Sự thiếu vắng y tế học đường đã dẫn đến hệ lụy sức khỏe học sinh đang bị đe dọa, thậm chí hình thành các ổ dịch bệnh tiềm ẩn bùng phát bất cứ lúc nào.
Theo thống kê, học sinh chiếm khoảng từ 1/3 - 1/4 cơ cấu dân số của cả nước và đây là thành phần chính quyết định tương lai của một dân tộc, một đất nước.
Do điều kiện học sinh tập trung khá nhiều thời gian để sinh hoạt, học tập tại trường học, những yếu tố thuận lợi sẽ được tạo ra để các em phải đối mặt với những tai nạn thương tích luôn rình rập, những bệnh tật có cơ hội phát sinh và lây nhiễm...
Nhân viên phục vụ trong các bếp ăn tập thể phải được tập huấn kiến thức về vệ sinh an toàn thực phẩm và có giấy chứng nhận đã tham gia
Khó khăn nhân lực y tế trường học
Theo quyết định số 1208/QĐ-TTg ngày 04/9/2012 của Thủ tướng chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia y tế giai đoạn 2012 - 2015, trong dự án 5 với nội dung nâng cao năng lực, truyền thông và giám sát, đánh giá thực hiện chương trình, việc truyền thông về y tế học đường được triển khai bằng các hoạt động nâng cao năng lực thực hiện công tác y tế trường học, tăng cường kiến thức phòng chống bệnh tật học đường, ưu tiên cho những vùng khó khăn, góp phần giảm tỉ lệ mắc, kiểm soát và hạn chế một số yếu tố nguy cơ của các bệnh tật học đường phổ biến hiện nay bao gồm cận thị, bệnh giun sán, cong vẹo cột sống, bệnh răng miệng và thay đổi hành vi ở học sinh. Tuy nhiên, trong thời gian qua mặc dù y tế học đường đã được sự quan tâm nhưng chưa bảo đảm được những yêu cầu cần thiết. Vấn đề vệ sinh trường học từng bước được cải thiện, y tế trường học phát triển còn hạn chế do khó khăn về nguồn nhân lực. Theo quy định của Bộ Giáo dục-Đào tạo và Bộ Y tế, nhân viên làm công tác y tế trường học phải có trình độ từ trung cấp y trở lên thuộc biên chế chính thức của nhà trường. Như vậy, các trường học cần phải có y tế trường học tối thiểu có trình độ từ trung cấp y trở lên để có thể triển khai thực hiện được công tác y tế tại học đường. Mặc dù yêu cầu y tế trường học chỉ cần trình độ trung cấp y, chưa đề cập đến trình độ đại học y nhưng trên thực tế vẫn còn thiếu vắng nhiều do chế độ chính sách, con đường tương lai phát triển không được hấp dẫn, mặn mà thu hút nguồn nhân lực.
Sự cần thiết phải có y tế trường học
Y tế trường học nhất thiết phải có tại các trường học vì có tầm quan trọng, bảo đảm yêu cầu để triển khai các hoạt động y tế tại nhà trường khá nặng nề theo quy định của Bộ Giáo dục - Đào tạo và Bộ Y tế là quản lý, chăm sóc sức khỏe cho học sinh; truyền thông giáo dục sức khỏe cho học sinh; phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm; bảo đảm an toàn phòng chống tai nạn, thương tích; bảo đảm vệ sinh, an toàn thực phẩm, dinh dưỡng.
Việc quản lý, chăm sóc sức khỏe cho học sinh được thực hiện bằng hoạt động tổ chức khám sức khỏe định kỳ và phân loại sức khỏe học sinh; có sổ khám bệnh, hồ sơ quản lý, theo dõi tình hình sức khỏe học sinh cho cả cấp học. Thực hiện sơ cứu, cấp cứu, chăm sóc sức khỏe ban đầu theo quy định hiện hành. Chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế trong những trường hợp cần thiết. Có cơ chế phối hợp với cơ sở y tế trong việc chăm sóc, điều trị đối với các học sinh mắc bệnh mãn tính. Có thông báo cho cha mẹ học sinh hoặc người giám hộ của học sinh về tình hình sức khỏe của các em. Có kế hoạch chăm sóc và điều trị cho học sinh có vấn đề về sức khỏe.
Việc truyền thông giáo dục sức khỏe cho học sinh được thực hiện bằng hoạt động xây dựng nội dung truyền thông giáo dục sức khỏe cho các em về vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, phòng chống dịch bệnh, bệnh tật học đường, sức khỏe sinh sản, phòng chống HIV/AIDS, tai nạn thương tích, vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo hiểm y tế, kỹ năng sống và hành vi lối sống có hại cho sức khỏe. Tổ chức các hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe trong buổi sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp hoặc trong các hoạt động ngoài giờ học chính khóa cho học sinh. Có góc tuyên truyền, giáo dục, tư vấn sức khỏe cho học sinh tại phòng y tế của nhà trường. Có bản tin đăng tải các nội dung truyền thông giáo dục sức khỏe cho học sinh. Có tổ chức các hoạt động hưởng ứng các tháng hành động do ngành giáo dục, ngành y tế và các ban, ngành địa phương phát động.
Về phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm được thực hiện bằng kế hoạch triển khai các quy định về vệ sinh phòng chống bệnh truyền nhiễm và phối hợp với các đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan để thực hiện. Có thông tin, báo cáo kịp thời khi có dấu hiệu bệnh truyền nhiễm xảy ra trong trường học với các cấp có thẩm quyền theo quy định. Phối hợp với các cơ sở y tế và các đơn vị có liên quan để triển khai các biện pháp phòng chống dịch kịp thời khi có dịch bệnh xảy ra.
Về bảo đảm an toàn phòng chống tai nạn, thương tích được thực hiện bằng các quy định về việc bảo đảm an toàn phòng chống tai nạn, thương tích trong nhà trường. Không có học sinh bị thương tích nặng phải nằm viện do tai nạn, thương tích xảy ra trong nhà trường. Báo cáo tình hình tai nạn, thương tích của học sinh theo quy định.
Về bảo đảm vệ sinh, an toàn thực phẩm, dinh dưỡng được thực hiện bằng kế hoạch bảo đảm vệ sinh, an toàn thực phẩm, dinh dưỡng cho học sinh. Nhân viên phục vụ trong các bếp ăn tập thể phải được tập huấn kiến thức về vệ sinh an toàn thực phẩm và có giấy chứng nhận đã tham gia. Nhân viên phục vụ trong bếp ăn tập thể, nhà ăn được khám sức khỏe định kỳ; theo dõi người lành mang vi trùng và được trang bị bảo hộ lao động làm việc theo quy định. Hàng hóa, thực phẩm mua về phải có nguồn gốc rõ ràng, bảo đảm các tiêu chuẩn vệ sinh, an toàn thực phẩm, lưu mẫu theo quy định. Không để gây ra ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm trong nhà trường.
Như vậy, các hoạt động quy định cho y tế trường học khá phong phú và nặng nề theo chức năng, nhiệm vụ được giao nhưng trên thực tế nếu trường học thiếu vắng y tế trường học thì những hoạt động cần thiết được nêu trên không thể nào triển khai thực hiện được.
TTƯT.BS. NGUYỄN VÕ HINH
