Uttiga là một thanh niên Bà La Môn ở kinh thành Xá Vệ. Sau khi làm đầy đủ bổn phận của một cư sĩ tại gia như bố thí cúng dường, Uttiga đến yết kiến Phật và xin được xuất gia. Ðức đạo sư chấp nhận cho chàng được toại nguyện.
Sau ngày xuất gia và thọ tỳ kheo giới, Uttiga đâm hoảng, chàng tự nghĩ: “Sao mình đãng trí thế nhỉ, chỉ mỗi việc nhớ 250 giới thôi cũng đã đủ mệt rồi, nói gì đến thọ trì… Làm thế nào bây giờ?”. Uttiga đâm ra lúng túng vì thầy không tài nào nhớ nổi 250 giới cấm. Uttiga đến gặp Phật và bẩm:
- Bạch Thế Tôn! Con nghĩ rằng khi sống đời cư sĩ, chỉ phải giữ có năm giới cấm… là những điều mà con có thể thi hành được. Còn hôm nay, 250 giới của tỳ kheo, con không tài nào nhớ hết thì làm sao mà vâng giữ, chi bằng con xin hoàn tục để khỏi vi phạm đến giới pháp cao sâu vi diệu của tăng đoàn.
- Này tỳ kheo! Nếu Như Lai rút 250 giới lại thật tóm tắt, chỉ còn một giới thôi thì con có thể tiếp tục đời sống xuất gia hay không?
- Bạch Thế Tôn, được như thế thì còn gì bằng.
- Này tỳ kheo, bắt đầu từ hôm nay, con chỉ giữ có một giới này thôi. Ðó là canh chừng thật chặt chẽ tâm động niệm của con, biết rõ từng ý nghĩ khởi lên là thiện hay ác.
Này tỳ kheo! Làm sao biết đó là ý tưởng thiện hay ác: Ý tưởng ác là những ý tưởng mà nếu đem ra nói hay làm sẽ gây tai hại cho mình, cho người hoặc cả hai.
Này tỳ kheo! Thế nào là những ý tưởng thiện? Ðó là những ý tưởng mà khi đem ra thi hành sẽ không làm hại mình, hại người hoặc hại cả hai… Ðối với cả hai loại này con đều phải theo dõi từ lúc chúng sinh khởi, lan rộng cho đến khi hoại diệt. Này tỳ kheo! Với một điều giới như thế, con có thể giữ được hay không?
Thầy tỳ kheo Uttiga cung kính thưa:
- Bạch Thế Tôn, con có thể giữ được và con xin Thế Tôn cho phép con ở lại tịnh xá tu học.
HẢI BẰNG (Theo Lịch sử Phật giáo)