Tròn 50 năm, từ ngày Tiểu đoàn K3 - Tam Đảo nhận lệnh rời Thành cổ, kết thúc 81 ngày đêm anh dũng trong chảo lửa bom đạn. Những ngày tháng 7 tri ân, những cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn K3 - Tam Đảo năm xưa đã cùng nhau trở lại nơi họ cùng đồng đội sát cánh chiến đấu để cùng ôn lại một thời oanh liệt của 81 ngày đêm đỏ lửa.
Trong trang sử hào hùng của cuộc chiến vệ quốc vĩ đại, những trận chiến giữa ta và địch tại Quảng Trị trong 81 ngày đêm diễn ra vô cùng ác liệt, suốt cả ngày lẫn đêm. Hai bên giằng co từng mét đất, từng ngôi nhà. Đây là tiêu điểm ác liệt nhất và cũng là nơi thể hiện tinh thần anh dũng hy sinh, chiến đấu phi thường của quân và dân ta. Hàng nghìn chiến sĩ đã ngã xuống trong trận chiến khốc liệt này.
Ngày ấy, dưới mưa bom, bão đạn của kẻ thù, các chiến sĩ Tiểu đoàn K3 - Tam Đảo đã cùng thề quyết tử rằng: "K3 - Tam Đảo còn, Thành cổ Quảng Trị còn, dù phải hy sinh đến người lính cuối cùng".
Trải qua những trận đánh vô cùng ác liệt, lực lượng của K3 chỉ còn hơn hai chục cán bộ, chiến sĩ. Cả đơn vị tập trung các loại vũ khí lại, mỗi người sử dụng 3 đến 4 loại súng và phải cơ động trong một đoạn hào dài 20 mét - 30 mét, kết hợp với xuất kích nhỏ kiên quyết đánh địch. Đội quân K3 quyết tử để cầm cự đến cùng, giữ trọn lời thề với Thành cổ.
Đến ngày 16/9/1972, Tiểu đoàn K3 - Tam Đảo chỉ còn hơn 10 cán bộ, chiến sĩ và họ nhận lệnh phải rời khỏi Thành, kết thúc chiến dịch 81 ngày đêm chiến đấu, bảo vệ Thành cổ Quảng Trị.
Cựu chiến binh Nguyễn Văn Hợi, trú thành phố Nam Định (tỉnh Nam Định) - nguyên Trợ lý Quân lực Tiểu đoàn K3 - Tam Đảo là một trong những cán bộ, chiến sĩ của Tiểu đoàn K3 - Tam Đảo rút khỏi Thành Cổ Quảng Trị sau cuộc chiến 81 ngày đêm khốc liệt.
Trở lại nơi ngày xưa cùng đồng đội sát cánh chống địch, ông tìm đến một góc ở Thành Cổ, nơi 50 năm về trước, bom của Mỹ đánh trúng chiến hào, làm 11 đồng chí trong Ban Chỉ huy Tiểu đoàn K3- Tam Đảo hy sinh. Rồi ông đặt nhẹ cành hoa lên tường gạch, lặng lẽ cúi đầu mặc niệm.
"Sau 50 năm, hôm nay tôi về lại, vừa mới đến cầu Thạch Hãn, mới chỉ nhìn thấy bến thả hoa phía Bắc, tôi đã không cầm được lòng. Cũng như các bạn vào trong Thành Cổ, trên 1 hòn đá ghi áng thơ "Thành Cổ rộng nhưng đồng đội tôi nằm chật...", xúc động lắm, chúng tôi những người trong cuộc không cầm được lòng. Các bạn trẻ cả nước hãy cố gắng 1 lần vào đến Thành Cổ này, đến những bức tường còn nham nhở vết bom đạn để thấy được thế hệ đi trước sống và chiến đấu như thế nào", cựu chiến binh Nguyễn Văn Hợi tâm sự, dù sức khỏe giảm sút nhưng ông vẫn cố gắng trở về thăm chiến trường xưa.
Trong buổi gặp mặt hôm ấy, Đại tá, Anh hùng Lực lượng vũ trang Hán Duy Long, quê xã Hương Trạch, huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) cùng đồng đội nhắc lại những buồn vui trong khói lửa chiến tranh. Cựu chiến binh Hán Duy Long nhớ thương những đồng đội từng sống chết có nhau trong 81 ngày đêm khói lửa nơi Thành Cổ Quảng Trị.
"Cùng đồng đội bám trụ trong 81 ngày đêm, quyết tâm thực hiện lời hứa với Tư lệnh Mặt trận là K3 - Tam Đảo còn, Thành Cổ Quảng Trị còn. Trong những trận chiến như thế, có những điều không thể cũng trở thành điều có thể, bởi khát khao đất nước được độc lập, tạo ra cho mình có được niềm tin, sức mạnh. Bây giờ, mỗi nhành cây, ngọn cỏ, mỗi dòng sông, tấc đất đều thấm đẫm máu của đồng đội chúng tôi", cựu chiến binh Hán Duy Long chia sẻ.
Theo bước những cựu chiến binh là đồng đội năm xưa của bố mình trở về Thành Cổ Quảng Trị. Ông Đỗ Huỳnh Duy (57 tuổi) trú phường Thanh Trì, quận Hoàng Mai, TP. Hà Nội, con trai của Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân Đỗ Văn Mến được nghe kể những câu chuyện một thời bi tráng, hào hùng ông càng hiểu hơn những cống hiến, mất mát của tiền nhân vì độc lập, tự do của Tổ quốc.
"Tôi cảm nhận rằng bố tôi và đồng đội của bố tôi hy sinh xương máu, đó là điều rất thiêng liêng, bản thân tôi cảm nhận rằng điều này là vô giá. Tôi cũng là một quân nhân, được sống trong thời bình, không còn chiến tranh đó là điều hạnh phúc rất lớn lao. Chúng tôi luôn ghi nhớ công ơn các thế hệ đi trước đã để lại cho con cháu cuộc sống hòa bình, hạnh phúc hôm nay", ông Đỗ Huỳnh Duy chia sẻ.