Hành tây có tên khoa học là Allium cepa, bộ phận dùng của hành tây là phần thân hành hay còn gọi là phần củ. Đây là loại rau đã được sử dụng phổ biến ở châu Âu từ xưa đến nay trong bữa ăn hàng ngày. Ở nước ta, hành tây cũng thường được sử dụng để xào với các loại thịt, dùng chế dầu dấm và để ăn sống rất được ưa chuộng.
Tác dụng trên hô hấp: có nhiều câu chuyện kể về tác dụng phòng bệnh tuyệt vời của hành tây. Sau đây là một ví dụ: vào năm 1919 có một cơn dịch cúm đã giết chết hơn 40 triệu người, một bác sĩ đã đến thăm nhà nông xem họ có cách gì chống lại dịch bệnh, bởi nhiều nông gia và gia đình của họ đã nhiễm bệnh và nhiều người đã chết. Người bác sĩ đến thăm một nông trường và ngỡ ngàng khi thấy ở đây mọi người đều khỏe mạnh. Khi được hỏi vì sao mà mọi người lại được như vậy, người phụ nữ cho hay là chị ta đã để một củ hành tây không lột vỏ trên đĩa và đặt vào từng phòng trong nhà. Người bác sĩ không tin vào điều ấy, đã xin mang củ hành về soi dưới kính hiển vi, thật ngạc nhiên, đầy siêu vi trùng cúm bên trong củ hành. Thì ra củ hành đã hút hết những con siêu vi trùng đó và cả gia đình được khỏe mạnh.
Khi đã mắc các chứng cảm, hành tây chính là vị thuốc hiệu quả nhất
Các nhà khoa học đã chứng minh được rằng hành tây có chứa một số phytoncide như allicin có tính kháng khuẩn mạnh, tác dụng tiêu diệt các vi khuẩn lây nhiễm, bao gồm cả vi khuẩn E. coli và Salmonella. Có thể dùng một củ hành tây to, bóc bỏ lớp vỏ bên ngoài chỉ để lại củ hành trắng tinh, cắt đầu củ bỏ một góc đặt trong phòng. Hành tây sẽ phát ra những phân tử nhỏ có tác dụng diệt khuẩn, làm sạch không khí trong phòng, đặc biệt khi trong nhà có trẻ nhỏ hoặc người bị cảm cúm. Sử dụng đến khi củ hành héo thì thay bằng củ khác.
Hành tây có tác dụng trị bệnh cực tốt trên nhóm bệnh do lạnh, sổ mũi, nghẹt mũi hay các chứng sốt siêu vi. Khi đã mắc các chứng cảm, nhất là cảm gió, cảm sốt có kèm hắt hơi, sổ mũi thì hành tây chính là phương thuốc hiệu quả nhất. Uống canh hành tây nóng giúp làm ra mồ hôi và giảm sốt. Nếu bị tắc mũi chỉ cần lấy vài giọt ép hành tây nhỏ vào sẽ mau chóng thông thoáng.
Trên các bệnh nhân hen suyễn và viêm phế quản mạn, hành tây có công dụng không hề nhỏ. Thành phần của nó chứa các chất chống viêm và ức chế Histamin- một chất hóa học chính gây bệnh hen, nó có tác dụng tốt trên bệnh nhân hen, giảm một nửa nguy cơ tái phát của các cơn hen.
Với tính chống viêm mạnh mẽ, giảm triệu chứng ho, hen, giảm phù nề thanh quản, giảm xuất tiết dịch phế quản. Tại một số nước, sirô có nước ép hành tây dùng để trị ho và các bệnh hô hấp cho trẻ em.
Mỗi ngày bạn nên uống 3 - 4 thìa cà phê hỗn hợp nước ép hành và mật ong để làm tiêu đờm và ngăn chặn sự tạo đờm trong cơ thể. Hỗn hợp này cũng là vị thuốc để chống lại bệnh cảm lạnh thông thường.
Tác dụng trên tim mạch: hành tây có lợi cho bệnh nhân tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, bệnh lý mạch vành.
Vỏ ngoài của hành tây có sắc tố chứa xeton có tác dụng hạ áp một cách tự nhiên. Ngoài ra trong thành phần có chứa Prostaglandin A có thể làm giãn mạch máu và làm giảm độ nhớt của máu do đó cũng góp phần làm giảm huyết áp, tăng lưu lượng máu động mạch vành và ngăn ngừa huyết khối.
Các nhà khoa học, hàm lượng quercetin sẵn có trong hành tây có thể giúp ngăn ngừa quá trình oxy hóa lipoprotein mật độ thấp (LDL), vì vậy nó có tác dụng bảo vệ mạch máu, phòng ngừa xơ vữa động mạch.
Mỗi ngày ăn hoặc uống nước ép củ có thể bảo vệ tim mạch, nên ăn sống bởi hành tây nấu càng chín thì các hiệu quả này càng giảm. Đó là lời khuyên hữu ích dành cho những người bị tăng huyết áp, mắc bệnh mạch vành và xơ vữa động mạch.
Chống oxy hóa mạnh: chất quercetin trong hành tây có tác dụng chống oxy hóa rất mạnh, khử các gốc tự do, làm hạn chế sự lão hóa nhất là ở phụ nữ. Sử dụng hành tây mỗi tuần sẽ giúp da bạn căng mịn, tránh sự hình thành các nếp nhăn, tóc mượt, trị móng khô và dễ gãy.
Các tác dụng khác: trong thành phần của củ hành tây có hàm lượng vanxi khá nhiều, mỗi 100g hành tây có khoảng 23mg canxi. Đồng thời, các nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng hành tây có thể giúp giảm sự thoái biến xương, tăng mật độ xương. Đặc biệt ở những phụ nữ mãn kinh, khi nội tiết tố sinh dục nữ đã suy giảmcó nguy cơ loãng xương và gãy xương cao. Khi dùng khoảng 200 - 300g hành tây hằng ngày có thể giảm nguy cơ gãy xương vì hiệu quả chống loãng xương của chúng còn tốt hơn cả “calcitriol” - một loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị loãng xương.
Ngoài những công dụng đã nêu trên, các nhà nghiên cứu cũng chứng minh được hành tây làm giảm nguy cơ bị ung thư khi tiêu thụ với một lượng vừa phải hàng ngày trong một thời gian. Những đối tượng được khuyến nghị sử dụng như người đã mắc bệnh hoặc có yếu tố di truyền với bệnh nhân ung thư đại trực tràng, buồng trứng, thanh quản, thực quản và miệng. Do đó, việc gia thêm một ít hành tây trong công thức nấu ăn hàng ngày cũng góp phần hiệu quả để bảo vệ sức khỏe, giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh ung thư trên.
Bên cạnh đó, nó cũng góp phần làm giảm nồng độ đường trong máu, giảm sự hấp thụ đường vào cơ thể, giúp ích khá nhiều cho những đối tượng đang mắc bệnh đái tháo đường.
Ăn nhiều hành tây cũng giúp làm giảm táo bón mạn tính và cải thiện tình trạng đầy hơi khó tiêu sau ăn.
Hành tây cũng được xem như là một vị thuốc làm tăng khả năng sinh dục khá hiệu quả tương tự như Viagra.
Lưu ý:
Hành tây khi sử dụng nhiều có thể gây hại cho dạ dày. Do đó, đối với những người đã và đang mắc bệnh về dạ dày cần nấu chín để dùng hoặc trộn giữa hành sống và chín với nhau cũng có thể làm giảm tác dụng phụ không mong muốn đó.
BS. LÊ THIÊN KIM HỮU
