Trao đổi với phóng viên VTC News, TS.Nguyễn Tiến Hiệp - Trung tâm Bảo tồn Thực vật Việt Nam cho biết, ông đã lấy mẫu cây trồng trên đường Nguyễn Chí Thanh đem về nghiên cứu và khẳng định đây là cây Mỡ chứ không phải Vàng tâm. Vàng tâm và Mỡ có cùng họ Ngọc lan nhưng 2 loại cây này có những đặc điểm khác nhau.
Tuy nhiên, ông Hiệp cho hay, hiện nay tại một số địa phương, người dân vẫn coi gọi cây Mỡ là Mỡ vàng tâm hoặc là Vàng tâm.
“Có 3 loài cây thuộc dòng Ngọc lan nhiều người dân đều gọi là Vàng tâm cả. Vì cả 3 loài này gỗ đều vàng. Tuy nhiên, cây Vàng tâm chính thức theo tài liệu khoa học Việt Nam công bố là loài khác. Vàng tâm có tên khoa học là Magnolia dandyii, lá có lông xồm xoàm, quả tròn.
Cây Mỡ có tên khoa học là Magnolia chevalieri, có lá nhẵn, quả hình bầu dục. Cây trồng mới trên đường Nguyễn Chí Thanh là cây Mỡ chứ không phải Vàng tâm”, ông Hiệp khẳng định.
Theo TS.Nguyễn Tiến Hiệp, gỗ Mỡ và Vàng tâm đều được sử dụng. Nhưng Vàng tâm chính thức là cây gỗ quý hiếm, đi vào cuộc sống của người dân nhiều hơn, được ghi trong sách đỏ Việt Nam.
Tại Việt Nam, loài này gặp mọc tự nhiên ở Hà Giang (Quản Bạ, Vị Xuyên), Sơn La (Vân Hồ), Điện Biên (Tủa Chùa), Yên Bái, Thanh Hóa (Thường Xuân), Nghệ An (Con Cuông), Quảng Bình (Tuyên Hóa, Minh Hóa).
Trong khi đó, cây Mỡ là một loại cây phục vụ cho trồng rừng, được trồng rất phố biến ở các tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Tuyên Quang, Phú Thọ… Gỗ Mỡ mềm, chủ yếu được sử dụng để làm giấy.
Ông Hiệp cho biết thêm, hoa Mỡ có hình thức rất đẹp, tuy nhiên, mùi của nó lại rất khó chịu.
“Cây Mỡ trồng ngoài tự nhiên thường nở hoa và tháng 2 đến tháng 4. Hoa Mỡ chỉ tồn tại khoảng 15-20 ngày. Hoa cơ bản có 3 vòng, 9 cánh. Cánh ngoài thì xanh, hồng, bên trong thì có màu trắng.
Nhìn hình thức thì hoa Mỡ rất đẹp, chỉ muốn ăn luôn. Những ngày đầu hoa nở thì có mùi thơm thoang thoảng. Nhưng càng về sau thì có mùi thum thủm, thối thối. Cánh hoa này rất dày, giống như cánh của hoa Atiso. Chính vì thế, khi hoa rụng xuống đất thì rất bẩn”, ông Hiệp nói.
TS.Nguyễn Tiến Hiệp cho biết thêm, Mỡ thường sống ở nơi có địa hình cao, đất đồi, thoát nước tốt. Trong khi đó, Hà Nội là nơi trũng nước, nhiệt độ lại cao. Khi đem về trồng tại Hà Nội thì khả năng loại cây này bị chết là rất cao.
“Bản chất của gỗ mỡ là thường sống ở độ cao từ 200m trở lên. Nó sống rất tốt ở độ cao 700-1000m. Loại cây này không thể thích hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu tại Hà Nội. Khi được trồng tại Hà Nội, tôi dự đoán khả năng cây Mỡ chết là rất cao”, ông Hiệp cho hay.
Liên quan đến vấn đề này, GS.TS Nguyễn Lân Dũng bình luận: “Anh Hiệp là chuyên gia trong lĩnh vực này thì nói chính xác rồi. Tôi thì cho rằng 10 năm nữa nó cũng chắc chắn không có bóng mát đâu, bởi cành nó bằng ngón tay thôi.
Chúng ta không nên quan tâm hàng cây trồng trên đường Nguyễn Chí Thanh là cây Vàng tâm hay Mỡ, bởi cả 2 loại cây này đều không phù hợp để làm cây xanh ở Hà Nội. Ở đây không phải đất chua, không có chất mùn và nhiệt độ cao thì làm sao có thể trồng được 2 loại cây đó chứ.”
