Hướng đi chiến lược trong cải cách y tế học đường
Trong giai đoạn 2025–2030, việc đẩy mạnh kết nối giữa trạm y tế xã/phường với hệ thống trường học được coi là một hướng đi chiến lược nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho học sinh. Theo Bộ Y tế, mô hình phối hợp y tế cơ sở và y tế học đường sẽ được triển khai đồng bộ trên toàn quốc, ưu tiên các khu vực nông thôn, miền núi và vùng khó khăn, nơi trẻ em còn thiếu cơ hội tiếp cận dịch vụ y tế ban đầu.
Những bất cập hiện tại và nhu cầu cấp bách
Theo báo cáo từ Bộ Y tế, tính đến cuối năm 2024, hơn 60% trường học công lập tại nông thôn chưa có cán bộ y tế chuyên trách hoặc phòng y tế đạt chuẩn. Nhiều học sinh bị bỏ lỡ các buổi khám sức khỏe định kỳ, tiêm chủng không đúng lịch, thậm chí chưa được phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh tật thường gặp ở tuổi học đường như cận thị, cong vẹo cột sống, thừa cân béo phì, rối loạn tâm lý...
Trong khi đó, các trạm y tế xã/phường lại đang được đầu tư nâng cấp mạnh mẽ theo đề án nâng cao năng lực y tế cơ sở 2025–2030. Việc thiết lập cơ chế phối hợp giữa trường học và y tế xã không chỉ tận dụng được nguồn lực sẵn có, mà còn giúp xây dựng mạng lưới chăm sóc sức khỏe dự phòng hiệu quả ngay từ cấp cơ sở.
Trong khi đó, các trạm y tế xã/phường lại đang được đầu tư nâng cấp mạnh mẽ theo đề án nâng cao năng lực y tế cơ sở 2025–2030. (Ảnh minh hoạ: Internet)
Các giải pháp cụ thể sẽ được triển khai
Bộ Y tế và Bộ Giáo dục & Đào tạo đã ký kết quy chế phối hợp liên ngành giai đoạn 2025–2030, tập trung vào 5 nội dung chính:
- Tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho học sinh ít nhất 1 lần/năm, phối hợp giữa nhà trường và trạm y tế xã/phường.
- Triển khai hồ sơ sức khỏe học sinh điện tử kết nối với hệ thống dữ liệu quốc gia.
- Tăng cường tập huấn kiến thức sơ cấp cứu, phòng bệnh học đường cho giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục.
- Đẩy mạnh tiêm chủng mở rộng, khám răng miệng, mắt học đường, tầm soát cong vẹo cột sống, sức khỏe tâm thần học sinh.
- Ứng phó nhanh với dịch bệnh, tai nạn thương tích học đường, đặc biệt ở các khu vực miền núi, vùng sâu vùng xa.
Vai trò trung tâm của trạm y tế xã/phường
Theo ông Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế), trạm y tế xã/phường sẽ trở thành "vệ tinh y tế" hỗ trợ cho các trường học trong bán kính phục vụ. "Đây là cách làm hiệu quả, tránh tình trạng phân tán nguồn lực hoặc để học sinh tự xoay sở khi xảy ra vấn đề sức khỏe trong giờ học" - ông Khoa nhấn mạnh trong Hội nghị Quốc gia về y tế trường học tổ chức tháng 5/2025 tại Hà Nội.
Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng yêu cầu các địa phương ban hành kế hoạch cụ thể để đảm bảo mỗi trường học có ít nhất một cán bộ y tế học đường, đồng thời xây dựng quy trình báo cáo, chuyển tuyến khi phát hiện học sinh có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Tăng cường đầu tư và chuyển đổi số y tế học đường
Trong giai đoạn 2025–2030, ngân sách đầu tư từ chương trình mục tiêu quốc gia về y tế và giáo dục sẽ ưu tiên cho các hoạt động nâng cao chất lượng y tế học đường. Một số giải pháp nổi bật bao gồm:
Cung cấp thiết bị y tế cơ bản và thuốc thiết yếu cho phòng y tế trường học. Hoàn thiện phần mềm quản lý hồ sơ sức khỏe học sinh liên thông giữa nhà trường và trạm y tế. Thí điểm mô hình bác sĩ gia đình phối hợp y tế trường học tại một số địa phương như Lào Cai, Quảng Trị, Kon Tum.
Việc tăng cường kết nối giữa trạm y tế xã/phường và trường học là bước đi tất yếu trong bối cảnh cải cách toàn diện hệ thống y tế Việt Nam. Không chỉ giúp chăm sóc sức khỏe học sinh một cách toàn diện và kịp thời, mô hình này còn góp phần xây dựng nền y tế dự phòng hiệu quả ngay từ cấp học đường. Giai đoạn 2025–2030 sẽ là thời điểm bản lề để triển khai đồng bộ và nhân rộng mô hình trên toàn quốc, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững về giáo dục và y tế.
