Suy giảm trí nhớ là triệu chứng sớm của suy giảm nhận thức và sa sút trí tuệ tiến triển chậm trong nhiều năm. Trên phương diện bệnh học, có nhiều loại suy giảm trí nhớ (chứng quên) do kết hợp với các rối loạn thần kinh như: bệnh Alzheimer, tai biến mạch máu não, tâm thần, trầm cảm, stress, suy nhược thần kinh... Nhiều người lớn tuổi, khỏe mạnh cũng thường phàn nàn về chứng hay quên của mình.
Vì đâu suy giảm trí nhớ?
Trí nhớ là sự lưu trữ thông tin trong hệ thống thần kinh trung ương. Nó bao gồm 3 tiến trình nhận thức chủ yếu: ghi nhận thông tin, lưu trữ thông tin và tìm kiếm - truy xuất thông tin. Sự suy giảm trí nhớ có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào trong 3 tiến trình đó.
Suy giảm trí nhớ hay gặp ở người già.
Theo thời gian, não trải qua quá trình lão hoá. Suy giảm trí nhớ do tuổi gắn liền với sự mất dần tính khôi hài trong giao tiếp, tốc độ suy nghĩ chậm dần, thường quên sự việc mới xảy ra dù vẫn nhớ các sự việc đã rất lâu trong quá khứ. Còn quên do các nguyên nhân tâm thần thường kết hợp với rối loạn thần kinh thực vật, mất ngủ, thiếu năng lực trong công việc, ăn không ngon, hay lo âu. Quên do các bệnh thần kinh thường kèm các khiếm khuyết thần kinh...
Biểu hiện của bệnh
Biểu hiện sớm của chứng quên là người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày như trong sử dụng phương tiện giao thông, điện thoại...; giảm kỹ năng mua sắm; giảm khả năng làm theo lời hướng dẫn và tìm đường phố...; ngơ ngác, thờ ơ với người khác, luôn than phiền quên.
Có hai kiểu biểu hiện thường gặp:
Chứng loạn trí nhớ về không gian: người bệnh khó nhận biết nơi mình đang ở và những nơi đã biết. Chứng loạn trí nhớ này rất kỳ lạ: người bệnh luôn tin rằng họ đang ở một nơi khác với nơi họ đang ở thật sự, dù có những bằng chứng rõ ràng như cầu thang, bàn ghế, giường nệm...
Chứng quên toàn bộ thoáng qua: là rối loạn có tính chu kỳ của hệ thần kinh trung ương, trong đó có sự mất trí nhớ đột ngột, đặc biệt là khả năng tường thuật hay kể về những sự kiện gần đây mà không kèm các triệu chứng thần kinh. Người mắc chứng quên này thường lặp lại câu hỏi, nhấn mạnh từ cuối hay nhắc lại đoạn cuối của câu.
Lời khuyên của bác sĩ
Suy giảm trí nhớ ở giai đoạn còn sớm có thể chữa được hoặc ít ra cũng làm quá trình tiến triển bệnh chậm lại, giúp người bệnh có cuộc sống tốt hơn. Chính vì thế, khi thấy có biểu hiện hay quên, nên đi khám ngay để được xác định mức độ, tìm các yếu tố gây bệnh và điều trị. Hiện có rất nhiều loại thuốc điều trị đặc hiệu cho các chứng suy giảm trí nhớ do sa sút trí tuệ, sau tai biến mạch máu não, suy giảm trí nhớ thông thường ở người lớn tuổi, do các bệnh trầm cảm và stress... Tuyệt đối không nghe theo lời mách bảo của người khác tự mua thuốc uống làm bệnh không khỏi, thậm chí còn làm triệu chứng nặng thêm.
BS. Anh Tuấn
