Tập luyện cho người mắc Hội chứng móng và xương bánh chè

Hội chứng móng và xương bánh chè (Nail-Patella Syndrome - NPS) là một rối loạn di truyền hiếm gặp ảnh hưởng đến sự phát triển của móng tay, xương bánh chè, các khớp, thận.

Hội chứng móng - xương bánh chè (hay còn gọi là loạn sản xương móng, loạn sản khớp móng, loạn sản móng xương) là một rối loạn di truyền hiếm gặp của trung mô.

Bệnh do đột biến gen LMX1B gây ra và có thể dẫn đến những bất thường về hệ cơ xương khớp cũng như các vấn đề liên quan đến móng tay, móng chân và thận.

Triệu chứng phổ biến của Hội chứng này bao gồm:

- Móng tay mỏng, giòn, có rãnh hoặc kém phát triển;

- Xương bánh chè nhỏ hoặc thiếu hoàn toàn, gây ảnh hưởng đến vận động đầu gối;

- Khuỷu tay bị hạn chế khả năng gập duỗi hay các bất thường về cột sống, thận và hệ thần kinh ngoại biên.

Hiện nay, không có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh này mà chủ yếu điều trị triệu chứng và các vấn đề sức khỏe kèm theo (dùng thuốc ức chế men chuyển đối với trường hợp protein niệu và tăng huyết áp, đôi khi là ghép thận).

1. Vai trò của tập luyện đối với người bị Hội chứng móng và xương bánh chè

Những người mắc Hội chứng móng và xương bánh chè thường gặp nhiều vấn đề sức khỏe xương khớp. Do đó, việc tập luyện đúng cách có thể đem lại nhiều lợi ích về sức khỏe cho những người mắc Hội chứng này.

Tập luyện giúp cải thiện chức năng vận động và chất lượng cuộc sống của người mắc NPS, những lợi ích chính bao gồm:

- Tăng cường sức mạnh cơ bắp: Đặc biệt là cơ đùi trước (quadriceps) và cơ gân kheo (hamstrings) giúp ổn định khớp gối.

- Duy trì phạm vi chuyển động: Các bài tập kéo giãn giúp ngăn ngừa cứng khớp và tăng độ linh hoạt.

- Giảm đau và cải thiện chức năng: Một số bài tập làm giảm áp lực lên xương bánh chè, từ đó giảm đau khi đi lại hoặc vận động.

- Hỗ trợ cân bằng và tư thế: Người mắc NPS có thể gặp khó khăn khi giữ thăng bằng, do đó tập luyện giúp cải thiện khả năng đứng và di chuyển.

2. Bài tập cho người bị Hội chứng móng và xương bánh chè

Dưới đây là một số bài tập phù hợp để tăng cường sức mạnh và linh hoạt cho người bị NPS:

2.1. Bài tập cơ tứ đầu đùi (Quad Sets)

Đây là bài tập giúp tăng cường sức mạnh cơ tứ đầu đùi, cải thiện sự ổn định của xương bánh chè và giảm áp lực lên khớp gối.

Cách thực hiện:

• Bắt đầu bằng tư thế ngồi hoặc nằm duỗi thẳng chân trên mặt phẳng.
• Siết chặt cơ đùi bằng cách ấn mặt sau của đầu gối xuống mặt phẳng.
• Giữ trong 5 - 10 giây, sau đó thả lỏng.
• Lặp lại 10 - 15 lần cho mỗi chân.

2.2. Bài tập nâng thẳng chân (Straight Leg Raises)

Người bị Hội chứng móng - xương bánh chè thường có bất thường ở xương bánh chè hoặc thiếu hụt xương này hoàn toàn, gây yếu khớp gối, mất ổn định và khó khăn trong vận động. Bài tập nâng thẳng chân sẽ giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp gối, bù đắp sự thiếu hụt của xương bánh chè.

Cách thực hiện:

• Tư thế nằm ngửa trên sàn, một chân co lại, một chân duỗi thẳng.
• Siết cơ đùi trước của chân duỗi, nâng chân lên khoảng 30 - 40 cm khỏi mặt sàn.
• Giữ nguyên tư thế trong 5 giây, sau đó từ từ hạ chân xuống.
• Lặp lại 10 - 15 lần, sau đó đổi chân và làm tương tự.

2.3. Bài tập cơ gân khoeo (Hamstring Curls)

Cơ gân kheo nằm ở mặt sau đùi, có tác dụng hỗ trợ khớp gối khi co duỗi. Khi xương bánh chè bị suy giảm, nhóm cơ này cần hoạt động tốt hơn để giữ ổn định đầu gối. Do đó, thực hiện bài tập cơ gân khoeo giúp cải thiện sức mạnh cơ xung quanh khớp gối, từ đó hỗ trợ vận động và giảm nguy cơ chấn thương.

Cách thực hiện:

• Tư thế đứng thẳng, tay vịn vào ghế hoặc tường để giữ thăng bằng.
• Bắt đầu co chân về phía sau, đưa gót chân lên gần mông nhất có thể.
• Giữ nguyên tư thế trong 5 giây, sau đó từ từ hạ xuống.
• Thực hiện 10 - 15 lần mỗi chân, lặp lại 2 - 3 hiệp.

2.4. Bài tập bước lên cầu thang (Step-ups)

Bài tập bước lên cầu thang cũng là một trong những bài tập giúp cải thiện sức mạnh cơ đùi, tăng cường khả năng kiểm soát khớp gối và hỗ trợ vận động hàng ngày như đi lại, leo cầu thang cho người bị Hội chứng móng – xương bánh chè.

Cách thực hiện:

• Tư thế đứng trước một bục cao khoảng 15 - 30 cm.
• Đặt một chân lên bục, dồn trọng lượng lên chân này.
• Đẩy người lên, bước chân còn lại lên bục.
• Bước xuống từ từ, đưa từng chân trở về vị trí ban đầu.
• Thực hiện 10 - 15 lần mỗi chân, lặp lại 2 - 3 hiệp.

Ngoài ra, bạn có thể cầm theo một cặp tạ nhỏ (1 - 3 kg mỗi bên) và thực hiện bài tập step-ups để tăng cường cơ bắp tay.

2.5. Bài tập cầu hông (Bridges)

Bài tập cầu hông giúp kích hoạt cơ mông, gân kheo và các cơ vùng đùi sau, hỗ trợ giảm áp lực lên xương bánh chè và cải thiện chức năng khớp gối.

Cách thực hiện:

• Người thực hiện ở tư thế nằm ngửa trên sàn, hai đầu gối gập lại, bàn chân đặt phẳng trên mặt đất, rộng bằng hông.
• Gồng cơ mông và đẩy hông lên cao, sao cho từ vai đến đầu gối tạo thành một đường thẳng.
• Giữ tư thế này trong 2 - 3 giây, sau đó từ từ hạ hông xuống mà không để lưng dưới cong quá mức.
• Lặp lại 10 - 15 lần, thực hiện 2 - 3 hiệp.

2.6. Các bài tập khác

Ngoài các bài tập tăng cường cơ bắp, những phương pháp tập luyện khác như yoga, tập thở, dưỡng sinh, thiền… cũng có thể giúp giảm đau, cải thiện sự linh hoạt, hỗ trợ tuần hoàn và tăng cường sự cân bằng của cơ thể.

- Yoga giúp cải thiện linh hoạt của các cơ - khớp, giảm đau hiệu quả.

- Bài tập thở giúp thư giãn, tăng cường oxy và tuần hoàn máu.

- Thiền giúp kiểm soát cảm giác đau, cải thiện tâm lý và thư giãn tinh thần cho người bệnh.

3. Lưu ý khi tập luyện cho người mắc Hội chứng móng và xương bánh chè

• Thời gian tốt nhất để tập luyện là vào buổi sáng hoặc chiều muộn, khi cơ thể đã được khởi động và linh hoạt hơn.
• Tránh tập ngay sau khi ăn hoặc trước khi ngủ.
• Nếu bạn bị sốt, viêm khớp cấp hoặc đau nặng, hãy nghỉ ngơi và tránh tập luyện cho đến khi hồi phục; nên khởi động kỹ trước khi tập để tránh chấn thương.
• Thực hiện lần lượt các bài tập một cách chậm rãi, có kiểm soát.
• Không nên tập quá sức, nếu thấy đau thì nên dừng lại; đồng thời, nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy ngưng tập và tham khảo ý kiến bác sĩ.

Xem thêm video đang được quan tâm: