Thường gặp nhất là 3 loại: gan nhiễm mỡ do rượu, viêm gan do rượu và xơ gan do rượu. Để dự phòng và điều trị căn bệnh này, ngoài việc sử dụng thuốc của y học hiện đại, y học cổ truyền với những loại thảo dược có công năng trị liệu các chứng bệnh tương ứng với bệnh gan do rượu như tửu đản, tích tụ, hiếp thống, chướng mãn... Sau đây, xin được giới thiệu 12 bài thuốc chữa trị:
Bài Cát hoa thang: cát hoa (hoa sắn dây) 12g, liên kiều 12g, hổ trượng 9g, xương bồ 5g, sa nhân 3g, sinh cam thảo 20g, sắc uống mỗi ngày 1 thang.
Bài Sài cầm thang: sài hồ 12g, trạch tả 12g, trư linh 15g, đẳng sâm 15g, bạch truật 10, bán hạ chế 10g, quế chi 10g, chích thảo 6g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: sơ can lợi mật, giải rượu tả độc, dùng hữu hiệu cho những bệnh nhân bị tổn thương gan do rượu.
Hoa sắn dây trong bài thuốc Cát hoa thang.
Bài Nhu can tiêu thủy thang: cát căn 20g, sinh hoàng kỳ 50g; biển đậu, hải tảo, kê nội kim, địa miết trùng, đan sâm, thanh bì mỗi vị 10g; thanh đại 6g; bạch truật, trạch lan, lai phục tử, côn bố, sài hồ, trạch tả mỗi vị 15g; nhân trần 18g. Khí hư thì gia hồng sâm hoặc tây dương sâm 10g; huyết hư thì gia đương quy 6g; âm hư thì gia miết giáp 20g; dương hư gia phụ tử chế 10g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
Bài Gia vị ôn đởm thang: tích tương thực 10g, hoàng liên 10g, bán hạ chế 10g; trúc nhự, trần bì, đào nhân, sài hồ, xích thược, bạch thược mỗi vị 12g; bạch linh 15g, đan sâm 30g, sơn tra 30g, miết giáp 24g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: giải rượu tả độc, lý khí vận tỳ, hoạt huyết hóa ứ, dùng thích hợp cho bệnh gan do rượu thuộc thể Can uất tỳ hư, nhiệt ứ hỗ kết.
Bài Giải tửu bảo can thang: sơn tra (sao) 30g; tích tương tử, trạch tả, trư linh, sài hồ, kê nội kim mỗi vị 15g; chi tử sao, bạch thược (sao), hoàng cầm, thần khúc, sa nhân mỗi vị 10g; uất kim 20g, sinh khương 5g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: sơ can thanh nhiệt, giải rượu hóa trùng, tiêu kiên giáng mỡ, dùng thích hợp cho trường hợp gan nhiễm mỡ do rượu.
Bài Thanh chi phục can thang: sinh sơn tra 30g, hắc sửu 15g, bạch sửu 15g, tỳ giải 15g, hà thủ ô 10g, trạch tả 10g, đan sâm 20g, nhân trần 20g, sắc uống mỗi ngày 1 thang, 20 thang là 1 liệu trình. Công dụng: thanh tả thấp nhiệt, hoạt huyết giáng mỡ, dùng thích hợp cho bệnh gan nhiễm mỡ do rượu.
Bài Thanh can hoạt huyết phương: sài hồ, hoàng cầm, đan sâm, miết giáp, cát căn, hàm lượng bằng nhau, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: sơ can thanh nhiệt hoạt huyết giải độc
Bài Thanh can giải tửu ẩm: nhân trần 20g, cát căn 20g, thiết quan âm trà 20g, bạch mao căn 20g, bạch linh 15g, sơn tra 15g, trạch lan 10g. Nếu thấp nhiệt uất kết can vị bất hòa, gia bồ công anh 15g, đại hoàng 6g, chi tử 10g; nếu thấp trệ tỳ hư, can khí uất kết, gia bán hạ chế 10g, hậu phác 10g, bạch truật 15g, thảo quyết minh 15g; nếu thấp ứ hiệp trở, can tỳ lưỡng hư, gia xích thược 12g, đương quy 10g, đào nhân 10g, hồng hoa 8g, manh trùng 6g, sâm cao ly 3g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: thanh lợi tửu thấp, hòa can khứ tích
Sài hồ trong bài thuốc Sài cầm thang có tác dụng sơ can lợi mật, giải rượu tả độc.
Bài Thanh can giải độc thang: sài hồ, hoàng cầm, bán hạ chế, tam thất mỗi vị 10g; bồ công anh, sơn tra, hổ trượng căn, căn hoa, ý dĩ mỗi vị 30g; đan sâm 15g, bản lam căn 15g, bạch linh 15g, sinh cam thảo 6g. Nếu bụng đầy đi lỏng, rêu lưỡi trắng nhờn, gia thương truật 15g, bạch truật 15g, thần khúc 15g, trần bì 10g; nếu vàng da, gia nhân trần 30g; nếu có cổ trướng hoặc phù chi dưới, gia xa tiền tử 30g, trạch tả 15g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: thanh nhiệt hóa thấp, hoạt huyết giải độc, chuyên dùng cho bệnh gan do rượu, men GGT tăng cao.
Bài Giải tửu hộ can ẩm: căn hoa, cát căn, tích tương tử, nhân trần, hổ trượng, đan sâm, đẳng sâm, bạch truật, bạch mao căn lượng bằng nhau, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: thanh nhiệt trừ thấp, kiện tỳ hòa vị, chuyên dùng cho bệnh gan do rượu
Bài Sơn tra trà diệp thang: sinh sơn tra đan sâm 15g, trà diệp 15g, thảo quyết minh 15g; hà diệp, bạch truật, đại hoàng, lộ lộ thông, hương phụ, uất kim mỗi vị 10g; quy vĩ 12g, xích thược 12g, bạch phàn (tán bột uống) 1,5g, hà thủ ô 30g, sắc uống mỗi ngày 1 thang, 3 tháng là 1 liệu trình. Công dụng: tiêu tích lợi thấp, sơ can kiện tỳ, chuyên dùng chữa bệnh gan do rượu.
Bài Thanh nhiệt lương huyết giải tửu phương: nhân trần, cát căn, bạch mao hạ khô thảo, bạch mao căn, bạch hoa xà thiệt thảo, tiêu sơn tra mỗi vị 30g; thanh cao 10g, trạch lan 10g, xích thược 15g, đan sâm 20g. Nếu thấp nhiệt uất kết, can hỏa phạm vị, gia bồ công anh 30g, đại hoàng 6g, kim ngân hoa 15g; nếu thấp khốn tỳ hư, can khí uất trệ, gia hậu phác 10g, bán hạ chế 10g, thương truật 10g; nếu thấp nhiệt hiệp ứ, can tỳ lưỡng hư, gia đương quy 10g, đào nhân 10g, địa miết trùng 6g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang, 7 tuần là 1 liệu trình. Công dụng: kiện tỳ lợi thấp, lương huyết thanh nhiệt, sơ can hòa vị, chuyên dùng cho bệnh gan do rượu.
