Bộ Y tế đang xây dựng Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành kế hoạch triển khai Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội về cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Bộ Y tế đã nỗ lực triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Tại Báo cáo kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về chất vấn, các vấn đề đã hứa tại các kỳ họp trước trong lĩnh vực y tế gửi các đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Bộ Y tế cho biết, triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung móng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội, ngày 23/12/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công văn số 1098/TTg-QHĐP về việc triển khai thực hiện Nghị quyết tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa VX.
Trong đó, Thủ tướng giao Bộ trưởng Bộ Công Thương "Tổ chức thực hiện cụ thể việc cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người".
Ngày 16/01/2025, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục ban hành Quyết định số 150/QĐ-TTg ban hành Chương trình công tác năm 2025 của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; trong đó, giao Bộ trưởng Bộ Y tế xây dựng Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành kế hoạch triển khai Nghị quyết số 173/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội về cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng (Nghị quyết số 173/2024/QH15); đồng thời, xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế.
Thực hiện nhiệm vụ Chính phủ giao, Bộ Y tế đã dự thảo Quyết định ban hành kế hoạch triển khai Nghị quyết số 173/2024/QH15, gửi xin ý kiến và đang chỉnh lý, hoàn thiện. Ngày 19/3/2025, Bộ Y tế đã có Tờ trình trình Phó Thủ tướng Lê Thành Long và Thủ tướng Chính phủ Dự thảo Quyết định.
Theo đó, nội dung Dự thảo Quyết định gồm 4 phần chính:
Tổ chức tuyên truyền, phổ biến, tập huấn về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; chế tài xử phạt hành chính, xử lý hình sự đối với hành vi sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đến các đối tượng bằng các hình thức phù hợp;
Tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành liên quan đến quy định tại Nghị quyết là cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để kiến nghị sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ hoặc ban hành mới;
Xây dựng, ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật, văn bản điều hành quản lý, văn bản hướng dẫn thực hiện quy định cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Nghị quyết;
Tăng cường công tác thực thi, thanh tra, kiểm tra, giám sát của các Bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong quá trình thi hành quy định cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Nghị quyết.
Đối với việc xây dựng Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, hiện Bộ Tư pháp đã thẩm định Dự thảo Nghị định này à Bộ Y tế đang tiếp thu, giải trình ý kiến thẩm định và hoàn thiện hồ sơ trình Chính phủ.
Theo Bộ Y tế, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng hấp dẫn và thu hút giới trẻ như hướng đến phong cách sống thời thượng; kiểu dáng, hương vị đa dạng, hấp dẫn (gấu, hộp sữa, đồng hồ đeo tay..).
Trong đó, qua rà soát, Bộ Y tế nhận thấy, hành vi sản xuất, kinh doanh, tàng trữ, vận chuyển, quảng cáo hàng cấm đã có các chế tài xử phạt tại Điều 8 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP ngày 26/8/2020 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; Điều 33 Nghị định số 38/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa, quảng cáo và Điều 190, 191 Bộ Luật Hình sự.
Tuy nhiên, tại các văn bản trên chưa có khái niệm "thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng", chưa có chế tài xử lý hành chính đối với hành vi "chứa chấp" và "sử dụng" thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Do vậy, Bộ Y tế đã bổ sung khái niệm "thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng", mức phạt và hành vi "chứa chấp" và "sử dụng" thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Dự thảo Nghị định.
Theo Bộ Y tế, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng hấp dẫn và thu hút giới trẻ như hướng đến phong cách sống thời thượng; kiểu dáng, hương vị đa dạng, hấp dẫn (gấu, hộp sữa, đồng hồ đeo tay..). Thuốc lá điện tử có giá rất rẻ, vài chục nghìn cũng có thể mua được, nên các em dễ dàng sở hữu các sản phẩm này.
Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng rất dễ tìm kiếm, việc mua bán dễ dàng diễn ra nhanh chóng, thuận tiện từ các trang mạng xã hội hay các địa điểm bán lẻ, thậm chí có điểm bán gần khu vực trường học.
Các thông tin quảng cáo, tiếp thị của các công ty thuốc lá gây hiểu nhầm cho người sử dụng như có công dụng cai nghiện, giảm phơi nhiễm, giảm hại… thậm chí sử dụng các thần tượng của giới trẻ để quảng bá các sản phẩm này.
Đây là điều cực kỳ đáng báo động trong giới trẻ vì các sản phẩm này ngoài tính chất độc hại, gây bệnh, còn gây nghiện nicotin và nghiện ma túy do tình trạng "núp bóng" thuốc lá điện tử trộn ma túy, ảnh hưởng cả một thế hệ tương lai của đất nước.
