Sáng kiến của Nga do Ngoại trưởng Serguei Lavrov đưa ra ngày 9/9, gồm ba điểm: Syria chấp nhận quốc tế kiểm soát kho vũ khí hóa học, sau đó vũ khí này sẽ bị hủy và thứ ba là Damas chấp nhận tham gia Công ước cấm vũ khí hóa học.
Theo Thông tấn xã Nga Interfax, Ngoại trưởng Syria Walid al Moualem cũng cho biết, Damas chấp nhận đặt vũ khí hóa học dưới sự kiểm soát quốc tế, thể theo đề nghị của Nga. Ngoại trưởng Syria nói đã có một cuộc trao đổi "rất bổ ích" với Ngoại trưởng Nga về vấn đề này.
 Nỗi đau của dân thường Syria. |
Mỹ và Pháp đón nhận một cách thận trọng đề nghị của Nga về quốc tế kiểm soát vũ khí hóa học Syria. Theo Tổng thống Mỹ, chính đe dọa can thiệp quân sự của Mỹ buộc Nga phải đưa ra sáng kiến này. Ông Obama cho đây là một bước tiến, một sự phát triển "có tiềm năng tích cực", nhưng ông cũng e ngại đây có thể là thủ đoạn trì hoãn, giúp Damas có thêm thời gian. Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius cũng khẳng định, áp lực của phương Tây đã gặt hái thành công, thể hiện qua việc Nga đề nghị đặt kho vũ khí của Syria dưới sự giám sát của quốc tế. Trước đó, trên Đài Phát thanh Europe 1, Ngoại trưởng Fabius cho rằng, với đề nghị nói trên, Tổng thống Nga Putin đã tự vạch cho mình một lối thoát. Ngoại trưởng Pháp tuyên bố đón nhận đề nghị của Nga với sự "quan tâm" và "thận trọng".
Đề xuất bất ngờ của Nga khiến cục diện liên quan đến khả năng can thiệp quân sự của Mỹ thay đổi. Cuộc bỏ phiếu về khả năng tấn công trừng phạt Damas của Thượng viện Mỹ vào ngày 11/9 đột ngột bị hoãn lại. AFP dẫn nguồn tin từ Thượng viện Mỹ cho biết, một nhóm thượng nghị sĩ lưỡng đảng đang thảo ra một dự thảo nghị quyết mới, có tính đến đề nghị mà Nga vừa đưa ra. Văn bản này sẽ ấn định một thời hạn cụ thể cho việc đặt hệ thống vũ khí hóa học của Syria dưới sự kiểm soát quốc tế.
Các cơ quan tình báo Pháp đánh giá kho vũ khí hóa học của Syria là một trong những kho vũ khí hóa học quan trọng nhất thế giới với hơn 1.000 tấn. Các chuyên gia được hãng tin AFP trích dẫn đều cho rằng rất khó mà phá hủy kho vũ khí hóa học của Syria ngay giữa lúc nội chiến ác liệt như vậy. Ở Syria hiện có rất nhiều cơ sở sản xuất và tồn trữ vũ khí hóa học, mà phần lớn vẫn chưa được xác định vị trí chính xác và các nước phương Tây vẫn rất sợ chính quyền Tổng thống Bachar al Assad mất sự kiểm soát những cơ sở đó và các vũ khí hóa học rơi vào tay quân nổi dậy Hồi giáo cực đoan. Cho dù diễn ra suôn sẻ, kế hoạch vô hiệu hóa kho vũ khí hóa học của Syria sẽ kéo dài nhiều năm và tốn hàng tỷ đô-la: Mỹ đã chi gần 35 tỷ đô-la để phá hủy gần 90% kho vũ khí hóa học của họ và phải đến năm 2021 mới hoàn tất việc này. Nói chung, sản xuất vũ khí hóa học thì dễ, nhưng phá hủy chúng thì tốn kém và phức tạp hơn rất nhiều. Ấy là chưa kể việc vô hiệu hóa còn tùy thuộc vào yếu tố là tác nhân hóa học đã được gắn vào các rocket hay các tên lửa (như trường hợp của Mỹ) hay vẫn còn được tàng trữ dưới dạng sẵn sàng được sử dụng (như trường hợp của Nga). |