Bên cạnh đó, có nhiều gia đình tự ý mua thuốc hoặc thuê các đơn vị về tự phun diệt muỗi. Việc này, theo các chuyên gia y tế, nếu sử dụng hóa chất không đảm bảo cũng giống như việc điều trị mà không kê đơn, sẽ dẫn đến hiện tượng kháng thuốc cho cả cộng đồng, thậm chí gây ngộ độc hóa chất...
Lợi bất cập hại
Trao đổi với BSCKII Khổng Minh Tuấn - Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội cho biết, hiện nay, trên thị trường có nhiều loại sản phẩm thuốc diệt muỗi từ hương muỗi, bình xịt, kem thoa… Đa phần các sản phẩm này có tác dụng chính là xua muỗi. Tuy nhiên, đáng quan tâm là bên cạnh các sản phẩm chính hiệu, có nguồn gốc và được Cục Quản lý môi trường (Bộ Y tế) cấp phép thì trên thị trường cũng xuất hiện nhiều sản phẩm nhái, không rõ nguồn gốc cũng được quảng cáo, bày bán tràn lan. Khi sử dụng các sản phẩm rởm này, nhiều khi hiệu quả xua, diệt muỗi không thấy đâu có khi lại còn “lợi bất cập hại” vì các thuốc diệt muỗi thường được làm từ hóa chất, khi sử dụng lâu dài, không đúng liều lượng có thể gây ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe con người, nhẹ thì dị ứng, hoa mày chóng mặt, nhiễm độc, nặng thì rối loạn chuyển hóa...
Thuốc phun diệt muỗi hiện nay của Bộ Y tế sử dụng để dập dịch sốt xuất huyết ở các cụm dân cư không gây độc hại đối với sức khỏe con người. Ảnh: TM
Cũng theo ông Tuấn, để đảm bảo an toàn, người dân nên mua những loạt bình xịt hoặc kem bôi được cấp phép lưu hành của Bộ Y tế. Tuy nhiên, người tiêu dùng nên tìm hiểu lựa chọn đúng các sản phẩm uy tín, được Bộ Y tế cấp phép, có nhãn mác và hướng dẫn bằng tiếng Việt để dùng. Không nên mua các sản phẩm xách tay vì chưa được kiểm định, rất khó biết chất lượng sản phẩm”, ông Tuấn khuyến cáo.
Thực tế cũng có những gia đình do thiếu hiểu biết đã sử dụng hóa chất diệt côn trùng của ngành nông nghiệp để diệt côn trùng trong gia đình. Đây là sai lầm vì họ đâu biết rằng hóa chất dùng cho nông nghiệp và hóa chất gia dụng là 2 loại khác nhau nên việc sử dụng không cho hiệu quả đúng có khi lại còn ảnh hưởng đến môi trường sống và sức khỏe người trong nhà...
Để phòng tránh nguy cơ muỗi truyền bệnh, trước hết, về cá nhân, bạn cần mặc quần áo dài, đi ngủ phải mắc màn. Sử dụng các sản phẩm thuốc diệt muỗi, kem thoa chống muỗi có nguồn gốc, đã qua kiểm định, được cấp phép và lưu ý đến liều lượng, cách sử dụng ghi trên bao bì. Nhà cửa luôn vệ sinh sạch sẽ, thoáng mát, loại trừ các dụng cụ chứa nước khiến muỗi có thể đẻ trứng. Về cộng đồng, người dân cần hợp tác với y tế, xã phường khi triển khai các hoạt động như: tổ chức diệt bọ gậy trong cụm dân cư, phun hóa chất diệt muỗi trưởng thành...
Không tự ý phun hóa chất diệt muỗi
Lo sợ tình trạng sốt xuất huyết, hiện nay, xuất hiện tình trạng nhiều gia đình đã tự ý mua hóa chất về phun diệt muỗi. Ông Hoàng Đức Hạnh - Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho rằng đây chỉ là trường hợp cá biệt. Tuy nhiên, việc phun hóa chất cần phải có cán bộ kỹ thuật pha đúng liều lượng, nồng độ thuốc. Ngoài ra, phải sử dụng máy phun chuyên dụng, vòi phun sương đúng chuẩn, đúng kỹ thuật thì mới phát huy được hiệu quả như mong muốn. Lịch phun hóa chất phải được nhắc lại 3 lần trong tháng. Chính vì vậy, người dân không vì quá lo lắng mà tự ý mua thuốc về phun. Nếu người dân không có kiến thức, kỹ thuật nếu mua hóa chất về tự pha, tự phun thì hiệu quả đâu chưa thấy mà chỉ thấy tốn kém, thậm chí có thể dẫn tới ngộ độc hóa chất. Thay vì tự phun hóa chất, người dân nên làm sạch môi trường sống, diệt bọ gậy… Thực hiện ngủ mắc màn, phòng muỗi đốt. Khi phát hiện có người bị sốt xuất huyết hoặc ổ dịch, cần báo cáo ngay cho cán bộ y tế quản lý ở phường xã để có biện pháp phòng trừ dịch bệnh, ông Hạnh khuyến cáo.
Liên quan đến việc này, ông Trần Đắc Phu - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, việc phun thuốc phải được thực hiện bởi nhân viên y tế để bảo đảm hiệu quả diệt muỗi và an toàn cho cộng đồng. Người dân có thể sử dụng các bình xịt muỗi đã được cấp phép lưu hành trên thị trường để sử dụng phun diệt ở phạm vi hẹp trong gia đình. Tuy vậy, việc cá nhân gia đình tự phun thuốc diệt muỗi trong nhà chỉ diệt muỗi tức thì. Nếu không loại trừ được các ổ lăng quăng, bọ gậy ở hộ gia đình và khu vực xung quanh thì muỗi sẽ nhanh chóng xuất hiện trở lại. Thuốc phun diệt muỗi hiện nay của Bộ Y tế sử dụng để dập dịch sốt xuất huyết ở các cụm dân cư không gây độc hại đối với sức khỏe con người.
Hiện Bộ Y tế đang cho lưu hành 3 loại hóa chất diệt muỗi phòng chống sốt xuất huyết gồm Deltamethrine, Permethrine và Malathion. 3 loại thuốc này cho kết quả nghiên cứu, thử nghiệm, khả năng kháng muỗi rất tốt. Người dân có thể yên tâm về độ an toàn của thuốc phun diệt muỗi được Bộ Y tế sử dụng hiện nay. Chính vì vậy, các gia đình khi muốn phun thuốc diệt muỗi thì nên liên lạc đến các Trung tâm Y tế dự phòng, Trạm y tế địa phương hoặc liên lạc đến đường dây nóng của Sở Y tế để có được hướng dẫn cụ thể nhất, ông Phu cho biết.