Có thể phân sụp mi ra làm các loại sau:
- Sụp mi bẩm sinh: Bệnh xuất hiện từ nhỏ, ở một hay cả hai bên mắt với các mức độ từ nhẹ đến nặng. Sụp mi nặng che kín đồng tử, cản trở bệnh nhân nhìn và có thể gây nhược thị hay giảm thị lực. Sụp mi hai bên có thể gây vẹo cổ, do trẻ cố ngửa đầu ra sau để nhìn và gây biến dạng đốt sống cổ. Nguyên nhân có thể do dị dạng cân cơ nâng mi, yếu cơ hay nhược cơ.
- Sụp mi mắc phải:Bệnh xuất hiện khi trẻ đã lớn hay ở người lớn do liệt dây thần kinh III hay khối u mi mắt hay chấn thương gây rách cân cơ nâng mi.
 |
Điều trị sụp mi được chỉ định dựa theo mức độ sụp mi, tuổi bệnh nhân, loại sụp mi, nguy cơ sụp mi gây giảm thị lực và khả năng vận động của cơ nâng mi. Trong bài viết này chúng tôi chỉ tập trung bàn về sụp mi sau chấn thương.
Không giống như sụp mi bẩm sinh, sụp mi sau chấn thương thường hoàn toàn, che kín toàn bộ lòng đen và kết quả điều trị rất hạn chế trừ trường hợp do đứt cân cơ nâng mi.
Cũng như khám những trường hợp sụp mi bẩm sinh, cần đánh giá mức độ sụp mi dựa vào độ mở rộng của khe mi, mức độ vận động của cơ nâng mi và đặc biệt là có dấu hiệu Bell hay không (nhắm chặt mắt, nhãn cầu bình thường di chuyển lên trên và ra ngoài). Cần quan sát đánh giá vết thương mi xem có khả năng gây rách cân cơ nâng mi hay không?
Phẫu thuật nối cân cơ nâng mi bị rách mang lại kết quả tốt. Khó khăn là phải bộc lộ được cân cơ này. Để làm được điều đó đòi hỏi phẫu thuật viên phải tôn trọng giải phẫu mi mắt và cầm máu cẩn thận khi phẫu thuật.
Sụp mi sau chấn thương do liệt dây thần kinh III thường đi kèm giãn đồng tử, lác mắt và dấu hiệu Bell (-). Chỉ can thiệp 6 tháng đến 1 năm sau chấn thương và can thiệp lác trước sụp mi. Lý do là nâng mi có thể làm cho cảm giác song thị xuất hiện. Bên cạnh đó, Bell (-) là điều kiện dẫn đến hở giác mạc sau mổ. Cần lưu ý là mức độ sụp mi rất nặng, mi che kín toàn bộ giác mạc cho nên phải áp dụng treo cơ trán. Các chất liệu dùng để treo cơ trán gồm có cân cơ đùi, chỉ nylon và chất liệu sinh học. Lấy cân cơ đùi dễ để lại sẹo xấu ở đùi nên tránh áp dụng với bệnh nhân nữ. Chỉ nylon hay bị nhiễm trùng và tạo u hạt nên ít áp dụng. Chất liệu sinh học phải nhập khẩu đắt tiền. Quyết định được đề ra tuỳ theo hoàn cảnh cụ thể của bệnh nhân.
Bệnh nhân cần được tư vấn rằng sụp mi sau chấn thương có thể chữa khỏi nhưng cũng có thể không nếu nguyên nhân là do liệt thần kinh nặng. Không có chỉ định mổ khi dấu hiệu Bell (-) hay song thị quá nặng do lác.
TS. BS. Phạm Trọng Văn