Kế hoạch sửa đổi Luật Lao động đang được Bộ Lao động Thương binh và Xã hội tham mưu với Chính phủ dự kiến trình Quốc hội trong năm 2017. Bên cạnh nội dung lương tối thiểu vùng, vấn đề nâng số giờ làm thêm cũng rất được xã hội quan tâm. Nhưng để tăng giờ như thế nào, tăng bao nhiêu giờ và tăng theo khu vực như thế nào cần được tính toán cụ thể để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động.
Làm việc 8 tiếng/ngày, tổng thu nhập trung bình của gia đình hai lao động là công nhân khoảng 9 triệu đồng/tháng. Với mức thu nhập này, gia đình hai lao động và một đứa con tằn tiện mới đủ sống, nhưng khi sinh con thứ hai, các khoản chi tiêu đội lên thì khoản thu nhập đó càng phải tằn tiện hơn. Vì vậy, lựa chọn tăng ca, thêm giờ làm là điều mà bất cứ lao động nào đều mong muốn, bởi có như vậy, kinh tế gia đình mới bớt khó khăn.
Tăng giờ làm thêm là nguyện vọng của đại đa số công nhân, người lao động bởi nếu làm việc đúng 8 tiếng/ngày thì lương trung bình của họ chỉ khoảng 4 triệu đồng/tháng. Trên thực tế, nhu cầu được làm thêm giờ xuất phát từ vấn đề thu nhập thấp. Việc quy định chỉ được làm thêm tối đa 200 giờ/năm vô hình trung đã đẩy người lao động vào tình trạng vi phạm pháp luật khi muốn tăng ca. Bên cạnh đó, có vấn đề cần đặt ra là có không ít doanh nghiệp khoán sản phẩm hay lượng công việc cho người lao động quá sức của họ mà không cải tiến công cụ lao động khiến người lao động phải làm thêm giờ mới đạt được mức khoán. Khi đó, người lao động mặc dù làm thêm giờ nhưng chỉ được trả lương và thời gian làm thêm không được tính. Chính vì thế, các cơ quan chức năng cần lưu ý đến việc kiểm tra, giám sát không để năng suất lao động thấp mà đổ lên đầu người lao động là không được. Bởi năng suất lao động không phải chỉ phụ thuộc vào riêng người lao động, mà còn phụ thuộc vào toàn bộ dây chuyền sản xuất, nền kinh tế. Doanh nghiệp, chủ đầu tư, đầu tư máy móc mà công suất lạc hậu, công suất thấp thì không thể có năng suất lao động cao được?
Quy định tại Luật Lao động 2012, số giờ làm thêm của người lao động không quá 200 giờ/năm và quan điểm của Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam về vấn đề thời gian làm việc, thời gian nghỉ ngơi vẫn kiên trì ý kiến thời gian làm việc tối đa không quá 200 giờ/năm và trường hợp đặc biệt với một số ngành thì cũng không được quá 300 giờ/năm. Khi làm việc quá 300 giờ/năm thì phải có ý kiến của Tổng liên đoàn và của Chính phủ.
Nhìn từ tổng thể nền kinh tế và thu nhập của người lao động hiện nay còn thấp cùng với sự khó khăn của người lao động, thậm chí của cả doanh nghiệp thì việc làm thêm trong rất nhiều trường hợp hoàn toàn hợp lí và cần thiết. Ngoài ra, thực tế cho thấy việc làm thêm giờ cũng giúp giảm những tác động xấu đến xã hội tại những địa phương tập trung nhiều lao động, trong đó có công nhân do có nhiều thời gian rảnh rỗi. Tuy nhiên, việc tăng thời gian làm thêm như thế nào cho hợp lý thì cần phải có lộ trình và những bước tính toán cụ thể để không ảnh hưởng đến cuộc sống cũng như sức khỏe của người lao động và ảnh hưởng đến sức sản xuất của doanh nghiệp.