Sụt cân bất thường - Bệnh trọng “hỏi thăm”?

Sụt cân ở một người khỏe mạnh không sử dụng các biện pháp ăn kiêng thường là một triệu chứng báo hiệu một bệnh tiềm ẩn. Sụt cân mà không có các lý do về ăn uống là nghiêm trọng hơn cả, nếu không được điều trị thì bất cứ một bệnh nặng nào cũng có thể gây sụt cân bất thường. Cơ chế thông thường là do chán ăn hay hậu quả của các rối loạn sinh lý, bệnh trực tiếp ở gan, dạ dày, ruột hoặc do trầm cảm…

Khi bị sụt cân thường có các dấu hiệu liên quan về bệnh thật sự của một cơ quan nào đó, trong đó có rất nhiều nguyên nhân gây nên sụt cân bất thường. Nếu ở người cao tuổi, sụt cân bất thường có thể gặp nhất là trầm cảm, bệnh đường tiêu hóa lành tính và ung thư, trong đó hay gặp nhất là ung thư phổi và tiêu hóa… Ở các lứa tuổi trẻ hơn, sụt cân có thể gặp là do các bệnh đái tháo đường, cường giáp, rối loạn ăn uống và nhiễm khuẩn, đặc biệt là nhiễm HIV…

Sau đây là những bệnh có thể gây sụt cân:

Số cân của một người bình thường luôn ổn định trong những thời gian dài cho nên nếu thấy sút 5% trọng lượng cơ thể trở lên là điều bất thường. Nếu sút cân nhanh chỉ trong vài ngày là do cơ thể bị mất nước, còn sút cân từ từ là do tiêu các mô của cơ thể - điều này có thể là bạn đã mắc một số bệnh nào đó như: 

- Bệnh tuyến giáp trạng: Bệnh này thường xuất hiện ở những phụ nữ trong độ tuổi trung niên và thanh niên, có những triệu chứng như ăn nhiều nhưng cơ thể vẫn gầy đi, hay bị cảm giác nóng bừng bừng, ra nhiều mồ hôi, tim đập nhanh, dễ cáu gắt… Nhìn bề ngoài có thể thấy tuyến giáp sưng to, hai mắt lồi ra. Người già mắc bệnh này không nhiều, triệu chứng cũng không nổi bật, thường là ăn không nhiều hơn, cũng không cảm thấy bứt rứt khó chịu và ít khi bị sưng tuyến giáp trạng hoặc lồi mắt, biểu hiện chủ yếu là sút cân, ăn uống không ngon miệng, hay rơi vào trầm cảm.

- Bệnh lý nhiễm khuẩn như: bệnh lao, bệnh nấm, nhiễm ký sinh trùng và virut suy giảm miễn dịch của con người (nhiễm HIV) có thể gây ra tình trạng giảm cân, mệt mỏi, sốt, đổ mồ hôi ban đêm, đau khớp và giảm sự thèm ăn.

- Đái tháo đường: là căn bệnh thường xuất hiện ở những người ở độ tuổi trung niên và người già, có những triệu chứng chủ yếu như “uống nhiều, đi tiểu nhiều, ăn nhiều và sụt cân nhanh”. Nhưng không ít người già mắc bệnh đái tháo đường, những triệu chứng khác không nổi bật, mà chỉ xuống cân nhanh chóng. Một đặc điểm của sút cân trong bệnh đái tháo đường là người bệnh vẫn ăn nhiều.

- Bệnh dạ dày - ruột: Sút cân gặp trong chứng đi tiêu mỡ, viêm tụy mạn hoặc bệnh xơ nang mặc dù ăn vẫn bình thường, thậm chí còn ăn nhiều. Bệnh tiêu chảy mạn tính do viêm ruột, bệnh trào ngược dạ dày thực quản hay loét thông thường cũng có thể gây sút cân. Nguyên nhân sút cân trong nhóm bệnh lý đường ruột thường do rối loạn hấp thu.

- Bệnh ác tính: Đây cũng là một nguyên nhân quan trọng nhất gây sút cân mà không có dấu hiệu và triệu chứng nào đáng kể ở giai đoạn đầu. Do tế bào ung thư sinh sôi nảy nở, tiêu hao nhiều chất dinh dưỡng khiến cho sự phân giải trong cơ chế trao đổi chất của cơ thể tăng nhanh, hơn nữa, những người bị ung thư thì thường khó hấp thu dinh dưỡng nên sẽ nhanh sụt cân.

BS. Nguyễn Văn Tuấn