Rung nhĩ là một dạng rối loạn nhịp tim khá phổ biến, đặc biệt ở người cao tuổi. Khi bị rung nhĩ, tâm nhĩ (hai buồng trên của tim) co bóp nhanh và không đều, khiến nhịp tim trở nên nhanh và không ổn định. Đây là một rối loạn nhịp tim nguy hiểm, làm tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ, suy tim và hình thành cục máu đông nếu không được điều trị đúng cách. Việc nhận diện sớm và hiểu rõ các biến chứng liên quan là bước quan trọng giúp người bệnh kiểm soát hiệu quả, duy trì chất lượng cuộc sống lâu dài.
Biểu hiện của rung nhĩ
Mặc dù rung nhĩ có thể không gây ra triệu chứng rõ ràng, người bệnh vẫn có thể cảm thấy tim đập nhanh, loạn nhịp tim (giống cảm giác hồi hộp), khó thở hoặc chóng mặt.
Các biểu hiện của rung nhĩ có thể khác nhau tùy vào mức độ và tần suất của loạn nhịp. Ở giai đoạn nhẹ triệu chứng rung nhĩ có thể chỉ xuất hiện thoáng qua; khi bệnh tiến triển nặng, các dấu hiệu trở nên rõ rệt và kéo dài hơn, cụ thể.
- Hồi hộp, tim đập nhanh hoặc không đều: Triệu chứng đặc trưng của rung nhĩ, khi nhịp tim trở nên bất thường, nhanh hoặc chậm. Người bệnh thường cảm thấy tim đập loạn nhịp, gây cảm giác lo lắng và khó chịu.
- Khó thở hoặc thở gấp: Khi rung nhĩ xảy ra, tim không bơm máu hiệu quả, làm giảm lượng oxy cung cấp cho cơ thể, dẫn đến khó thở – đặc biệt khi gắng sức hoặc nằm nghỉ.
- Mệt mỏi, giảm sức bền: Tim hoạt động kém hiệu quả khiến cơ thể thiếu oxy và dưỡng chất, gây mỏi mệt, yếu sức, giảm khả năng duy trì hoạt động thể chất.
- Đau ngực hoặc cảm giác nặng ngực: Một số người bệnh có thể cảm thấy đau hoặc nặng ngực do tim phải làm việc quá sức, hoặc do thiếu máu nuôi cơ tim.
- Chóng mặt, choáng váng, cảm giác ngất: Khi lưu lượng máu lên não giảm, người bệnh có thể bị chóng mặt, mất thăng bằng hoặc cảm thấy sắp ngất.
Tại sao rung nhĩ lại nguy hiểm?
Rung nhĩ có thể gây các biến chứng như sau:
- Tăng nguy cơ đột quỵ: Máu ứ đọng trong tâm nhĩ có thể hình thành cục máu đông. Khi cục máu này di chuyển lên não sẽ gây đột quỵ; nếu đi đến các chi, có thể gây tắc mạch máu ngoại vi.
- Suy tim: Tim co bóp không hiệu quả khiến lượng máu bơm ra giảm, dẫn đến suy giảm chức năng các cơ quan và suy tim mạn tính.
- Tăng nguy cơ tử vong: Các biến chứng nặng có thể gây tàn tật, giảm chất lượng sống, thậm chí đe dọa tính mạng.
Ở giai đoạn nhẹ triệu chứng rung nhĩ có thể chỉ xuất hiện thoáng qua
Chẩn đoán rung nhĩ
Để xác định chính xác tình trạng rung nhĩ, ngoài việc khai thác triệu chứng lâm sàng, bác sĩ thường chỉ định các xét nghiệm sau:
- Điện tâm đồ (ECG): Là phương pháp đơn giản và chính xác nhất để chẩn đoán rung nhĩ.
- Siêu âm tim: Giúp đánh giá cấu trúc và chức năng tim, phát hiện các bất thường liên quan.
- Xét nghiệm máu, điện giải đồ: Dùng để kiểm tra các yếu tố gây ảnh hưởng đến hoạt động của tim.
Lời khuyên của thầy thuốc
Rung nhĩ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, nhưng người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát tốt nếu được điều trị đúng và duy trì lối sống lành mạnh.
- Khám chuyên khoa tim mạch ngay khi có triệu chứng bất thường như đánh trống ngực, đau ngực, khó thở, chóng mặt… để phát hiện và điều trị kịp thời.
- Tuân thủ điều trị bằng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ nhằm kiểm soát nhịp tim, ngăn ngừa hình thành cục máu đông, giảm nguy cơ đột quỵ và suy tim.
- Khám chuyên khoa thần kinh để được đánh giá nguy cơ đột quỵ và hướng dẫn các biện pháp phòng ngừa phù hợp.
- Tái khám đúng lịch hẹn để bác sĩ theo dõi hiệu quả điều trị và điều chỉnh phác đồ khi cần.
- Cân nhắc các phương pháp can thiệp như triệt đốt rung nhĩ hoặc đặt máy tạo nhịp nếu điều trị nội khoa không hiệu quả.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Kiểm soát cân nặng, ăn uống khoa học, tập thể dục đều đặn, hạn chế rượu bia và thuốc lá.
Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh rung nhĩ
Chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát rung nhĩ, giúp giảm nguy cơ biến chứng và hỗ trợ điều trị hiệu quả.
Thực phẩm người bệnh rung nhĩ nên dùng là thực phẩm giàu Omega-3: Cá béo (cá hồi, cá thu, cá trích, cá mòi), hạt lanh, hạt chia, quả óc chó.
Thực phẩm giàu magie và kali: Chuối, bơ, cam, khoai lang, rau lá xanh đậm (cải bó xôi, cải xoăn), các loại hạt (hạnh nhân, hạt điều).
Thực phẩm giàu chất xơ, ít chất béo bão hòa: Ngũ cốc nguyên hạt (yến mạch, gạo lứt, lúa mạch), rau củ quả tươi, các loại đậu (đậu lăng, đậu xanh, đậu nành).
Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa: Trà xanh, việt quất, dâu tây, lựu.
Ngoài ra, bệnh nhân rung nhĩ cần uống đủ nước: Giúp duy trì tuần hoàn máu, ngăn ngừa mất nước – yếu tố có thể làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim.
Thực phẩm người bệnh rung nhĩ nên hạn chế là muối và thực phẩm chế biến sẵn: Giảm lượng muối ăn dưới 2g/ngày; tránh đồ đóng hộp, mì gói, xúc xích, đồ ăn nhanh. Hạn chế mỡ động vật, nội tạng, đồ chiên rán, bánh ngọt công nghiệp.
Rượu bia, cà phê, nước ngọt có gas có thể làm tim đập nhanh và không ổn định. Nếu cần uống cà phê, nên chọn loại không chứa caffeine hoặc chỉ dùng với lượng rất ít.
