PGS.TS. Trần Ngọc Bích
Kỳ II: Kỹ thuật mổ tạo hình “con giống”
Khi nào nên phẫu thuật
Nếu để đến tuổi trưởng thành, bệnh nhân có thể quyết định giới tính của mình, tránh được những thắc mắc, kiện tụng sau này. Nhưng trong 18 năm đó, bệnh nhân sẽ sống trong giới tính nào? Sự chờ đợi lâu như vậy sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần của bệnh nhân và gia đình.
Còn với những trẻ dưới 3 tuổi, việc thăm khám dễ dàng, khi trẻ lớn hơn sẽ rất ngại ngùng khi thăm khám, càng lớn thì càng có sự mặc cảm, tự ti về sự bất thường của mình. Do vậy lứa tuổi phẫu thuật tạo hình “con giống” phù hợp nhất ở Việt Nam là từ 1-2 tuổi.
 Các bác sĩ tiến hành ca phẫu thuật tạo hình âm đạo. |
Các kỹ thuật mổ tạo hình
Nam lưỡng giới giả: Có thể mổ một thì hoặc hai thì.
Nếu tạo nam: Cắt bỏ phần sinh dục của nữ như âm đạo, tử cung, vòi trứng, cắt bỏ tinh hoàn loạn sản, hạ tinh hoàn xuống bìu nếu còn ở vị trí cao, cắt tổ chức xơ làm dương vật thẳng, chuyển gốc dương vật về vị trí bình thường và tạo hình niệu đạo từ lỗ đái thấp tới đỉnh quy đầu. Niệu đạo mới được tạo hình từ vạt niêm mạc bao quy đầu hình đảo hay tự do, có thể kết hợp với vạt da bìu tại chỗ hoặc từ mảnh ghép tự do khác như da tự do, niêm mạc bàng quang... Với bệnh nhân nam có nhiễm sắc thể giới tính nữ, hướng mổ vẫn để giới nam nhưng chuyển gốc dương vật về vị trí bình thường và tạo thêm niệu đạo nếu thiếu.
Nếu tạo nữ: Bệnh nhân bị tinh hoàn nữ hóa hoàn toàn hoặc hội chứng không nhạy cảm hoàn toàn với androgen được cắt bỏ tinh hoàn trong ổ bụng và chuyển điều trị nội tiết nữ.
Nữ lưỡng giới giả: Tạo hình âm vật nhỏ lại theo kỹ thuật vạt niêm mạc quy đầu - bao quy đầu hình đảo kết hợp một vật hang được tạo hình nhỏ. Tạo hình môi sinh dục lớn bằng cách cắt bỏ bớt hoặc căng phần da trông như bìu, tránh tạo nếp nhăn, sao cho môi lớn có hình thái căng như giải phẫu bình thường. Nếu môi nhỏ không có thì dùng da ở thân âm vật phì đại đưa xuống hoặc một nếp da ở môi - bìu. Tạo thêm âm đạo, niệu đạo nếu thiếu. Chất liệu được tạo là các vạt da có cuống mạch máu ở da môi - bìu hoặc tầng sinh môn hoặc da của âm vật hoặc vạt da đùi. Sự lựa chọn kỹ thuật tạo hình tùy thuộc vào tình trạng biến dạng của bộ phận sinh dục ngoài, chất liệu da định lấy, nhưng nên lựa chọn vật liệu dễ lấy và đem lại hiệu quả tốt nhất.
Điều trị lưỡng giới thật: Mổ tạo nam có thể tiến hành một thì hoặc hai thì, trình tự mổ như điều trị nam lưỡng giới giả. Cắt bỏ bộ phận sinh dục nữ, tái tạo lại bộ phận sinh dục nam, dương vật được làm thẳng và chuyển về đúng vị trí bình thường, tạo thêm niệu đạo nếu thiếu. Mổ tạo nữ thì cũng tương tự như tạo hình trong bệnh nữ lưỡng giới giả, cắt bỏ phần sinh dục nam, tái tạo lại cơ quan sinh dục nữ.
Kỹ thuật tạo hình âm vật to phì đại: Trước đây có nhiều phương pháp để xử trí tình trạng này như cắt bỏ âm vật, khâu vùi hai vật hang, khâu gấp để làm ngắn hai vật hang hay cắt đoạn vật hang rồi nối mỏm hai vật hang với quy đầu âm vật. Những kỹ thuật này tuy có phần làm cho âm vật nhỏ hơn và ngắn hơn nhưng không đảm bảo chức năng sinh lý bình thường của âm vật. Vì thế qua nhiều nghiên cứu các kỹ thuật trước, kết hợp với thực tế điều trị, Khoa phẫu thuật nhi - Bệnh viện Việt Đức đã hoàn chỉnh kỹ thuật mổ tạo hình âm vật phì đại bằng vạt niêm mạc quy đầu - bao quy đầu hình đảo với một vật hang được tạo hình ngắn và nhỏ lại.
Kỹ thuật được tiến hành như sau: Rạch và phẫu tích lấy một vạt niêm mạc quy đầu hình tam giác và một vạt niêm mạc bao quy đầu liền với nó. Hai vạt này được lấy kích thước phù hợp để tạo âm vật và bao quy đầu âm vật mới, phẫu tích bảo tồn các mạch máu và thần kinh tới hai vạt này. Phẫu tích tách đôi hai vật hang rồi cắt bỏ một vật hang ở dưới xương mu, còn vật hang thứ hai được cắt ngắn và tạo hình nhỏ để làm tạng cương cho âm vật mới. Khâu úp vạt niêm mạc quy đầu hình tam giác lên phần đầu của vật hang mới để tạo thành âm vật mới. Khâu vạt niêm mạc bao quy đầu với mép da quanh gốc âm vật mới ở mu để tạo bao quy đầu mới. Bao quy đầu mới này được nối liền với hai môi sinh dục nhỏ đã có hoặc được tạo từ một phần da âm vật chuyển xuống.
Với kỹ thuật mới này, chúng tôi đã tái tạo một âm vật có kích thước như dương vật thành một âm vật mới có kích thước như ý muốn mà vẫn giữ được tính chất cương và cảm giác bình thường.
Tóm lại: Có thể tạo hình lại cho tất cả các dạng lưỡng giới và bất thường ở bộ phận sinh dục, các bộ phận mới này hoạt động đảm bảo chức năng sinh lý bình thường, thậm chí có thể sinh sản được. Nếu trẻ sinh ra có những dấu hiệu bất thường “con giống” cần được đi khám và có chỉ định phẫu thuật sớm, tránh những hậu quả đáng tiếc về tinh thần và cuộc sống trong tương lai. Các bà mẹ trong quá trình mang thai cần được khám thai và chăm sóc tốt về tinh thần, dinh dưỡng, nên tiêm chủng đầy đủ các loại vaccin trước khi có thai phòng các bệnh gây dị tật thai như như cúm, rubella.