Bố tôi 76 tuổi, hiện đang sử dụng levodopa để điều trị Parkinson, thời gian gần đây thấy xuất hiện các biểu hiện đau rát thượng vị, bác sĩ nói đó là do tác dụng phụ của thuốc levodopa. Xin hỏi ngoài tác dụng gây đau thượng vị, việc dùng thuốc kéo dài có gây thêm tác dụng không mong muốn nào khác không?
Trần Văn Hơn (Hải Phòng)
Levodopa được nghiên cứu sử dụng trong điều trị Parkinson từ những năm 1961. Trên lâm sàng, levodopa có tác động tốt trước hết tới các triệu chứng giảm động rồi tới căng cứng và run. Thuốc hấp thu tốt qua đường tiêu hóa, chuyển hóa ở tim, dạ dày, gan và thận cũng như ở não, thải trừ qua nước tiểu.
Tuy nhiên, khi dùng levodopa cần chú ý tới rất nhiều tác dụng không mong muốn.
Trên tiêu hoá, thuốc có thể gây chán ăn, lợm giọng, nôn, đau bụng, đi lỏng hoặc táo bón; đặc biệt có thể gây loét dạ dày, chảy máu đường tiêu hoá.
Trên tim mạch, levodopa gây loạn nhịp tim, phần lớn là nhịp nhanh xoang. Ở các bệnh nhân vốn dễ hạ huyết áp tư thế đứng có thể bị levodopa làm cho trạng thái đó nặng hơn. Khoảng 25-35% bệnh nhân sau điều trị bằng levodopa sớm gặp hiện tượng này nhưng thông thường huyết áp sẽ trở về bình thường trong vòng 2 - 3 tháng.
Đối với hệ thần kinh trung ương, levodopa có thể gây lú lẫn, ảo giác, hoang tưởng, kích động, trầm cảm. Sử dụng liều cao và điều trị kéo dài có thể sinh các động tác bất thường như nhăn mặt, nhai, tăng động lưỡi, đầu ngật ngưỡng, lắc lư thân mình.
Đặc biệt nhất là hiệu ứng "tiến-thoái" cũng là một biến chứng của liệu pháp levodopa thường xảy ra sau 2 - 3 năm điều trị. Hiện tượng đó thể hiện bằng tính dao động trong đáp ứng đối với điều trị từ mức không có triệu chứng đến mức tái diễn đầy đủ các triệu chứng.
Tóm lại, đây là một thuốc thường được sử dụng trong điều trị Parkinson, tuy nhiên tác dụng không mong muốn khá nhiều, cần theo dõi chặt chẽ trong quá trình điều trị.
ThS. Nguyễn Thu Hiền