Nhiều chỉ số về sức khỏe của bà mẹ và trẻ em được cải thiện rõ rệt
Chiều ngày 19/12, Cục Bà mẹ và Trẻ em, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị tổng kết công tác bà mẹ - trẻ em, chăm sóc sức khỏe sinh sản năm 2025 và phương hướng nhiệm vụ năm 2026.
PGS.TS.BSCKII Nguyễn Tri Thức, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, 2025 là một năm đất nước có nhiều thay đổi, biến động lớn, đặt ra nhiều khó khăn với công tác Bà mẹ, Trẻ em và chăm sóc sức khỏe sinh sản.
Các nhiệm vụ về nâng cao sức khỏe, giảm tử vong mẹ, giảm tử vong trẻ em, giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi, bảo đảm thực hiện đầy đủ quyền của trẻ em luôn là những nhiệm vụ quan trọng đối với mỗi quốc gia và được cộng đồng quốc tế, các nước đặc biệt quan tâm thực hiện. Lĩnh vực bà mẹ, trẻ em và chăm sóc sức khỏe sinh sản là một trong những lĩnh vực, hoạt động được Lãnh đạo Bộ Y tế quan tâm và ưu tiên.
PGS.TS.BSCKII Nguyễn Tri Thức, Thứ trưởng Bộ Y tế.
Năm 2025, với sự quan tâm của Chính phủ, chỉ đạo sát sao của Bộ Y tế và nỗ lực của toàn ngành, lĩnh vực Bà mẹ – Trẻ em và chăm sóc sức khỏe sinh sản đã hoàn thành toàn diện các nhiệm vụ trọng tâm. Cục Bà mẹ và Trẻ em nhanh chóng ổn định tổ chức, nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành. Nhiều chính sách, văn bản pháp luật và hướng dẫn chuyên môn quan trọng được xây dựng, tạo nền tảng nâng cao chất lượng dịch vụ. Công tác phối hợp chương trình, chỉ đạo tuyến, truyền thông, chuyển đổi số và hợp tác trong, ngoài nước được đẩy mạnh; các chỉ tiêu chuyên môn chủ yếu đều đạt và vượt kế hoạch.
Ông Đinh Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em, Bộ Y tế cho biết, trong năm 2025, lĩnh vực bà mẹ trẻ em, chăm sóc sức khỏe sinh sản (BMTE/CSSKSS) đã thực hiện xây dựng và trình cấp có thẩm quyền ban hành được nhiều văn bản quy phạm pháp luật, tạo hàng lang pháp lý vững chắc cho toàn bộ hệ thống thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm về BMTE/CSSKSS, đặc biệt trong bối cảnh sáp nhập và thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, thực hiện chủ trương phân cấp, phân quyền cho địa phương.
Những năm qua, công tác bảo vệ, chăm sóc bà mẹ và trẻ em tại Việt Nam đạt nhiều thành tựu quan trọng. Các chỉ số sức khỏe trẻ em tiếp tục cải thiện rõ rệt: tỷ lệ tử vong trẻ em dưới 5 tuổi giảm còn dưới 16‰; tử vong dưới 1 tuổi và tử vong sơ sinh giảm mạnh so với năm 1990; tỷ lệ suy dinh dưỡng nhẹ cân và thấp còi ở trẻ em giảm sâu. 100% trẻ em dưới 6 tuổi được cấp thẻ bảo hiểm y tế, khoảng 95% trẻ dưới 1 tuổi được tiêm chủng đầy đủ. Tỷ lệ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, lao động trẻ em và tử vong do tai nạn, thương tích đều giảm.
Các đại biểu tham dự hội nghị Tổng kết công tác bà mẹ - trẻ em, chăm sóc sức khỏe sinh sản năm 2025 và phương hướng nhiệm vụ năm 2026.
Công tác phòng, chống đuối nước, bạo lực, xâm hại trẻ em và bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng được tăng cường, bảo đảm tiếp nhận và xử lý kịp thời các vụ việc. Với bà mẹ, tỷ lệ khám thai, đẻ tại cơ sở y tế và chăm sóc sau sinh tiếp tục duy trì ở mức cao; tử vong mẹ giảm còn khoảng 42/100.000 trẻ đẻ sống, góp phần nâng cao chất lượng dân số và an sinh xã hội.
Theo báo cáo của Cục Bà mẹ và Trẻ em, năm 2025, tình trạng mang thai ở vị thành niên tiếp tục có xu hướng giảm, chiếm khoảng 2,5% tổng số phụ nữ mang thai. Tỷ suất sinh ở vị thành niên và tỷ lệ phá thai ở nhóm tuổi này đều giảm so với năm 2024, lần lượt còn 32,27‰ và 1,43%. Trong 10 năm qua, số ca phá thai trên cả nước giảm mạnh, từ hơn 300.000 ca năm 2010 xuống dưới 200.000 ca năm 2020 và duy trì ở mức hơn 100.000 ca mỗi năm từ 2021 đến nay. Tỷ số phá thai hiện dưới 10 ca trên 100 ca sinh, thấp hơn nhiều so với giai đoạn trước.
Năm 2025 không ghi nhận tử vong mẹ do phá thai. Tuy nhiên, công tác sàng lọc ung thư cổ tử cung còn hạn chế dù số lượt sàng lọc tăng nhanh, đạt hơn 1 triệu lượt chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025; số ca tổn thương cổ tử cung được điều trị cũng tiếp tục gia tăng.
Theo Cục Bà mẹ và Trẻ em, công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, trong đó có chăm sóc sức khỏe sinh sản, đang đối mặt nhiều hạn chế trong bối cảnh hệ thống y tế vận hành theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Chất lượng dịch vụ, nguồn nhân lực và cơ sở vật chất chưa đáp ứng yêu cầu mới, đặc biệt tại tuyến y tế cơ sở. Đội ngũ cán bộ sản, nhi còn thiếu và hạn chế về chuyên môn; nhân lực công tác xã hội trợ giúp trẻ em tại cộng đồng vừa thiếu về số lượng, vừa chưa được đào tạo bài bản, làm giảm hiệu quả hỗ trợ và can thiệp.
Ông Đinh Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em, Bộ Y tế.
Chênh lệch vùng miền vẫn rất lớn, nhất là tại miền núi, vùng sâu, vùng xa và vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Tỷ lệ tử vong mẹ, trẻ em và suy dinh dưỡng cao hơn nhiều so với đồng bằng, đô thị; khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc trước, trong và sau sinh còn hạn chế, tình trạng sinh tại nhà vẫn xảy ra ở một số địa bàn. Bên cạnh đó, mang thai ngoài ý muốn ở thanh thiếu niên giảm chậm; bệnh không lây nhiễm liên quan thai kỳ, tử vong sơ sinh, tai nạn thương tích trẻ em vẫn ở mức đáng lo ngại.
Nguyên nhân chủ yếu do hệ thống pháp luật và mô hình tổ chức tại địa phương chưa đồng bộ; ngân sách đầu tư còn hạn chế; ứng dụng công nghệ thông tin chưa hiệu quả; rào cản văn hóa, phong tục và nhận thức xã hội chưa được cải thiện; công tác phối hợp liên ngành trong bảo vệ, chăm sóc trẻ em còn lúng túng.
Các nhiệm vụ trọng tâm công tác bà mẹ, trẻ em thời gian tới
Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức cho biết, trong bối cảnh tình hình mới, công tác bà mẹ, trẻ em, chăm sóc sức khỏe sinh sản đứng trước nhiều vấn đề mới, những thách thức lớn trong giai đoạn tới.
Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức chỉ đạo những nhiệm vụ cần ưu tiên tập trung trong thời gian tới là đẩy mạnh công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, thể chế, hành lang pháp lý trong lĩnh vực bà mẹ, trẻ em và chăm sóc sức khỏe sinh sản; tham mưu rà soát, sửa đổi, bổ sung kịp thời các Luật, Nghị định, Thông tư và các chính sách về bà mẹ, trẻ em và chăm sóc sức khỏe sinh sản cần phải sửa đổi và hoàn thiện; Hoàn thiện và trình ký ban hành các Hướng dẫn chuyên môn.
PGS.TS.BSCKII Nguyễn Tri Thức, Thứ trưởng Bộ Y tế tặng hoa chúc mừng những thành tựu đạt được trong năm 2025 của Cục Bà mẹ và Trẻ em.
Tăng cường triển khai các giải pháp can thiệp phù hợp, cụ thể theo vùng, miền và địa phương nhằm thu hẹp khoảng cách tình trạng sức khỏe, các chỉ số sức khỏe bà mẹ, trẻ em, tử vong mẹ, tử vong trẻ em, cũng như các chỉ số bảo vệ và chăm sóc trẻ em, đặc biệt tại vùng khó khăn, miền núi, vùng đồng bào dân tộc, biên giới và hải đảo.
Quyết liệt thực hiện các giải pháp bảo vệ trẻ em, tập trung giải quyết tình trạng trẻ em bị bỏ rơi, trẻ em không nơi nương tựa, trẻ em khuyết tật, trẻ em bị xâm hại và các nhóm trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khác theo chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư.
Chú trọng triển khai các giải pháp, các hoạt động can thiệp hiệu quả đối với các bệnh không lây nhiễm, đặc biệt là ung thư vú, ung thư cổ tử cung, tăng huyết áp, đái tháo đường thai kỳ hiện nay đang có xu hướng gia tăng nhanh.
Củng cố và phát triển đội ngũ cán bộ chuyên ngành sản, nhi và mạng lưới cán bộ làm công tác trẻ em ở địa phương; khắc phục tình trạng thiếu về số lượng, hạn chế năng lực chuyên môn và quản lý, nhất là tại y tế cơ sở, vùng sâu, vùng xa.
Quyết liệt triển khai các giải pháp để giảm tình trạng trẻ em bị xâm hại, bị bạo lực, bạo lực học đường; phòng, chống tai nạn thương tích ở trẻ em, đặc biệt là tai nạn giao thông, đuối nước trẻ em.
Đẩy mạnh thực hiện các nhiệm vụ về chuyển đổi số, hoàn thiện hệ thống phần mềm báo cáo thống kê trong lĩnh vực bà mẹ, trẻ em và chăm sóc sức khỏe sinh sản, xây dựng và vận hành hiệu quả cơ sở dữ liệu quản lý trẻ em thống nhất trong toàn quốc.
Tăng cường hợp tác quốc tế, chủ động huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho lĩnh vực bà mẹ, trẻ em và chăm sóc sức khỏe sinh sản trong bối cảnh ngân sách nhà nước hạn hẹp.
"Nghị Quyết 72 của Trung ương tạo cơ hội ưu tiên, đặc thù, tạo đột phá cho ngành y tế, trong đó có lĩnh vực bà mẹ, trẻ em và chăm sóc sức khỏe sinh sản, nhưng đồng thời đặt ra nhiều nhiệm vụ mới, khối lượng công việc tăng lên cho mạng lưới, đặc biệt là Cục Bà mẹ và Trẻ em. Tôi yêu cầu các đồng chí tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, thống nhất, chung sức, đồng lòng, có những giải pháp và hành động quyết liệt hơn nữa, nhất là trong việc xây dựng các chính sách ưu tiên cho trẻ em trong gian tới", Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức nói.
