Bệnh lý đường hô hấp là tình trạng tắc nghẽn mạn tính đường thở, tác động đến tính đáp ứng của đường thở đối với nhiều kích thích khác nhau, đặc biệt là các hoạt động gắng sức làm giảm sút khả năng hoạt động thể lực, ảnh hưởng đến công việc và chất lượng sống.
Môi trường xanh sạch, không khói thuốc, không chất gây ô nhiễm kết hợp với điều trị và tập luyện phục hồi chức năng hô hấp thông qua các phương pháp tập thở, các bài tập vận động phù hợp sẽ góp phần hỗ trợ điều trị bệnh lý đường hô hấp, nâng cao khả năng hoạt động thể lực.
Chủ động mặc ấm, tập luyện phải phù hợp!
Phương pháp tập luyện
Tập thở: Vị trí tập có không gian thoáng, không khí trong lành, nhiệt độ, độ ẩm phù hợp theo thời tiết. Có ghế tựa với độ cao thích hợp để có thể ngồi tập thở với tư thế lưng thẳng, thả lỏng thoái mái nhất.
Thở chúm môi: Hít vào chậm qua mũi - thở ra từ từ bằng miệng môi chúm lại như thổi sáo. Có thể áp dụng thêm kỹ thuật ngưng thở cuối kỳ hít vào (nín thở khoảng 03 giây).
Thở bụng: Thả lỏng 2 vai, 1 tay đặt lên bụng (để cảm nhận di động của bụng).Mím môi hít vào bằng mũi phình bụng ra. Thóp bụng lại thở ra bằng phương pháp chúm môi.
Khi tập thở nên hít vào sâu nhất có thể (lưu ý không cần gắng sức quá mức), thở ra vừa sức. Tập ít một, tăng dần, thường xuyên thành thói quen hàng ngày. Có thể dùng kỹ thuật này khi khó thở hoặc khi hoạt động thể lực.
Tập thở ra gắng sức: Mím môi hít vào sâu và chậm. Thở ra nhanh, mạnh gắng sức.
Ho chủ động: Nên tập thở vài nhịp trước khi ho chủ động. Hít vào chậm sâu, nén hơi khoảng 3 giây. Ép ngực và bụng ho mạnh ra liên tiếp 2, 3 lần. Khạc đờm. Nếu không khạc được đờm có thể nghỉ ngơi tập thở vài nhịp rồi làm lại.
Thở ra gắng sức và ho chủ động giúp khạc đờm dễ dàng hơn. Nếu đờm có màu vàng, xanh hoặc đỏ máu cần hỏi ý kiến bác sĩ. Mỗi ngày nên ho khạc đờm 2 lần vào buổi tối trước lúc ngủ và buổi sáng khi mới dậy và làm thêm mỗi khi thấy có đờm.
Thời gian tập luyện phù hợp với nhịp sinh học của cơ thể: không nên quá sớm, hoặc quá muộn trong ngày; quá xa hoặc quá gần bữa ăn chính. Tập ngoài trời phải đảm bảo thời tiết, nhiệt độ, nắng, gió ôn hòa.
Các bài tập sức bền: aerobic, đi bộ, chạy chậm, đạp xe, bơi… là trọng tâm của chương trình vận động phục hồi chức năng hô hấp, là cách tốt nhất để tăng cường khả năng chịu đựng của hệ tuần hoàn - hô hấp. Các bài tập tăng cơ lực, các cơ ngực, cơ vai, cơ liên sườn… phối hợp với các bài tập thở vừa giúp tăng cơ lực, vừa có tác dụng tăng thông khí nhờ tăng hoạt động của các cơ hô hấp và sự giãn nở của lồng ngực.
Việc tập luyện cần được duy trì thường xuyên trong thời gian dài. Đối với những người mới tập chưa thành thạo nên bắt đầu với cường độ thấp. Có thể tập ngắt quãng 2-3 phút tập cường độ cao xen kẽ 1-2 phút cường độ thấp hoặc nghỉ ngơi. Người bệnh ở giai đoạn nhẹ và trung bình cũng có thể thực hiện các bài tập với cường độ cao. Người bệnh có tình trạng tắc nghẽn đường thở nghiêm trọng được khuyến cáo bắt đầu bằng các bài tập sức bền hoặc chỉ các bài tập tăng độ dẻo dai (có thể hỗ trợ thêm các thuốc giãn phế quản, ôxy).
Như vậy để kiểm soát bệnh lý đường hô hấp nói riêng và cải thiện chất lượng cuộc sống nói chung, người bệnh cần có sự kết hợp bao gồm: dùng thuốc, chế độ dinh dưỡng phù hợp, cải thiện tâm lý, môi trường sốngđồng thời cần kiên trì tập luyện phục hồi chức năng hô hấp phù hợp, kiểm tra sức khỏe định kỳ. Không tập luyện trong đợt cấp tính của bệnh, hoặc cần hỏi ý kiến của bác sĩ điều trị.