Nhiều năm trước, tại các vùng núi phía Bắc, trong đó có Lào Cai, việc phụ nữ mang thai đến cơ sở y tế để thăm khám hay sinh con vẫn còn là điều xa vời. Không ít bà mẹ lựa chọn sinh nở tại nhà, theo kinh nghiệm truyền thống, trong điều kiện thiếu thốn, không bảo đảm an toàn. Mang thai mà không được theo dõi sức khỏe định kỳ, sinh nở không có nhân viên y tế hỗ trợ… đã từng là nguyên nhân khiến nhiều trường hợp băng huyết, nhiễm khuẩn, suy thai, và thậm chí tử vong cả mẹ lẫn con.
Những hủ tục lạc hậu như "không cần khám thai", "đẻ ở nhà như ngày xưa", "có vấn đề thì cúng bái tổ tiên" từng ăn sâu vào nhận thức của nhiều gia đình. Sự e ngại khi tiếp cận dịch vụ y tế, đường xa, điều kiện khó khăn, cộng với nỗi lo chi phí cũng khiến phụ nữ vùng cao chần chừ khi đến bệnh viện.
Lãnh đạo Bộ Y tế thăm hỏi sản phụ sinh con tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Lào Cai.
Tuy nhiên, nhờ sự vào cuộc mạnh mẽ của ngành Y tế, chính quyền địa phương và mạng lưới nhân viên y tế thôn bản, những quan niệm ấy đang từng bước thay đổi. Đặc biệt, sự thay đổi này ngày càng rõ nét khi nhiều gia đình nhận ra lợi ích thiết thực của việc sinh con tại bệnh viện: an toàn hơn, được bác sĩ hỗ trợ kịp thời, trẻ sơ sinh được chăm sóc khoa học, và những tai biến từng xảy ra trong các ca sinh tại nhà gần như không còn. Chính sự chứng kiến trực tiếp những trường hợp được cứu sống đã khiến nhiều người dân vùng cao chủ động thay đổi nhận thức và hành vi.
Từ nền tảng thay đổi quan trọng đó, vai trò của các bệnh viện chuyên khoa – đặc biệt là Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Lào Cai – ngày càng trở nên rõ rệt.
BSCKII Trần Hoài Bắc, Giám đốc Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Lào Cai, chia sẻ: "Trong những năm qua, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Lào Cai luôn nỗ lực không ngừng để nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe sinh sản, đặc biệt là công tác 'Làm mẹ an toàn'. Chúng tôi triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, từ đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại đến đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ y bác sĩ."
Theo BS Bắc, để giảm tỷ lệ tử vong mẹ và tử vong trẻ em – nhất là ở vùng sâu, vùng xa và vùng đồng bào dân tộc thiểu số – phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành, gia đình và cộng đồng. Với vai trò là bệnh viện chuyên khoa đầu ngành về Sản – Nhi của tỉnh, Bệnh viện Sản Nhi Lào Cai đã triển khai nhiều hoạt động quan trọng:
Tăng cường tư vấn và khám thai định kỳ: Bệnh viện đẩy mạnh truyền thông, khuyến khích phụ nữ mang thai đến khám sớm và theo dõi thường xuyên. Đơn nguyên "Quản lý thai nghén và chẩn đoán trước sinh" được đưa vào hoạt động, định hướng đến năm 2026 phát triển thành Trung tâm chuyên sâu.
Chăm sóc sau sinh toàn diện: 100% trẻ sinh ra tại bệnh viện đều được bác sĩ sơ sinh khám sàng lọc trong 24 giờ đầu. Bà mẹ được hướng dẫn kỹ lưỡng về chăm sóc hậu sản, dinh dưỡng, nuôi con bằng sữa mẹ và theo dõi các dấu hiệu bất thường trước khi xuất viện.
Phối hợp với y tế cơ sở: Bệnh viện tăng cường hỗ trợ chuyên môn cho các Trung tâm Y tế và trạm y tế xã, giúp dịch vụ chăm sóc sức khỏe bà mẹ – trẻ em đến được tận bản làng. BS Bắc đặc biệt nhấn mạnh vai trò của cô đỡ thôn bản – lực lượng mang kiến thức y tế đến từng gia đình, góp phần quan trọng trong thay đổi nhận thức sinh nở an toàn.
Những chuyển biến này là minh chứng rõ rệt cho hiệu quả của mô hình chăm sóc toàn diện, kết hợp giữa bệnh viện tuyến tỉnh, y tế cơ sở và mạng lưới nhân lực tại cộng đồng. Khi phụ nữ chủ động đi khám thai và sinh con tại cơ sở y tế, nguy cơ tử vong mẹ và trẻ sơ sinh giảm rõ rệt. Trẻ được chăm sóc thiết yếu ngay sau sinh, góp phần nâng cao chất lượng dân số và sức khỏe cộng đồng.
BS Bắc nhấn mạnh: "Mỗi ca sinh an toàn tại bệnh viện không chỉ cứu sống một người mẹ, một em bé, mà còn gieo mầm thay đổi trong cộng đồng. Khi người dân thấy lợi ích rõ ràng, họ sẽ tự nguyện từ bỏ hủ tục và lựa chọn các dịch vụ y tế an toàn hơn."
Những thay đổi tích cực tại Lào Cai cho thấy, khi hiểu biết được nâng lên, niềm tin đặt vào y tế nhiều hơn, thì sức khỏe bà mẹ và trẻ em sẽ được bảo vệ tốt hơn – và không một ai bị bỏ lại phía sau.
