Tăng huyết áp, đái đường và mỡ máu cao là ba bệnh thường gặp ở các nước trên thế giới. Hậu quả gây ra của ba bệnh này hoặc là đơn lẻ hoặc kết hợp đều để lại những hậu quả xấu hoặc rất xấu cho người bệnh. Tăng huyết áp, đái tháo đường và mỡ máu cao có mối liên hệ mật thiết với nhau, đưa người bệnh càng đến gần với đột quỵ.. Vì vậy, dù bạn ở bất kỳ độ tuổi nào, nếu mắc những căn bệnh này, đừng nghĩ rằng còn quá sớm để lên kế hoạch dự phòng đột quỵ.
Tỷ lệ người mắc đồng thời cả ba bệnh mỡ máu cao (MMC), đái đường (ĐĐ) và tăng huyết áp (THA) (gọi chung là hội chứng chuyển hóa - Metabolic Syndrome) ở Việt Nam đang ở mức báo động, có mối liên hệ chặt chẽ với nhau và khi mắc các căn bệnh này sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ gấp nhiều lần, với thống kê tại Việt Nam cho thấy hơn 29% người trưởng thành bị mỡ máu cao, 25% bị tăng huyết áp, và bệnh đái đường cũng ngày càng phổ biến, nhất là ở người lớn tuổi và dân thành thị.
Mối liên quan giữa tăng huyết áp, đái đường và mỡ máu cao như thế nào?
Ba bệnh tăng huyết áp, đái đường và mỡ máu cao có mối liên hệ mật thiết và thường đi song song với nhau, tạo thành bộ ba nguy hiểm, làm tăng đáng kể nguy cơ các biến chứng tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tổn thương thận, tổn thương mắt. Chúng tác động qua lại do đường huyết cao kéo dài làm tổn thương mạch máu, dẫn đến tích tụ mỡ (cholesterol) tạo mảng bám xơ vữa, làm cho mạch máu cứng và hẹp lại, khiến tim phải làm việc vất vả hơn để đẩy máu đi, gây THA, và khi huyết áp cao sẽ thúc đẩy ĐĐ tiến triển, tạo thành vòng luẩn quẩn rất nguy hiểm. Vậy, sự liên kết giữa ba căn bệnh này như thế nào?
Với căn bệnh đái đường sẽ gây rối loạn mỡ máu và làm tăng huyết áp, bởi vì đường huyết cao kéo dài lâu ngày sẽ làm tổn thương tế bào nội mạc mạch máu (động mạch), làm rối loạn chuyển hóa lipid (mỡ máu), gây tăng triglyceride, giảm HDL-C (mỡ tốt), dẫn đến mỡ máu cao. Đồng thời làm tổn thương mạch máu và chức năng thận do đái đường cũng làm mạch máu co hẹp, giữ nước và làm THA. Với căn bệnh mỡ máu cao gây THA bởi vì, khi mỡ máu cao sẽ làm cho Cholesterol dư thừa lắng đọng ở thành mạch ngày một gia tăng, gây xơ vữa động mạch từ đó sẽ làm hẹp lòng mạch dẫn đến hậu quả là tim phải bơm máu với áp lực cao hơn để đưa máu đi, dần dần dẫn đến THA. Đồng thời huyết áp cao làm trầm trọng thêm đái đường bởi vì, huyết áp cao sẽ làm tổn thương mạch máu và chức năng thận, khiến việc kiểm soát đường huyết khó khăn hơn, làm đái đường tiến triển nhanh hơn và tăng nguy cơ biến chứng.
Tăng huyết áp, đái tháo đường và mỡ máu cao có mối liên hệ mật thiết, đưa người bệnh càng đến gần với đột quỵ.
Hậu quả tác hại của ba căn bệnh này là đều đẩy nhanh quá trình xơ vữa động mạch, làm cho thành mạch máu cứng, hẹp, dễ hình thành cục máu đông. Đồng thời làm gia tăng nguy cơ biến chứng nguy hiểm như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy thận, tổn thương mắt, hoại tử chi.
Nên làm gì để hạn chế mắc ba căn bệnh nguy hiểm này?
Khi đã mắc tăng huyết áp, đái đường và mỡ máu cao cần duy trì uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ khám bệnh cho mình không tự tăng hoặc giảm liều thuốc và không quên uống thuốc hàng ngày.
- Chế độ ăn hợp lý
Hạn chế: Đường tinh luyện, thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán, mỡ động vật, muối, rượu bia.
Tăng cường: Chất xơ (rau xanh, trái cây (táo, lê), yến mạch, các loại đậu (đậu đen), ngũ cốc nguyên hạt. Chất béo lành mạnh: Axit béo omega-3 (cá hồi, cá thu, óc chó), chất béo không bão hòa (dầu ô liu, hạt). Protein nạc: Thịt nạc, cá, đậu phụ, whey protein (từ sữa).
Ưu tiên: Nước ép trái cây giàu vitamin (táo, cam), cà phê (mỗi sáng).
- Tập thể dục: Ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần (đi bộ, đạp xe, yoga) để giảm mỡ, hạ huyết áp. Kiểm soát cân nặng: Giảm cân nếu thừa cân, béo phì. Quản lý stress: Căng thẳng kéo dài làm tăng cortisol, ảnh hưởng insulin. Hãy ngủ đủ 7-8 tiếng/đêm. Bỏ thuốc lá vi thuốc lá tăng nguy cơ biến chứng tim mạch.
- Khám định kỳ: Tái khám thường xuyên để theo dõi đường huyết, mỡ máu và huyết áp.
