Cuộc diễn tập nhằm kiểm tra khả năng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng hạt nhân chiến lược – trụ cột trong học thuyết răn đe hạt nhân của Moscow.
Tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) RS-24 Yars của Nga, được trang bị đầu đạn hạt nhân. (Nguồn: MW)
Theo Bộ Quốc phòng Nga, các kíp vận hành hệ thống Yars đã được triển khai tới các tuyến tuần tra chiến đấu theo kế hoạch định sẵn. Những bệ phóng cỡ lớn rời căn cứ, hành quân liên tục cả ngày lẫn đêm, thực hiện hàng chục nhiệm vụ huấn luyện trong nhiều kịch bản khác nhau, từ kỹ thuật vận hành cho tới tác chiến thực địa.
Trong khuôn khổ tập trận, các kíp xe bệ phóng, phương tiện hộ tống và xe bảo đảm hậu cần tiến hành cơ động cường độ cao trên các tuyến tuần tra, mô phỏng tình huống né tránh các đòn tấn công của đối phương, nhằm vô hiệu hóa khả năng phóng đòn trả đũa hạt nhân. Binh sĩ cũng thực hành thay đổi vị trí liên tục, phân tán các đơn vị tên lửa, chuẩn bị trận địa dã chiến và ngụy trang để tránh bị phát hiện.
Một điểm mới đáng chú ý trong cuộc tập trận lần này là việc đưa vào sử dụng máy bay không người lái cánh cố định Eleron. UAV này được dùng để trinh sát và bảo vệ các hệ thống tên lửa Yars trên suốt tuyến hành quân, giúp tăng cường khả năng cảnh giới và an toàn cho lực lượng cơ động.
Hiện nay, Yars được xem là "xương sống” của lực lượng răn đe hạt nhân trên bộ của Nga. Hệ thống này đang trang bị cho 8 sư đoàn tên lửa với gần 150 quả ICBM đang hoạt động.
Yars được phát triển bí mật để thay thế Topol-M – loại tên lửa đi vào biên chế từ năm 1997, với cải tiến quan trọng nhất là khả năng mang nhiều đầu đạn hạt nhân độc lập (MIRV). Nhờ đó, mỗi tên lửa có thể tấn công nhiều mục tiêu khác nhau, gia tăng hỏa lực và giảm khả năng bị đánh chặn. Yars chính thức được đưa vào trực chiến từ tháng 7/2010, chủ yếu triển khai trên các bệ phóng di động, bên cạnh một số lượng nhỏ đặt trong hầm phóng kiên cố.
Song song với Yars, Nga cũng đang đầu tư mạnh vào các hệ thống ICBM thế hệ mới. Nổi bật trong số này là tên lửa hạng nặng Sarmat, có khối lượng gấp khoảng bốn lần Yars và mang được nhiều đầu đạn lớn hơn. Đơn vị Sarmat đầu tiên đã được đưa vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu từ cuối tháng 10/2025.
Trong thời gian Sarmat chậm triển khai, Bộ Quốc phòng Nga đã lựa chọn hiện đại hóa các tên lửa RS-18A từ thời Liên Xô, tích hợp phương tiện lượn siêu thanh Avangard – loại vũ khí được thiết kế ban đầu cho Sarmat, nhằm nâng cao đáng kể khả năng xuyên thủng lá chắn phòng thủ tên lửa.
Nhìn tổng thể, Nga đang đầu tư rất lớn cho lực lượng hạt nhân chiến lược, lĩnh vực vẫn được đánh giá là mạnh nhất thế giới của nước này, bất chấp những khó khăn mà các lực lượng vũ trang thông thường đang gặp phải. Kho ICBM đặt trên mặt đất của Nga hiện vẫn giữ vị thế vượt trội, dù Trung Quốc đang hiện đại hóa nhanh chóng kho vũ khí hạt nhân và từng bước thu hẹp khoảng cách.
Trong khi đó, Mỹ hiện chỉ còn duy trì một loại ICBM duy nhất là Minuteman III – dòng tên lửa đã có tuổi đời hơn 50 năm. Những khó khăn nghiêm trọng trong việc phát triển hệ thống thay thế làm dấy lên lo ngại rằng Washington có thể buộc phải từ bỏ hoàn toàn ICBM đặt trên mặt đất, thu hẹp "bộ ba hạt nhân" chỉ còn không quân và hải quân.
Dù vậy, Mỹ vẫn giữ ưu thế lớn về số lượng tàu ngầm hạt nhân đang hoạt động và các chương trình máy bay ném bom chiến lược tàng hình thế hệ mới. Ngoài ra, kế hoạch phát triển hệ thống phòng thủ tên lửa trong không gian theo chương trình "Golden Dome" cũng được xem là yếu tố có thể tác động trực tiếp tới hiệu quả răn đe hạt nhân của Nga trong tương lai.
