Nhiều người bị sút cân thường có tâm lý chủ quan, cho rằng sút cân là bình thường, không có vấn đề gì về sức khỏe. Tuy nhiên có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến sút cân bất thường. Sút cân ở một người khỏe mạnh không sử dụng các biện pháp ăn kiêng thường là một triệu chứng báo hiệu một bệnh tiềm ẩn.
Nguyên nhân sút cân
Khi bị sút cân bất thường đó là dấu hiệu liên quan về bệnh của cơ thể. Nếu ở người cao tuổi sút cân bất thường có thể gặp nhất là trầm cảm, bệnh đường tiêu hóa lành tính và ung thư, trong đó hay gặp nhất là ung thư phổi và tiêu hóa... Ở các lứa tuổi trẻ hơn, sút cân có thể gặp là do các bệnh đái tháo đường, cường giáp, rối loạn ăn uống và nhiễm khuẩn, đặc biệt là nhiễm HIV...
 Sút cân bất thường có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh. |
Dấu hiệu của một số bệnh
Số cân của một người bình thường luôn ổn định trong những thời gian dài cho nên nếu thấy sút 5% trọng lượng cơ thể trở lên là điều bất thường. Nếu sút cân nhanh chỉ trong vài ngày là do cơ thể bị mất nước, còn sút cân từ từ là do tiêu các mô của cơ thể - điều này có thể là bạn đã mắc một trong các bệnh sau:
Bệnh tuyến giáp trạng: Bệnh này thường xuất hiện ở những phụ nữ trong độ tuổi trung niên và thanh niên, có những triệu chứng như ăn nhiều nhưng cơ thể vẫn gầy đi, hay bị cảm giác nóng bừng bừng, ra nhiều mồ hôi, tim đập nhanh, dễ cáu gắt... Nhìn bề ngoài có thể thấy tuyến giáp sưng to, hai mắt lồi ra. Người già mắc bệnh này không nhiều, triệu chứng cũng không nổi bật, thường là ăn không nhiều hơn, cũng không cảm thấy bứt rứt khó chịu và ít khi bị sưng tuyến giáp trạng hoặc lồi mắt, biểu hiện chủ yếu là sút cân, ăn uống không ngon miệng, hay rơi vào trầm cảm.
Bệnh lý nhiễm trùng như: Bệnh lao, bệnh nấm, nhiễm ký sinh trùng, và vi rút suy giảm miễn dịch của con người (nhiễm HIV) có thể gây ra tình trạng giảm cân, mệt mỏi, sốt, đổ mồ hôi ban đêm, đau khớp và giảm sự thèm ăn.
Đái tháo đường: Là căn bệnh thường xuất hiện ở những người ở độ tuổi trung niên và người già, có những triệu chứng chủ yếu như Uống nhiều, đi tiểu nhiều, ăn nhiều và sút cân nhanh. Ở người già mắc bệnh đái tháo đường, triệu chứng nổi bật là sút cân nhanh chóng. Đặc điểm của bệnh đái tháo đường là người bệnh ăn nhiều nhưng vẫn sút cân.
 Cần đến cơ sở y tế để khám tìm nguyên nhân sút cân và điều trị. |
Bệnh dạ dày - ruột:
Sút cân gặp trong chứng đi tiêu mỡ, viêm tụy mạn tính mặc dù ăn vẫn bình thường, thậm chí còn ăn nhiều. Bệnh tiêu chảy mạn tính do viêm ruột, bệnh trào ngược dạ dày thực quản hay loét thông thường cũng có thể gây sút cân. Nguyên nhân sút cân trong nhóm bệnh lý đường ruột thường do rối loạn hấp thu.Bệnh ung thư: Đây cũng là một nguyên nhân quan trọng nhất gây sút cân mà không có dấu hiệu và triệu chứng nào đáng kể ở giai đoạn đầu. Do tế bào ung thư sinh sôi nẩy nở, tiêu hao nhiều chất dinh dưỡng, khiến cho sự phân giải trong cơ chế trao đổi chất của cơ thể tăng nhanh, hơn nữa những người bị ung thư thì thường khó hấp thu dinh dưỡng nên sẽ nhanh sút cân.
Bệnh thận: Một trong những biểu hiện sớm nhất của bệnh là chán ăn, vì vậy bệnh nhân sút cân không giải thích được đều phải xem xét lại chức năng thận
Tóm lại, nếu một người sút từ 5% trọng lượng cơ thể trở lên sau 6 tháng thì cần phải đi khám sức khỏe để tìm nguyên nhân gây bệnh. Sau khi xem xét hồ sơ bệnh án cũ (nếu có), khám và làm các xét nghiệm cần thiết... bác sĩ sẽ có kết luận nguyên nhân gây sút cân. Tuy vậy, vẫn còn đến 25% số bệnh nhân sút cân không tìm được căn nguyên nên cần được theo dõi sức khỏe chặt chẽ. Điều trị sút cân chỉ thực sự có hiệu quả nếu tìm và điều trị được nguyên nhân gây ra nó.
BS. Nguyễn Văn Tuấn