Vợ tôi bị ung thư buồng trứng, vừa trải qua đợt hóa trị liệu bằng paclitaxel và carboplatin. Xin quý báo cho biết hóa trị liệu có độc hại không và cần làm gì để làm giảm tác hại này? Tôi xin cảm ơn!
Trần Văn Bảng (Hà Tĩnh)
Đáp ứng đối với hóa trị của mỗi bệnh nhân khác nhau, do đó tùy theo từng bệnh nhân, có thể có rất ít hoặc khá nhiều tác dụng phụ. Nhưng sau hóa trị thì bao giờ bệnh nhân cũng bị giảm sức đề kháng đối với nhiễm trùng do số lượng bạch cầu bị giảm. Tác dụng phụ này có thể khởi phát vào thời điểm 7 ngày sau khi bắt đầu hóa trị và sức đề kháng đối với nhiễm trùng sẽ thấp nhất từ 10-14 ngày sau khi hóa trị. Số lượng bạch cầu sau đó sẽ tăng dần và thường trở về trị số bình thường trước chu kỳ hóa trị kế tiếp. Các thuốc paclitaxel và carboplatin có thể làm giảm sản sinh tiểu cầu khiến máu khó đông nên có thể gây ra các vết bầm dưới da hoặc xuất huyết như chảy máu cam, chảy máu lợi... Bệnh nhân thấy mệt, khó thở - đó có thể là dấu hiệu của thiếu máu do giảm hồng cầu. Khi gặp triệu chứng này cần phải báo ngay cho bác sĩ. Ngoài ra, bệnh nhân còn phải trải qua các triệu chứng như buồn nôn, nôn, mệt mỏi, tiêu chảy, loét miệng, đau các cơ - khớp, tê tay chân... tuy nhiên những tác dụng phụ này sẽ nhanh chóng hết, bệnh nhân cần được nghỉ ngơi hoặc sử dụng một số thuốc như thuốc để kiểm soát các tác dụng phụ này.
Một tác dụng phụ mà bệnh nhân rất lo lắng khi gặp phải đó là rụng tóc. Rụng tóc do paclitaxel thường khởi phát từ 3-4 tuần sau chu kỳ điều trị đầu tiên. Tóc thường rụng toàn bộ. Có thể rụng cả lông mày, lông mi lẫn lông ở các vùng khác của cơ thể. Tuy nhiên, lông, tóc chỉ rụng tạm thời và sẽ mọc lại sau khi chấm dứt điều trị.
Nếu trong quá trình hóa trị mà gặp phải tác dụng phụ quá mẫn như sẩn da, ngứa, sốt, lạnh run, chóng mặt, nhức đầu và khó thở... bệnh nhân sẽ được chỉ định dùng corticoid trước khi hóa trị để giảm nguy cơ phản ứng quá mẫn. Người bệnh cần dùng corticoid theo đúng chỉ định và hướng dẫn của thầy thuốc.
Một số tác dụng phụ khác ít gặp như nhức đầu, thay đổi vị giác, thính giác, nhịp tim... nhưng các tác dụng này thường nhẹ và không gây nguy hiểm.
Khi bị ung thư, người bệnh thường suy sụp về tinh thần rất mạnh, nhiều khi tâm lý nặng nề khiến bệnh nhân mệt hơn là bệnh lý. Do vậy, người thân trong gia đình nên động viên người bệnh để giúp họ vượt qua khủng hoảng tinh thần thì việc điều trị sẽ mang lại hiệu quả cao hơn.
ThS. Thu Hiền