Dự kiến vào tháng 3/2016, tại kì họp thứ 11 Quốc hội khóa XIII, Chính phủ sẽ báo cáo Quốc hội về khả năng bố trí tăng lương năm 2016 cũng như lộ trình tăng lương từ sau năm 2017. Trao đổi với báo chí, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, trong bối cảnh ngân sách đang khó khăn, phương án tăng lương cần phải được tính toán kĩ lưỡng.
PV: Theo lộ trình đến tháng 3/2016, Chính phủ sẽ trình Quốc hội phương án tăng lương. Xin ông cho biết cụ thể hơn về các phương án tăng lương lần này?
Ông Phùng Quốc Hiển: Vấn đề tăng lương hiện nay đang tiếp nhận hai luồng ý kiến khác nhau trong Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội.
Có nhiều ý kiến cho rằng, hiện tại chưa thể có điều kiện để tăng lương cơ sở, chỉ đảm bảo được việc tăng chế độ cho những người có mức lương dưới 2,34 theo Nghị quyết trước đây của Quốc hội hoặc những người hưởng hưu được tăng thêm 8%.
Tuy nhiên, Chính phủ đã bổ sung thêm những trường hợp có mức lương hưu trước năm 1995 có thu nhập dưới 2 triệu đồng, giáo viên mầm non được tính toán tăng lương để đạt được mức lương cơ bản, cho nên việc tăng lương cho các đối tượng có mức lương từ 2,34 trở lên sẽ là rất khó khăn.
Luồng ý kiến khác của Ủy ban Tài chính - Ngân sách lại cho rằng, nên thực hiện ngay việc tăng lương, nhưng lựa chọn thời điểm khác nhau, hoặc bắt đầu thực hiện từ ngày 1/5/2016 hoặc từ ngày 1/7/2016. Nếu như Chính phủ trình bày chưa cân đối được nguồn ngân sách, cứ tính trên cơ sở mặt bằng ngân sách đã giao cho các địa phương, các bộ ngành tự phải tiết kiệm trong chi tiêu, xăng xe điện nước và hội nghị để bố trí tăng lương.
Theo tôi, để thực hiện việc tăng lương, chúng ta phải cần phải có 10.000 tỷ đồng, đấy là chưa kể phải điều chỉnh chi phí chuẩn nghèo theo đa chiều. Trong cả hai phương án, phương án nào cũng có luận điểm riêng, nhưng tôi ủng hộ phương án để đến tháng 11/2016 tăng lương cho 4 triệu người hưởng lương.
PV: Như ông nói việc tăng lương phải phụ thuộc vào nguồn ngân sách, có nghĩa là khi chưa cân đối được ngân sách thì việc tăng lương còn tiếp tục chậm trễ?
Ông Phùng Quốc Hiển: Theo đúng thần của Quốc hội, khi đưa ra một chính sách mới, muốn tăng nguồn chi cho lương thì phải tính nguồn ở đâu. Trong khi tình hình thu của nước ta đang gặp nhiều khó khăn. Giá dầu dự toán là 100 USD/thùng nhưng giờ giảm còn 45 - 47 USD/thùng, bình quân năm nay khả năng là 50 USD/thùng nên hụt 50 USD/thùng, đưa mức hụt thu ngân sách trung ương vào khoảng 61.000 tỷ đồng. Nếu ngân sách trung ương có tăng để bù đắp thì vẫn hụt thu 31.000 tỷ nữa, do dù chính phủ vẫn đang quyết tâm để hoàn thành mức thâm hụt.
Cùng với đó, từ năm 2016, tất cả chính sách về thuế sẽ được thực hiện theo Luật, thuế thu nhập doanh giảm nghiệp xuống chỉ còn 20% theo lộ trình, thuế thu nhập cá nhân cũng không thể nâng lên. Đúng ra, chúng ta giảm thuế tu nhập doanh nghiệp thì phải tăng thuế thu nhập cá nhân lên, nhưng khó làm được như vậy.
Trong bối cảnh tăng thu thì khó khăn nhưng giảm thu thì nhiều người ủng hộ, cuối cùng ngân sách huy động GDP ngày càng thấp đi. Giai đoạn trước là 24,8% nhưng giờ chỉ còn khoảng 21%, năm 2015 huy động GDP chỉ còn 19,6% cho thấy ngân sách khó khăn, Chính phủ cố gắng từ giờ cuối năm khai thác thêm các nguồn thu, đặc biệt chống thất thu, nợ đọng thuế để bù đắp được nguồn thu trong năm nay.
Nhưng tiền lương giải quyết là cả quá trình dài, nên phải cân đối thu chi cả quá trình trung hạn. Do vậy, trong năm 2016, cụ thể là tại kỳ họp thứ 11 Quốc hội khóa XIII, Chính phủ sẽ căn cứ vào diễn biến giá dầu, khả năng thu ngân sách để trình Quốc hội xin ý kiến về toàn bộ lộ trình cải cách tiền lương.
PV: Đã nhiều năm chúng ta chưa thực hiện được việc tăng lương, ông nghĩ sao về tiến trình này?
Ông Phùng Quốc Hiển: Lương và thu nhập luôn là vấn đề của cuộc sống và xã hội, ai cũng muốn thu nhập cao hơn nhưng trong điều kiện ngân sách khó khăn, liên quan tiền lương và an sinh xã hội thì phải hết sức thận trọng, hoàn toàn tính đến yếu tố cân đối ngân sách.
Trong khi chúng ta chưa cân đối được nguồn thu thì cũng không nên nghĩ đến chuyện tăng lương. Trong khi thực tế đã có nhiều bài học của các nước, ví dụ như Hy Lạp đưa ra thu nhập tiền lương phúc lợi, trong khi thu thuế chưa được hoàn thành, tiến tới đổ vỡ nợ công. Để đến mức như vậy thì càng mất ổn định xã hội, và tình hình kinh tế sẽ càng gặp khó khăn hơn.
PV: Xin cảm ơn ông!./.
Đại biểu Lê Nam (Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa): Bộ máy hệ thống chính trị, người ăn lương Nhà nước quá lớn, vượt khả năng chịu đựng của Ngân sách Nhà nước. Trung ương và Chính phủ đang chỉ đạo tinh giản biên chế đảm bảo cho đời sống của người lao động, nhưng với các chủ trương, giải pháp như đang làm thì tôi tin là không thể giảm được.
Đại biểu Nguyễn Văn Tiên (Đoàn ĐBQH tỉnh Tiền Giang): Người hưởng lương từ ngân sách chỉ có 4 triệu trong số 92 triệu dân. Trong khi nợ công tăng, ngân sách hụt thu, tăng chi không biết tăng lương thì lấy đâu ra, tiết kiệm chỗ này chỗ kia tôi thấy không đủ.
Đại biểu Nguyễn Hữu Đức (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp): Dưới 2,8 triệu cán bộ ăn lương từ Ngân sách Nhà nước, hàng năm ngân sách phải dành ra 35% để chi trả lương và cần phải 40.000 tỷ đồng để tăng lương cho cán bộ công chức này. Hiện nay Chính phủ đang tính toán, nhưng không biết cân đối như thế nào vì bộ máy của ta quá lớn, cồng kềnh so với các quốc gia khác./.
