý kim này hơn bao giờ hết. Nhiều nền kinh tế đang trỗi dậy tích trữ vàng để đa dạng hóa các nguồn dự trữ ngoại tệ bên cạnh hai đơn vị tiền tệ mạnh khác của thế giới là USD và đồng euro.
Theo báo cáo của Quỹ Tiền tệ quốc tế, tính tới tháng 4/2014 trong 7 tháng liên tiếp không chỉ Nga mà cả Kazakhstan đã mua thêm vàng để dự trữ. Thổ Nhĩ Kỳ, Belarus và cả Azerbaidjan cũng như Hy Lạp cũng có khuynh hướng tích trữ vàng.Tại châu Á, theo các số liệu chính thức, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đang ngồi trên một khối vàng hơn 1.000 tấn, tương đương với 1,6% khối dự trữ ngoại tệ của nền kinh tế số 2 thế giới này. Nhưng theo giới trong ngành thì dự trữ vàng của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc cao gấp ba lần so với các thống kê chính thức vừa nêu. Nếu đúng là như vậy thì Trung Quốc là siêu cường có nhiều vàng thứ nhì trên thế giới chỉ thua có Mỹ mà thôi. Tuy nhiên, lượng vàng đang được cất giữ trong kho của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc không thấm vào đâu so với hơn 8.000 tấn của Mỹ và cũng mới chỉ xấp xỉ so với 3.500 tấn của Ðức. Nhìn chung theo thống kê của Quỹ Tiền tệ quốc tế, các Ngân hàng Trung ương trên toàn cầu đang kiểm soát 1/5 khối lượng vàng của thế giới cho dù là từ năm 1973, chế độ bản vị vàng đã bị xóa bỏ.
(Theo Bloomberg)
Hải Hà
