Ngày nay, bệnh loãng xương đang có xu hướng gia tăng ở khắp toàn cầu, trong số đó phụ nữ tuổi tiền mãn kinh và mãn kinh chiếm tỷ lệ cao hơn cả. Đau nhức xương và các khớp xương vào ban đêm là biểu hiện đầu tiên của loãng xương. Ngoài ra, mệt mỏi, một số triệu chứng khác như chuột rút cũng thường hay xuất hiện ở những người loãng xương. Vì vậy, người bệnh phải hết sức cẩn thận khi làm các động tác mạnh, đi lại cũng phải hết sức thận trọng tránh ngã, vấp, khuỵu, gập chân, tay nhất là lên cầu thang vì rất dễ gây gãy xương, đặc biệt là xương đùi.
Tập luyện để ngừa bệnh loãng xương.
Loãng xương làm thay đổi cấu trúc xương, xương bị tổn hại, lực của xương bị suy giảm và dẫn đến xương dễ bị gãy, nứt, rạn. Loãng xương sẽ làm cho tỷ trọng khoáng chất của bộ xương ở một cơ thể bị suy giảm một cách đáng kể, trong đó hormon sinh dục (estrogen, androgen), các chất protein, vitamin D và canxi đóng vai trò rất quan trọng. Vì vậy, khi chế độ dinh dưỡng hàng ngày không cung cấp đầy đủ chất canxi hoặc vì một lý do nào đó cơ thể không hấp thu được canxi (ăn kiêng kéo dài, chế độ ăn nghèo nàn, kém chất lượng), sẽ gây loãng xương.
Với phụ nữ đến thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh, lượng hormon oestrogen trong máu bị suy giảm một cách đáng kể bởi sự suy thoái của buồng trứng rất dễ bị loãng xương. Vì suy giảm hormon oestrogen sẽ làm tăng hoạt tính của tế bào tuỷ xương, từ đó, khối lượng xương sẽ mất dần dần theo năm tháng kể từ khi tiền mãn kinh (mỗi năm mất khoảng từ 2 - 4%).
Ngoài chế độ dinh dưỡng, nội tiết tố, bệnh về tuyến thượng thận, cường giáp trạng, suy thận, bệnh yếu, liệt chi, chấn thương hoặc bệnh mạn tính phải nằm dài ngày hoặc do lạm dụng thuốc corticoid trong một thời gian dài, còn có nhiều yếu tố thuận lợi khác (gọi là yếu tố nguy cơ) làm cho bệnh loãng xương tăng lên nếu như một người nào đó có tiền sử bị còi xương lúc còn nhỏ, hàng ngày ít vận động, béo phì.
Lời khuyên của thầy thuốc
Muốn phòng bệnh loãng xương tốt nhất là ăn uống đủ chất, nhất là các loại thức ăn giàu canxi, protein, vitamin D như tôm, cua, ốc, uống sữa và các chế phẩm của sữa có chứa nhiều thành phần canxi, sinh tố D. Nên ăn thêm trái cây, rau, giá đỗ (chứa nhiều estrogen) vì chúng có khả năng làm thay đổi sự chuyển hoá của xương, giảm tốc độ mất xương và làm tăng khoáng chất cho xương. Cần tập thể dục nhẹ nhàng, đều đặn như đi bộ, tập hít thở, tập vận động các khớp xương.
Trên thế giới cứ 30 giây có một người bị bệnh gãy xương do loãng xương và người ta dự đoán rằng đến năm 2050 ở các nước châu Á, trong đó có Việt Nam sẽ có 50% các trường hợp tàn phế hoặc bị đe dọa đến tính mạng do gãy khớp háng vì loãng xương gây ra. Khi bị loãng xương, nếu có một lực tác động mạnh (ngã, gập chân, trượt chân...) sẽ xuất hiện gãy, lún cột sống, nứt, gãy xương chậu, gãy cổ xương đùi, xương cẳng chân, xương cẳng tay. Khi bị loãng xương, loại xương nào cũng có thể bị nhưng loại nào thường hay bị chịu lực tác động nhiều nhất sẽ để lại hậu quả xấu hơn cả. Vì vậy, gãy cổ xương đùi, gãy cổ tay, gãy khung chậu chiếm tỷ lệ cao nhất trong bệnh lý loãng xương.
Mời độc giả đón đọc phần 2:"Biểu hiện bệnh loãng xương" vào lúc 14h chiều ngày 30/7/2015
BS. Việt Bắc
