Thời gian qua, âm nhạc trong giới trẻ đã có không ít những tác phẩm với ca từ nhạt nhẽo lẫn dung tục, phản cảm... được “trưng” trên một số website chuyên về âm nhạc. Hàng loạt ca sĩ “vô danh” bỗng nổi tiếng chỉ sau một đêm nhờ vào “tai tiếng” và tỷ lệ được tìm trên mạng khi hát nhạc phẩm có ca từ “thiếu văn hóa”. Điều này đã khiến công chúng cũng như cơ quan quản lý văn hóa nhiều phen thấy... đau đầu.
Muôn vàn kiểu thảm họa...
Vài năm trước, có lần xuất hiện trên truyền hình, người mẫu Phi Thanh Vân cho biết, mục đích cô tham gia vào lĩnh vực âm nhạc không phải vì sự nổi tiếng mà vì mục đích muốn đưa một... làn gió mới vào ngành giải trí của nước nhà. Thậm chí, cô còn cho rằng người Việt Nam không biết thưởng thức âm nhạc, khi những người bạn nước ngoài ca ngợi và yêu thích bài hát Da nâu của cô thì người nghe nhạc trong nước lại cho rằng ca khúc ấy chỉ là thảm họa. Nhưng công chúng nghe nhạc Việt không nhầm, bởi ai đã từng nghe Da nâu của Phi Thanh Vân thể hiện thì phải choáng vì ca khúc chỉ khoảng 8 câu, ý tứ cũng vô cùng nhạt nhẽo nhưng lại được Phi Thanh Vân kéo lê thê biểu diễn tới tận... 5 phút.
Cũng được xem là một hiện tượng, đó là trường hợp của cô ca sĩ vô danh Phương My. Sau thất bại ở cuộc thi âm nhạc trên sóng truyền hình, cô đã chọn cho mình một hướng đi khác. Không đi theo con đường âm nhạc chuyên nghiệp, Phương My chọn cho mình cách nổi tiếng bằng scandal. Cùng với ê-kíp của mình, Phương My trình làng MV đầu tay Nói dối. Chỉ vài ngày sau khi clip Nói dối được tung lên mạng, ngay lập tức Phương My được nhiều bạn trẻ biết tới, số lượng người truy cập vào web để xem Nói dối lên đến con số hàng triệu bởi phần nhạc thì... ngang như cua, ca từ cũng sáo rỗng: Tại sao, tại sao, tại sao, tai sao anh lại nói dối, vì sao vì sao vì sao, vì sao anh lại dối em; anh có biết em yêu nhiều lắm không; anh có biết em đêm thầm nhớ mong nhưng sao anh lại lừa dối em. Thậm chí, Phương My thẳng thắn chia sẻ với giới truyền thông, cô cố tình chọn cách nổi tiếng bằng scandal và sẽ sẵn sàng làm nhiều hơn thế nữa để được nhiều người biết đến. Tuy nhiên, trái với những gì mình mong đợi, sau một thời gian gây “bão” trên mạng, hiện nay cô ca sĩ có tên Phương My gần như đã hoàn toàn biến mất khỏi làng giải trí cũng như chẳng ai quan tâm cô ca sĩ hiện đang làm gì và ở đâu.
Hoặc một cái tên cũng khá nổi là Lê Kiều Như, năm 2009, Lê Kiều Như bất ngờ trở lại làng nhạc và gây hoảng loạn cho làng giải trí với việc thể hiện một ca khúc có tên Đừng yêu em. Ca khúc Đừng yêu em (sáng tác Chương Đức) do Lê Kiều Như trình bày trong Chương trình Thế giới Vpop 2009 đã “đánh ngất” tất cả khán giả có mặt tại chương trình này. Trong cùng một ca khúc mà Lê Kiều Như vừa hát nhạc teen pop ngọng nghịu, vừa luyến láy như đang ca cải lương. Nghe Lê Kiều Như hát, nhiều khán giả phải “phát điên” vì chất giọng yếu ớt, như “vịt đực” và đương nhiên, nó được xếp vào hàng “thảm họa”.
Không riêng những ca khúc trên, trước đó nhiều người đã nghe thấy những ca khúc có ca từ làm khán giả “giật mình” do một số người trẻ thể hiện: “Mất đi người yêu anh thì sao, mất đi người yêu thì với anh cũng thế thôi, người yêu anh trên thế gian còn rất nhiều” (Không yêu đừng nói lời cay đắng - Nhóm AXN) hay “Phụ nữ chẳng có ai xấu, mà chỉ có không biết chăm sóc làm đẹp mà thôi... hề hề... hay không... hay không?” (Tâm hồn là vĩnh cửu - Phi Thanh Vân)...
…tiếp diễn và bị “tuýt còi”
Những “thảm họa” âm nhạc trên có lúc đã “chìm” theo thời gian bởi nó chỉ mang tính tức thời. Tưởng rằng, các ca khúc và ca sĩ thể hiện được liệt vào danh sách thảm họa ở giới trẻ sẽ dừng lại từ những gì đã có, nhưng rồi sự việc ấy vẫn cứ tiếp diễn thời gian gần đây. Công chúng yêu nhạc đâu đó vẫn nghe thấy Con thỏ chiên bánh do Kalentine và Phoebe Bảo Ngọc thể hiện với ca từ: Anh có một sở thích kỳ lạ là ăn thịt thỏ. Nhưng mà anh chưa có cơ hội bỏ em vào nồi hoặc Con trai bây giờ í hả, 100 đứa thì 99 đứa không đàng hoàng, còn một đứa không đàng hoàng là gay, a ha! (Con gái thời nay)... Đáng nói hơn, ca khúc rap gồm hai bài có tên Phiếu bé ngoan do ca sĩ Yanbi và Mr.T thể hiện cũng có nhiều ca từ tục tĩu, thô thiển nghe đến “đứng hình”: Đêm hôm nay thật tuyệt anh đang thật mệt, hoặc Anh không phải zai Mỹ, nhưng mà anh cực kỳ đĩ. Em thích kiểu gì cứ để cho anh xử lý, anh có súng ngắn này, cẩn thận nó bắn này... Có thể xem những ca từ ấy là một “đại thảm họa”, phi nghệ thuật và không thể chấp nhận.
Đến cuối năm 2013, vẫn là hai cái tên Yanbi và Mr.T, khi tham gia show diễn tại Hải Phòng, Yanbi và Mr.T đã trình diễn ca khúc hit Thu cuối. Tuy nhiên, khi đến đoạn điệp khúc, khán giả đã hát theo bài hát bằng những lời lẽ tục tĩu. Điều đáng nói, Yanbi và Mr.T không những không sửa lời cho khán giả mà lại hùa theo và hát những lời lẽ tục tĩu đó ngay trên sân khấu. Sau khi phát hiện những sai phạm của Yanbi và Mr.T, Sở VH-TT&DL Hải Phòng đã quyết định xử phạt hành chính hai ca sĩ này mỗi người 5 triệu đồng. Tuy nhiên, có vẻ như mức án này vẫn chưa đủ để răn đe hai nghệ sĩ trên bởi trong một chương trình tại Thái Nguyên đầu năm 2014, cả Mr.T và Yanbi lại tiếp tục hát đoạn điệp khúc bài Thu cuối với những lời lẽ chế tục tĩu tương tự như dịp biểu diễn tại Hải Phòng cuối năm 2013.
Sau một thời gian được báo chí và cư dân mạng “mách khéo”, vào tháng 6/2014, Thanh tra Bộ VH-TT&VH đã vào cuộc với các ca sĩ, những website cho đăng tải các ca khúc có ca từ “nhảm nhí” và thô tục, trái với truyền thống văn hóa Việt Nam. Thanh tra Bộ VH-TT&DL quyết định xử phạt Yanbi (tên thật Tô Minh Vũ ) 5 triệu đồng vì thực hiện hành vi vi phạm hành chính: Phổ biến bản ghi âm Phiếu bé ngoan (2 bài) có nội dung không phù hợp với thuần phong mỹ tục, truyền thống văn hóa Việt Nam. Cũng thời điểm đó, Thanh tra Bộ VH-TT&DL ra quyết định xử phạt hành chính 8 triệu đồng với 6 trang mạng trực tuyến, gồm: chacha.vn; Nhacvui.vn; nhacvietplus.com.vn; www.nhaccuatui.com; mp3.zing.vn; nhacso.net do phổ biến bản ghi âm bài hát Phiếu bé ngoan, Tan Ka Ka (Ganja) có nội dung không phù hợp với thuần phong mỹ tục, truyền thống của văn hóa Việt Nam tại nơi công cộng.
Bản sắc vẫn là trên hết
Rõ ràng, những động thái tích cực của cơ quan quản lý văn hóa trong việc “mạnh tay” với những ca sĩ hát nhạc phẩm với từ ngữ thô tục, phản cảm; các trang web đăng tải ca khúc có nội dung tục tĩu, thiếu bản sắc là một điều đáng mừng; qua đó loại bỏ một vài vết nhơ đang bám trong nền âm nhạc nước nhà. Ở thời buổi công nghệ thông tin bùng nổ như hiện nay; lực lượng chính là giới trẻ lướt web, nghe và xem ca nhạc và bạn trẻ nào cũng sẵn sàng... trở thành ca sĩ, thì cơ quan quản lý văn hóa vẫn cần nhập cuộc mạnh mẽ hơn để kịp thời ngăn chặn, “thanh lọc” những “con sâu” đang cố bơi tới làm “rầu nồi canh”. Dẫu biết rằng trong xu thế hội nhập, giới trẻ đương thời năng động nên dễ dàng tiếp đón “làn sóng mới”. Nhưng sự tiếp nhận để đuổi kịp xu hướng mới của âm nhạc thế giới, dù là rất cần thiết, song sự sáng tạo cũng cần có tính chọn lọc và cần tách biệt rạch ròi giữa hay - dở, xấu - đẹp để phù hợp với bản sắc và truyền thống văn hóa, con người Việt Nam.
Hoa Quỳnh
