Trong quan niệm của dân gian, tháng 7 âm lịch hàng năm được xem là tháng cô hồn. Người xưa quan niệm đây là tháng của ma quỷ, đặc biệt là rằm tháng 7 được xem là ngày "xá tội vong nhân", cần tránh nhiều điều để không chịu xui xẻo. Vậy nguồn gốc tháng cô hồn bắt nguồn từ đâu và tháng cô hồn phải kiêng những gì theo phong tục?
Nguồn gốc của tháng cô hồn
Tháng cô hồn là cách gọi dân gian của tháng 7 âm lịch. Tháng 7 cô hồn bắt nguồn từ Đạo Giáo của người Trung Quốc, họ cho rằng đây là khoảng thời gian Diêm Vương sẽ mở Quỷ môn quan. Từ đó các vong linh, ma quỷ sẽ lên dương gian quấy phá. Bởi vậy, người xưa cho rằng, đây là tháng đen đủi trong năm, dễ gặp phải tai bay vạ gió và nếu làm việc lớn thì khó thành.
Ở Việt Nam, tác giả Bùi Xuân Mỹ có viết trong cuốn "Tục thờ cúng của người Việt" như sau: "Theo tín ngưỡng truyền thống thì vào Rằm tháng 7, các tội nhân ở cõi âm được tha một ngày, bởi vậy các gia đình ở dương gian làm cỗ bàn cúng gia tiên, đốt vàng mã tụng kinh độ trì cho họ".
Vào tháng 7 Âm lịch hay tháng cô hồn người dân hay làm lễ xá tội vong nhân. Ảnh minh họa.
Trong cuốn "Phong tục thờ cúng của người Việt" do NXB Văn hóa Thông tin phát hành cũng có viết rằng: "Tết Trung nguyên là tết tổ chức vào rằm tháng 7, dân gian còn gọi là ngày Xá tội vong nhân. Nhiều người bày lễ cúng chúng sinh ngoài sân, trước thềm nhà, rìa đường phố, cúng cô hồn, ma đói, dùng lễ vật sơ sài như bánh đa, bánh bỏng, ngô bắp, khoai lang, trứng luộc".
Không chỉ ở Việt Nam và Trung Quốc, một số nước như Ấn Độ, Campuchia, Nhật Bản cũng có chung niềm tin về tháng 7 cô hồn.
Riêng ở Việt Nam, những tập tục, thói quen thờ cúng, kiêng kỵ… đã trở thành một phần trong nét đẹp văn hóa dân gian ở nước ta.
Tháng 7 âm lịch, tháng cô hồn kiêng những gì?
Trong dân gian có truyền miệng nhiều điều cần kiêng kỵ trong tháng cô hồn với quan niệm “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”. Dưới đây là một số tục kiêng trong tháng 7 Âm lịch và lý giải về chúng.
Tháng cô hồn kiêng đi chơi đêm
Dân gian tin rằng vào tháng 7 Âm lịch, Diêm vương mở cửa Quỷ môn quan để cho ma quỷ, cô hồn được trở lại cõi trần, đến tối ngày rằm chúng phải quay về vì cửa ngục sẽ đóng lại. Vì thế trong nửa đầu tháng 7, nhiều người tránh đi chơi đêm - khoảng thời gian được cho là âm khí nặng nhất - để không bị ma quỷ trêu ghẹo, quấy nhiễu.
Thậm chí vào ban ngày, nhiều gia đình còn không cho trẻ con ra đường chơi một mình vì sợ ma quỷ sẽ lừa dẫn đi những nơi nguy hiểm. Người già cũng hay dặn con cháu tránh xa ao, hồ, sông nước trong những ngày này.
Kiêng nhặt tiền rơi
Đây là một trong những điều kiêng kỵ trong tháng 7 Âm lịch mà các cụ già hay nhắc nhở con cháu. Khi làm các lễ cúng trong tháng cô hồn, nhiều người rải tiền lẻ để mua chuộc quỷ đầu trâu mặt ngựa, hoặc để bố thí cho các vong hồn.
Nhiều người sợ rằng nếu nhặt tiền rơi trong khoảng thời gian này, rất có thể họ sẽ nhặt phải những đồng tiền cúng đó và phải thay người rải tiền hứng chịu những rủi ro, tai họa, hoặc bị ma quỷ quấy nhiễu vì "giành phần" của chúng.
Kiêng đốt vàng mã linh tinh
Không đốt vàng mã tùy tiện là một trong những điều kiêng kỵ trong tháng 7 Âm lịch. Ảnh minh họa.
Tháng 7 Âm lịch là khoảng thời gian người ta tiêu thụ lượng vàng mã lớn nhất. Tuy vậy nhiều người vẫn nhắc nhau cẩn thận khi đốt, không được đốt tùy tiện vì có thể khiến ma quỷ đang lang thang khắp nơi vây lấy bạn để kiếm chác, khiến cuộc sống không được bình an.
Trên thực tế, việc đốt vàng mã vừa gây tốn kém, ô nhiễm môi trường vừa tiềm ẩn nguy cơ hỏa hoạn, vì vậy đây là hoạt động được khuyến cáo không nên thực hiện.
Kiêng ăn vụng đồ cúng cô hồn
Trẻ con ăn vụng đồ cúng là chuyện vẫn hay xảy ra, nhưng riêng mâm cỗ cúng cô hồn thường được người lớn canh chừng đặc biệt cẩn thận, không để trẻ sờ cho đến khi hương cháy hết, mọi nghi thức hoàn tất.
Điều này cũng xuất phát từ quan niệm cô hồn dã quỷ xuất hiện khắp nơi trong tháng 7 Âm lịch, trong đó có nhiều quỷ đói. Mâm cỗ cúng chúng sinh là dành cho những đối tượng này, nếu sờ vào sẽ chọc giận ma quỷ, khiến chúng nổi giận và gây rối.
Kiêng chi khoản tiền lớn
Đây là một trong những điều kiêng kỵ trong tháng 7 Âm lịch được rất nhiều người làm nghề buôn bán tuân thủ. Không ít người, đặc biệt là người kinh doanh, thường kiêng xuất tiền, trả nợ trong ngày mùng 1 Âm lịch nói chung vì sợ hao tài tán lộc.
Với tháng cô hồn, sự kiêng cữ này thường kéo dài quá rằm, thậm chí hết tháng. Đương nhiên, hiếm ai sống cả tháng mà không phải chi tiền, người ta chỉ hạn chế xuất những món tiền lớn, hạn chế chi tiền trả nợ.
Tuy nhiên, tất cả chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm và phụ thuộc vào quan niệm, niềm tin của mỗi người. Dân gian thường sống bằng kinh nghiệm nhằm đáp ứng tâm lý hướng đến sự an toàn của cá nhân và cộng đồng. Dù vậy, cái gì nhiều quá thì cũng không tốt. Suy cho cùng, dù hành lễ ở đâu quan trọng nhất vẫn là sự thành tâm. Con người thường xuyên làm việc thiện, giúp đỡ người khác thì dù trong hoàn cảnh nào, bản thân họ cũng cảm thấy an yên.
*Thông tin bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.
