Vòi trứng (hay còn được gọi là ống dẫn trứng) là hai ống mỏng, mỗi ống nằm ở mỗi bên của tử cung, giúp dẫn trứng trưởng thành từ buồng trứng đến tử cung. Đây là vị trí để trứng và tinh trùng gặp nhau để thụ tinh. Tắc vòi trứng là tình trạng chít hẹp, dính tắc, cản trở sự di chuyển của trứng về tử cung. Thông thường, với chiều dài từ 10 - 12cm, vòi trứng chỉ bằng đầu nhỏ của một chiếc đũa. Khi gặp phải tình trạng dính, vòi trứng trông giống với một sợi dây cước. Khi bị tắc nghẽn khiến trứng không thể đi xuống ống dẫn trứng, người phụ nữ bị tắc ống dẫn trứng, còn được gọi là vô sinh do yếu tố ống dẫn trứng.
1. Nguyên nhân tắc vòi trứng
Viêm lộ tuyến cổ tử cung là một trong những nguyên nhân tắc vòi trứng.
Có nhiều nguyên nhân tắc vòi trứng: Có thể do quan hệ tình dục không an toàn, quan hệ với nhiều đối tượng hoặc quan hệ thô bạo khiến các vi khuẩn tấn công trực tiếp vào cơ quan sinh dục của nữ giới gây viêm nhiễm; Vệ sinh vùng kín không đúng cách, không sạch sẽ trong chu kỳ kinh nguyệt; Một số bệnh lý viêm nhiễm như viêm âm đạo, viêm cổ tử cung, viêm phần phụ, viêm lộ tuyến cổ tử cung… hay các nhiễm khuẩn lậu, chlamydia, viêm ruột thừa… Hoặc ở một số trường hợp chị em khi sinh ra đã bị chít hẹp dẫn đến thiếu một phần hoặc toàn bộ vòi trứng, làm ảnh hưởng tới khả năng sinh sản; Nạo, phá thai nhiều lần hoặc trong khi thực hiện, các dụng cụ không đảm bảo vô trùng khiến cổ tử cung bị tổn thương dẫn đến viêm nhiễm đường sinh dục…
2. Triệu chứng tắc vòi trứng
Không giống như quá trình rụng trứng, nơi chu kỳ kinh nguyệt không đều có thể là dấu hiệu của một vấn đề, các ống dẫn trứng bị tắc hiếm khi gây ra các triệu chứng. Triệu chứng đầu tiên của ống dẫn trứng bị tắc thường là vô sinh. Nếu không có thai sau một năm cố gắng hoặc sau sáu tháng, nếu 35 tuổi trở lên, bác sĩ sẽ yêu cầu chụp X-quang để kiểm tra ống dẫn trứng cùng với các xét nghiệm cơ bản khác về khả năng sinh sản.
Một loại ống dẫn trứng bị tắc cụ thể được gọi là hydrosalpinx có thể gây đau bụng dưới và tiết dịch âm đạo bất thường, nhưng không phải phụ nữ nào cũng có những triệu chứng này. Hydrosalpinx là khi tắc nghẽn làm cho ống giãn ra (tăng đường kính) và chứa đầy chất lỏng. Chất lỏng ngăn chặn trứng và tinh trùng, ngăn cản quá trình thụ tinh và mang thai.
Tuy nhiên, một số nguyên nhân gây tắc ống dẫn trứng có thể có các triệu chứng riêng. Lạc nội mạc tử cung và bệnh viêm vùng chậu có thể gây ra kinh nguyệt đau đớn và quan hệ tình dục đau đớn.
Các triệu chứng có thể cho thấy nhiễm trùng vùng chậu bao gồm:
- Đau vùng chậu chung
- Đau khi quan hệ tình dục
- Tiết dịch âm đạo có mùi hôi
- Sốt cao (trong trường hợp cấp tính)
- Buồn nôn và nôn (trong trường hợp cấp tính)
- Đau bụng dưới hoặc vùng chậu nghiêm trọng (trong trường hợp cấp tính)
Nhiễm trùng vùng chậu cấp tính có thể đe dọa tính mạng. Nếu bị sốt cao hoặc đau dữ dội, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức hoặc đến phòng cấp cứu gần nhất.
3. Chẩn đoán tắc vòi trứng
Tắc vòi trứng thường được chẩn đoán bằng một phương pháp chụp X-quang.
Các ống bị tắc thường được chẩn đoán bằng một phương pháp chụp X-quang chuyên biệt được gọi là hysterosalpingogram (HSG). HSG là một trong những xét nghiệm khả năng sinh sản cơ bản được chỉ định cho mọi cặp vợ chồng đang gặp khó khăn trong việc thụ thai. Thử nghiệm bao gồm việc đặt một chất cản quang qua cổ tử cung bằng một ống nhỏ, chụp X-quang vùng xương chậu.
Nếu tất cả đều bình thường, thuốc cản quang sẽ đi qua tử cung và ống dẫn trứng và tràn ra ngoài xung quanh buồng trứng và vào khoang chậu. Nếu thuốc không đi qua các ống, thì có thể bị tắc ống dẫn trứng.
Điều quan trọng cần biết là 15% phụ nữ có dương tính giả, bác sĩ có thể lặp lại xét nghiệm vào lần khác hoặc yêu cầu một xét nghiệm khác để xác nhận.
Các xét nghiệm khác có thể được chỉ định bao gồm siêu âm, phẫu thuật nội soi thăm dò hoặc nội soi tử cung (trong đó một camera mỏng được đặt qua cổ tử cung để quan sát tử cung). Công việc máu để kiểm tra sự hiện diện của các kháng thể chlamydia (có nghĩa là nhiễm trùng trước đó hoặc hiện tại) cũng có thể được yêu cầu.
4. Điều trị tắc nghẽn vòi trứng
Trong một số phẫu thuật không thành công để thông vòi trứng, bác sĩ tư vấn thu tinh trong ông nghiệm để mang thai.
Nếu bị hở một ống và khỏe mạnh, phụ nữ vẫn có thể có thai mà không cần điều trị nhiều. Bác sĩ có thể cho dùng thuốc hỗ trợ sinh sản để tăng cơ hội rụng trứng cho bên có ống mở. Tuy nhiên, đây không phải là một lựa chọn nếu cả hai ống đều bị tắc.
Trong một số trường hợp, phẫu thuật nội soi có thể mở các ống bị tắc hoặc loại bỏ các mô sẹo nhưng phương pháp điều trị này không phải lúc nào cũng hiệu quả. Cơ hội thành công phụ thuộc vào độ tuổi, tuổi càng trẻ thì cơ hội càng tốt. Nếu chỉ dính một ít dính giữa vòi trứng và buồng trứng thì khả năng có thai sau mổ là rất tốt. Nếu bị tắc một ống dẫn trứng khỏe mạnh, bạn có 20% đến 40% khả năng mang thai sau khi phẫu thuật.
Nguy cơ mang thai ngoài tử cung cao hơn sau khi phẫu thuật điều trị tắc ống dẫn trứng. Bác sĩ theo dõi chặt chẽ nếu có thai và sẵn sàng tư vấn điều gì là tốt nhất.
Tuy nhiên, phẫu thuật không phải lúc nào cũng là lựa chọn tốt nhất. Các tình huống có thể tốt hơn cho IVF (thụ tinh ống nghiệm) bao gồm sự hiện diện của sẹo, lạc nội mạc tử cung mức độ trung bình đến nặng hoặc vô sinh do yếu tố nam từ trung bình đến nghiêm trọng. Bác sĩ có thể giúp bạn xem xét liệu phẫu thuật hay chuyển thẳng đến điều trị IVF sẽ là tốt nhất cho người bị tắc vòi trứng.
5. Phòng ngừa tắc vòi trứng
Khi bị tắc vòi trứng cần tuân thủ việc điều trị theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.
Phần lớn các ống dẫn trứng bị tắc là do nhiễm trùng vùng chậu nhưng không phải tất cả. Những bệnh nhiễm trùng này là do nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục. Tầm soát bệnh lây truyền qua đường tình dục thường xuyên, cũng như kiểm tra các triệu chứng đáng lo ngại ngay lập tức, là một bước quan trọng trong việc ngăn ngừa vô sinh do ống dẫn trứng. Nếu bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc nhiễm trùng vùng chậu được phát hiện sớm, việc điều trị có thể giúp ngăn ngừa sự phát triển của các mô sẹo.
Tuy nhiên, hầu hết các bệnh nhiễm trùng không cấp tính và thường không gây ra bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào. Nhưng không có triệu chứng gì không có nghĩa là vô hại. Tình trạng nhiễm trùng càng lâu thì nguy cơ hình thành mô sẹo và tạo ra các ống bị viêm hoặc tắc càng cao.
Khi đã phát hiện nhiễm trùng, điều trị kháng sinh là rất quan trọng. Điều trị nhiễm trùng không đảm bảo các ống sẽ thông suốt. Thuốc kháng sinh chỉ có thể tiêu diệt vi khuẩn. Bất kỳ tổn thương hoặc mô sẹo đã hình thành sẽ không được điều trị bằng thuốc kháng sinh.
6. Lời khuyên của bác sĩ
Khi bị tắc vòi trứng, phụ nữ cần tuân thủ việc điều trị theo đúng hướng dẫn của bác sĩ; Giữ gìn, vệ sinh bộ phận sinh dục sạch sẽ hàng ngày, đặc biệt là trong những ngày hành kinh để phòng tránh viêm nhiễm tại vùng kín; Tăng cường bổ sung các thực phẩm tốt, chứa nhiều dinh dưỡng cho cơ thể; Không nên sử dụng các thức ăn có tính cay nóng, đồ uống có gas, các chất kích thích như bia, rượu, thuốc lá…; Giữ tâm lý thoải mái, ổn định; Thực hiện những bài thể dục, vận động nhẹ nhàng… để tăng cường sức khỏe, tăng sức đề kháng.
