Trong những ngày qua, hàng trăm hecta lúa hai vụ ở xã Tân Phú, xã Tân Lộc Bắc (Thới Bình, Cà Mau) đã biến thành vùng nuôi tôm nước lợ sau mấy tháng hàng trăm hộ dân lén lút đưa nước mặn vào khiến chính quyền và các nhà quản lý môi trường không khỏi choáng váng. Mặc dù khi phát hiện, chính quyền đã thành lập đoàn cán bộ đi nhắc nhở, lập biên bản phạt tiền nhưng không ngăn được việc người dân phá đi những thửa ruộng "bờ xôi ruộng mật" để chạy theo lợi ích kinh tế trước mắt.
Việc phá lúa nuôi tôm cũng xuất hiện ở huyện U Minh với nguyên nhân chính được giải thích là trồng lúa không còn hiệu quả, đầu ra khó khăn, giá thấp. Trong khi đó, bài học về những hậu quả để lại từ việc phá lúa nuôi tôm vẫn còn nóng hổi tại nơi đây. Chuyện nuôi tôm rủi ro, nợ chồng chất không còn hiếm ở Đồng bằng sông Cửu Long. Ấp 16, xã Vĩnh Hậu A, gần chục năm trước là ấp giàu nhất tỉnh, nay nợ khó đòi lớn nhất tỉnh, 340 hộ nuôi tôm đang nợ ngân hàng hơn 50 tỉ đồng. Ở tỉnh Cà Mau, hàng trăm hộ nuôi tôm đã nhiều lần tập trung đòi tiền bảo hiểm tôm bị thiệt hại mà chưa có kết quả. Hiện bảo hiểm đang phải tạm ngừng ký hợp đồng mới.
Ở Cà Mau hiện nay, nhiều nông dân đang phá lúa nuôi tôm thì nhiều nông dân khác lại đang mơ về cái thời làm lúa. Không ít người dân cho biết: Con tôm nuôi được mấy năm đầu cho thu hoạch khá còn về sau cứ bệnh chết triền miên, bây giờ muốn bỏ tôm trở lại cấy lúa nhưng không được, vì đất nhiễm mặn mất rồi.
Từ câu chuyện phát triển không bền vững chạy theo cái trước mắt mà không tính đến lâu dài của người dân, chúng ta lại nhớ đến việc, năm 2011, người dân các huyện Hóc Môn, Củ Chi, TP. Hồ Chí Minh ồ ạt rủ nhau đi bắt đỉa, gom về bán cho các đầu nậu. Nhưng sau đó, các đầu nậu bỏ đi, để lại những cánh đồng đầy đỉa và nỗi lo sợ cho người dân. Rồi thương nhân Trung Quốc đã tổ chức mua móng trâu bò với giá cao, thậm chí chỉ bốn cái chân trâu, bò giá trị đã bằng nửa con trâu, bò. Vậy là dân đua nhau giết trâu bò đem bán. Từ đó, toàn bộ sức kéo nông nghiệp một vùng núi phía Bắc bị hủy hoại. Lúc đó thương nhân Trung Quốc lại sang gạ bán trâu với giá cao gấp hai lần, đưa máy kéo nhỏ sang bán. Hết trâu bò rồi thì người dân phải cắn răng mà mua với giá cắt cổ...
Tuy nhiên, trong những khoảng tối của sự phát triển không bền vững vẫn có những điểm sáng. Mới đây, UBND tỉnh Đăk Lăk đã có quyết định không triển khai khảo sát xây dựng Nhà máy thủy điện Ea Ktuor ở xã Chư Pui, huyện Krông Bông, tỉnh Đăk Lăk vì dự án này nằm trong vùng rừng đặc dụng của Vườn quốc gia Chư Yang Sin, sẽ ảnh hưởng đến đa dạng sinh học của Vườn Quốc gia Chư Yang Sin và đến di tích lịch sử cách mạng là Hang đá Đắc Tuor.
Mạnh An