Đến hôm nay BS. Đặng Cát đã bước vào tuổi bát thập, song với bản chất anh bộ đội Cụ Hồ, bác sĩ quân y Đặng Cát vẫn sống vui sống khỏe, thầm lặng đi thăm khám miễn phí cho các bệnh nhân nghèo không những trên địa bàn quận Tây Hồ (Hà Nội) mà ở bất cứ đâu hễ có bệnh nhân nặng, không đi được, có người đến gọi là ông sắm túi, đạp xe đến tận nhà bệnh nhân không kể đêm ngày, chẳng cần công sá. Cứ như thế, bánh xe của ông đã lăn qua không biết bao nhiêu ngóc ngách, như con ong cần mẫn, như một người chỉ mong cứu chữa người bệnh là quan trọng hơn bất cứ điều gì khác.
BS. Đặng Cát.
Tôi vốn là một CCB ở phường Tứ Liên, hàng xóm của phường Nhật Tân và là CTV báo CCB Việt Nam, báo CCB Thủ đô Hà Nội nên thường được giáp mặt với BS. Đặng Cát. Gặp BS. Đặng Cát giản dị và khiêm nhường như bất cứ một công dân nào của Thủ đô. Nhiều bệnh nhân cho tôi biết: “Ban đầu gặp bác sĩ ai cũng tưởng đây là một nông dân thực thụ, bởi phong thái sống của ông rất giản dị, gần gũi mọi người. Hiền lành, chất phác và đức tính khiêm nhường làm nên cốt cách một bác sĩ quân y khi về đời thường nhân ái”. Nét đẹp chỉ được phô ra khi ông đem cái tâm “y đức” phục vụ mọi người dân trong phường, ngoài quận và nay thì khắp cả vùng Tây Hồ mà không đòi hỏi một tí thù lao nào. Ông sinh năm 1936 ở Hải Long, Hải Hậu, Nam Định. Năm 1952, ông vào bộ đội, được cử đi học quân y và trở thành bác sĩ quân y thuộc bộ đội Biên phòng, từng giữ chức Chủ nhiệm Quân y - Học viện Sĩ quan biên phòng (nay là Trường Sĩ quan biên phòng).
Sau nhiều năm tham gia chiến đấu trên nhiều chiến trường, cứu chữa cho biết bao thương bệnh binh, tháng 5/1989, Trung tá - bác sĩ quân y Đặng Cát về nghỉ hưu cùng gia đình tại nhà số 7, ngõ 416/12, đường Lạc Long Quân thuộc cụm 3, phường Nhật Tân, quận Tây Hồ. Trở về đời thường với tấm lòng “thương người như thể thương thân”. Hơn 20 năm nay, ông luôn sẵn sàng giúp đỡ điều trị và tư vấn cho bệnh nhân trong làng ngoài xóm. Ông không nề hà đêm ngày, phân biệt giàu nghèo đến từng nhà người bệnh khám và điều trị miễn phí. “Tiếng lành đồn xa”, ngày càng có nhiều người đến “gõ cửa” nhà ông. Không chỉ có hội viên CCB, bà con trong cụm phường mà còn cả những người ở phường khác, quận khác, nay thì cả một số tỉnh thành trong cả nước tìm đến nhờ bác sĩ chữa trị. Mỗi ngày, ông điều trị trung bình cho khoảng 5 -15 người bệnh. Làm một phép tính nhẩm, từ năm 1989 đến nay, hơn 20 năm với con số hàng chục ca điều trị, tư vấn/ngày thôi ta sẽ có một kết quả đáng khâm phục. Với chiếc xe đạp cà tàng sản xuất từ thời bao cấp của người anh họ cho, bà con xóm giềng thường gọi là: “chiếc @ nhân ái” đã “cõng” ông hàng ngày đến từng nhà thăm bệnh, tiêm thuốc và tư vấn sức khỏe, tìm nhiều phương pháp chữa bệnh tiên tiến để giúp họ mau thuyên giảm bệnh tật. Một mình một “@ nhân ái” ông gọi là “ngựa sắt” hoặc cái “xe thổ tả”, một chiếc túi vải đựng đồ nghề, trời nắng hay mưa, nóng bức hay buốt giá như kim châm, ông vẫn đều đặn rời khỏi nhà lúc 7 giờ 30 sáng và thường chỉ có mặt ở nhà hai bữa cơm trưa và chiều. Khoảng 16 giờ chiều, bệnh nhân kéo đến nhà ông chật ních. Trung bình mỗi tháng ông đi thăm khám và kê đơn cho hàng trăm bệnh nhân nhưng không lấy của ai một đồng và bất cứ quà biếu nào. Kết hợp khám và kê đơn ông còn tư vấn cho hàng trăm người về thuốc men, bệnh tật, người bệnh cần khám và điều trị ở đâu... giúp cho bệnh nhân tìm đúng thầy, đúng thuốc mau lành bệnh. “Để nâng cao tay nghề, thời gian không có bệnh nhân là tôi tự đi tìm mua các sách khoa học mới xuất bản về y đem về nhà tự nghiên cứu, có vậy mới nắm bắt được thực trạng bệnh tật ngày càng biến đổi theo thời gian. Ngoài ra còn tìm gặp các bác sĩ có tay nghề cao học hỏi kinh nghiệm. Ông trời cho tôi còn sức khỏe ngày nào thì tôi còn phục vụ hết mình để cứu chữa cho các bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn và đang mắc bệnh nan y” - BS. Đặng Cát tâm sự.
Bác sĩ Đặng Cát khám cho bệnh nhân.
Một cán bộ lão thành cách mạng là bệnh nhân cũng là hàng xóm được ông Cát chăm sóc thường xuyên nhận xét: “ông Cát là một bác sĩ có tâm, suốt đời giữ vững phẩm chất anh bộ đội cụ Hồ”. Trường hợp ông Phương Văn Giai (60 tuổi, ở phường Xuân La) bị khớp nặng, thiểu năng tuần hoàn não và rối loạn tiêu hóa. Mặc dù nhà ông Giai cách nhà ông Cát hơn 3km, nhưng thấy gia đình bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn, ông Cát bỏ 300.000đ tiền túi ra mua thuốc điều trị hơn 2 tháng, khỏi bệnh mới thôi. Cháu Phương Vân Anh (28 tuổi, ở phường Phú Thượng) bị hẹp van tim, lại mang thai, đã nằm bệnh viện một thời gian rồi trở về nhà tìm đến nhờ. Ông Cát lập phác đồ điều trị tích cực, giúp cháu khi sinh con mẹ tròn con vuông. Khi cháu bé vừa 1 tháng bị lao hạch, mẹ cháu lại thiếu sữa. Ông Cát cần mẫn đến điều trị cho mẹ con cháu gần một năm trời. “Vợ tôi bị bệnh viện nọ trả về và bảo gia đình “Bà ấy chỉ có thể sống được nửa tháng nữa là cùng”. “Còn nước còn tát” tôi đã đến nhờ ông Cát thăm khám. Ông Cát đến kịp thời khám chữa và điều trị. Vợ tôi đã thoát khỏi tử thần kéo dài thêm 5 năm nữa” - ông Nguyễn Trọng Tín, nguyên Chủ tịch Hội CTĐ phường Thụy Khuê bộc bạch. Một bệnh nhân viêm ruột thừa gia đình không biết và cứ điều trị ở nhà, may nhờ có ông đến và chẩn đoán sau đó đưa đi bệnh viện kịp thời. Đến bệnh viện, các bác sĩ bảo để chậm ít phút nữa bệnh nhân có thể chết vì hoại tử ruột. Theo chân bác sĩ Cát tìm đến nhà bà Ngô Thị Hồng (73 tuổi, ở phường Xuân La) bị đau lưng do di chứng tai nạn, nằm bẹp đã nhiều ngày, chúng tôi mới được tận mắt chứng kiến cách ông ân cần thăm khám cho bệnh nhân. “Quý nhất là đêm hôm, nắng mưa, ông Cát đều đi chữa trị cho bệnh nhân, tiếp xúc với người bệnh lại rất chân thành, chu đáo. Nếu không có BS. Cát thì tôi không biết xoay xở thế nào. Đã nhiều lần bị ngã, không thể đứng lên đi lại được, vậy mà được BS. Cát đến tận nhà chữa trị chu đáo, tôi đã khỏe hơn nhiều. BS. Cát là ân nhân của gia đình chúng tôi, tôi và gia đình mang ơn BS. Cát vô cùng!”. Tấm lòng nhân ái của ông ngày càng vang xa, nhiều bệnh nhân tận TP. Hồ Chí Minh, Nha Trang, Quảng Ngãi hay các tỉnh lân cận như Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Bắc Giang, Thái Bình... đều lặn lội đến tìm ông. Không chỉ khám và điều trị những căn bệnh thông thường, BS. Cát còn điều trị rất hiệu quả nhiều căn bệnh khó như nấm, hẹp van tim, thiểu năng tuần hoàn não... Nhiều người đã đi khám, chữa ở nhiều nơi không khỏi, các bệnh viện cũng “lắc đầu” nhưng về gặp ông thì hết bệnh mà lại... không tốn một đồng nào. Đã có biết bao bài báo và phóng sự viết và phát sóng về bác sĩ quân y Đặng Cát, song mỗi lần các phóng viên, nhà báo... đến gặp ông thì ông lại khiêm tốn: “Tôi làm việc này thật là nhỏ nhoi có gì đâu mà viết...”. Tìm nhà ông thì dễ bởi cứ đến phường Nhật Tân (Tây Hồ) hỏi tới ông Đặng Cát ai cũng biết, nhưng khi tỏ bày muốn được tìm hiểu và viết về những việc làm từ thiện của ông thì phải thật kiên trì “bám trụ” mới có thể lấy được những tư liệu và hình ảnh thăm khám bệnh của bác sĩ.
Ngoài đi khám chữa bệnh cho bà con xóm giềng, ông Cát còn tích cực tham gia công tác xã hội ở địa phương và hoàn thành tốt công tác: Phó Chủ tịch Hội CCB, Hội Chữ thập đỏ, Hội Khuyến học phường Nhật Tân và Bí thư Chi bộ 3 (nay là Chi bộ 5) phường Nhật Tân, được tặng nhiều huân, huy chương, bằng khen và giấy khen của Trung ương, thành phố và quận, phường. Đặc biệt, năm 2009, ông được Quận ủy Tây Hồ tôn vinh, khen thưởng vì có thành tích trong Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Năm 2013, ông tiếp tục được khen thưởng “người tốt việc tốt” cấp thành phố. 80 tuổi đời, hơn 50 năm tuổi Đảng, BS. Đặng Cát vẫn miệt mài cứu chữa cho bệnh nhân mà không quản ngại khó khăn, vất vả, giữ vững phẩm chất anh Bộ đội Cụ Hồ giữa đời thường... Nhiều năm liên tục BS. Đặng Cát được bình xét gương “Người tốt việc tốt”, là tấm gương tiêu biểu, trong cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Tháng 4/2008, tại Khu trung tâm quốc gia Mỹ Đình, Tổ chức quốc tế mang tên Theuprme master Chinghai Iternational Association dành tặng cho bác sĩ một trái tim trong suốt, như một “Tấm gương nhân ái sáng ngời thế giới”.
Được biết báo Sức khỏe&Đời sống tổ chức cuộc thi viết “Sự hy sinh thầm lặng”, thấy gương BS. Đặng Cát đã được nhiều báo đài nêu lên, tôi phân vân hỏi ý kiến ông Nguyễn Tuấn Nghĩa - Chủ tịch Hội CCB quận Tây Hồ có nên viết gương này gửi dự thi tới báo SK&ĐS không? Ông Nghĩa vui vẻ động viên: “Nên viết, bởi tấm gương của BS. Đặng Cát rất cần được nêu lên cho cả nước biết đến. Một con người tâm sáng, đức trọng lẽ nào không được in vào tập “Sự hy sinh thầm lặng”. Đồng chí cũng là một hội viên CCB hãy tự tin viết về tấm gương tốt của CCB đi...”. Được sự động viên của ông Chủ tịch Quận hội tôi mạnh dạn cầm bút viết bài này. Rất mong gương làm việc thiện của BS. Đặng Cát được ưu ái, nêu lên trong số những gương “Hy sinh thầm lặng” của Hà Nội nói riêng, cả nước nói chung.