Không phải ai hiến mô tạng cũng phải trả phí xét nghiệm
Trung tâm Điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người cho biết thời gian gần đây, Trung tâm thường xuyên nhận được các cuộc gọi hỏi về việc đăng ký hiến tạng có mất phí hay không?! Để làm rõ vấn đề này, Trung tâm đã có những lý giải rõ ràng.
1. Việc đăng ký hiến: Người đăng ký chỉ cần điền theo mẫu đơn có sẵn, ký vào đơn, kèm bản photo chứng minh, 1 ảnh thẻ… và nhận thẻ đăng ký hiến. Hoạt động này hoàn miễn phí.
2. Việc hiến tạng:
a. Hiến tạng/ xác khi chết và chết não (hoạt động này là chính và các công tác truyền thông của chúng tôi cũng đều hướng đến đối tượng này là chính).
Với người hiến tặng mô/ tạng/ xác khi chết/ chết não: Toàn bộ các chi phí xét nghiệm trước lúc lấy tạng đều do cơ sở y tế chịu trách nhiệm. Thông tư 104 của Bộ Tài chính về vấn đề này cũng đã quy định người hiến sẽ được chi trả tiền mai táng sau đó.
b. Hiến tạng khi đang sống (Việc này ngành y tế không khuyến khích và đây chính là mấu chốt để dẫn tới sự hiểu nhầm liên quan đến câu chuyện phải đóng 17 triệu tiền xét nghiệm dù tình nguyện hiến).
Câu chuyện trả tiền xét nghiệm chỉ xảy ra khi việc hiến tạng là của 1 người đang còn sống cho người khác. Ngành y tế không khuyến khích việc hiến tạng từ người sống. Trên thực tế, việc hiến tặng 1 quả thận, 1 phần gan, 1 phần phổi… của 1 người khi còn sống thường là dành cho người ruột thịt trong gia đình. Trung tâm chưa gặp một trường hợp nào là cha, mẹ hay con cái cho người ruột thịt của mình 1 phần tạng mà lại kêu ca phàn nàn là “vì sao tôi lại phải bỏ tiền ra để xét nghiệm cho mình để cứu mẹ tôi, bố tôi, con tôi…”.
Việc trả tiền xét nghiệm chỉ xảy ra khi việc hiến tạng là của 1 người đang còn sống cho người khác. Ảnh minh họa.
Tất nhiên, trên thực tế, sẽ vẫn có những trường hợp tình nguyện hiến tặng thận cho người ngoài. Theo quy định của Luật hiện hành, những người hiến sẽ phải tự bỏ tiền ra làm các xét nghiệm. Vì sao có quy định này? Vì khi làm luật, những người xây dựng Luật cũng dự đoán về các tình huống và đề cập tới việc hạn chế thấp nhất việc trục lợi sự nhân văn của chính sách. Rất có thể, có người sẽ đăng ký hiến để được làm các xét nghiệm sức khỏe chuyên sâu và sau đó thay đổi không hiến tạng nữa. Nhưng Trung tâm vẫn cho rằng đây là một điểm chưa thực sự ổn của Luật bảo hiểm y tế liên quan đến vấn đề này.
"Gỡ rối" quy định
Được biết, trong 5 năm qua, Trung tâm đã tiến hành điều phối cho 5 trường hợp tự nguyện hiến tặng thận cho người ngoài. Với những trường hợp này, nếu theo đúng quy định, họ sẽ phải bỏ tiền ra làm hàng loạt các xét nghiệm chuyên sâu rồi mới hiến được thận. Quả thật Trung tâm cũng rất e ngại và đành tìm mọi cách để có nguồn chi trả cho họ. Như vậy, số tiền 17 triệu chúng ta đang nói tới liên quan chính đến nhóm đối tượng này – 1 con số rất nhỏ nhưng theo quan điểm của Trung tâm vẫn là một nhóm đối tượng cần bàn.
Trung tâm cũng đã đưa ra nhiều tranh luận về việc đề nghị sửa đổi các chính sách liên quan. Một phương án có vẻ tối ưu được đưa ra để tránh việc trục lợi chính sách đó là BHYT cần hoàn lại tiền xét nghiệm cho người hiến tạng khi còn sống sau khi đã có chứng nhận hiến tạng hoặc xác nhận của cơ sở y tế rằng người đó không đủ điều kiện để hiến tạng khi còn sống. Tuy nhiên, ý kiến này cũng có người cho rằng như vậy sẽ là thiếu “tế nhị” đối với người thực sự có tâm nguyện muốn hiến tặng vô danh, vô vụ lợi cho bất kỳ ai, bởi như vậy cũng sẽ vẫn bắt họ phải chi một khoản tiền rồi sau khi hiến mới nhận lại được. Đây thực sự đang là vấn đề còn “vướng”. Trung tâm cũng mong chờ những ý kiến đa chiều hơn về vấn đề này để có những đề xuất chính thức đối với phía BHYT và các đơn vị hữu quan.
Tất nhiên, phải nói rõ là theo Luật hiện hành và đặc biệt là thông tư 104 của Bộ Tài chính cũng đã nêu rõ, người hiến tạng khi còn sống được sẽ được nhận thẻ bảo hiểm y tế miễn phí trọn đời, được nhận Kỷ niệm chương “Vì sức khỏe nhân dân”, được khám sức khỏe định kỳ theo hướng dẫn chuyên môn, nếu nhà ở xa sẽ được hỗ trợ tiền đi lại, tiền ăn, tiền khách sạn… khi đi khám sức khỏe định kỳ.
