Hiện nay phương pháp điều trị HIV (liệu pháp kháng virus - ART) mang lại hiệu quả cao và nhìn chung là an toàn. Khi được sử dụng theo chỉ dẫn, ART sẽ ức chế lượng HIV trong máu (tải lượng virus) để dần dần đạt đến mức rất thấp (thường được gọi là "không phát hiện được").
Việc ức chế HIV cho phép hệ thống miễn dịch sửa chữa phần lớn tổn thương do HIV gây ra. Sức mạnh của ART rất lớn đến nỗi các nhà khoa học ngày càng dự đoán rằng, nhiều người dùng ART sẽ có tuổi thọ gần như bình thường. Hơn nữa, các nghiên cứu được thiết kế tốt trong thập kỷ qua đã phát hiện ra rằng, những người có HIV không phát hiện được (nhờ sử dụng ART thường xuyên) sẽ không truyền virus cho bạn tình của họ.
Dưới đây là một số yếu tố khiến người nhiễm HIV phải dùng nhiều loại thuốc:
1. HIV ẩn gây viêm, tăng nguy cơ mắc bệnh mạn tính
Thuốc điều trị HIV rất hiệu quả trong việc ức chế virus, nhưng không triệt để hoàn toàn. Lượng HIV còn lại vẫn nằm sâu trong các bộ phận của cơ thể, chẳng hạn như não, lá lách và hạch bạch huyết, có thể gây viêm và kích hoạt miễn dịch quá mức.
Khi người nhiễm HIV già đi, có nguy cơ mắc các tình trạng mạn tính cao hơn nên có thể phải dùng nhiều loại thuốc hơn.
Nghiên cứu với những người âm tính với HIV cho thấy tình trạng viêm kéo dài và quá mức góp phần làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sau:
- Bệnh ung thư, tim mạch, trầm cảm, bệnh phổi, tình trạng thoái hóa não
- Tích tụ mỡ trong và xung quanh gan, mức cholesterol cao
- Loãng xương, mất dần mô cơ
- Lão hóa sớm của hệ thống miễn dịch…
2. Lão hóa
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, nhìn chung, khi những người nhiễm HIV già đi, có xu hướng mắc nhiều bệnh đi kèm liên quan đến lão hóa hơn những người không nhiễm HIV.
Do đó, những người lớn tuổi nhiễm HIV có xu hướng dùng nhiều thuốc hơn (ngoài thuốc điều trị HIV) để điều trị các tình trạng bệnh mạn tính hơn những người không nhiễm HIV ở cùng độ tuổi hoặc những người trẻ tuổi nhiễm HIV.
Một số người mắc các tình trạng phức tạp, đặc biệt là những người đã sống sót sau biến chứng của cơn đau tim hoặc đột quỵ hoặc những người đã cấy ghép nội tạng, có thể cần dùng nhiều loại thuốc khác nhau, trong thời gian dài, thậm chí suốt đời để kiểm soát bệnh. Trong những trường hợp này, việc dùng nhiều loại thuốc là cần thiết, ngoài thuốc điều trị HIV.
3. Phối hợp thuốc trong điều trị HIV
Một số người bị HIV kháng thuốc hoàn toàn hoặc một phần có thể cần dùng các phối hợp thuốc ART. Điều này có nghĩa là người bệnh có thể cần dùng nhiều viên thuốc điều trị HIV hơn.
Mặc dù các phác đồ điều trị HIV đơn giản, có hiệu quả với số lượng thuốc ít hơn đã được chấp thuận, nhưng các phối hợp này không phải lúc nào cũng phù hợp với tất cả mọi người bị HIV kháng nhiều loại thuốc. Ví dụ về các phác đồ điều trị HIV đơn giản bao gồm dovato (phối hợp uống dolutegravir + 3TC), cabenuva (phối hợp tiêm cabotegravir + rilpivirine).
Một sự kết hợp thử nghiệm của hai loại thuốc chống HIV khác là lenacapavir + bictegravir cũng đang trong quá trình thử nghiệm lâm sàng.
Do đó, đối với những người mắc nhiều bệnh đi kèm và/hoặc HIV có mô hình kháng thuốc phức tạp, có thể cần phải dùng nhiều loại thuốc. Tuy nhiên, cần theo dõi để đảm bảo rằng việc dùng nhiều loại thuốc không làm tăng nguy cơ mắc thêm các vấn đề khác.
