Tôi 62 tuổi, mới bị hen phế quản. Một người bạn mách tôi dùng thuốc theophylline để chữa trị hen, nhưng tôi đọc thấy có nhiều thông tin là không nên dùng loại thuốc này. Việc dùng theophylline để trị hen có tốt cho người bệnh không? Mong bác sĩ cho tôi lời khuyên.
Vũ Văn Cương (Hà Nội)
Theophyllin là một loại thuốc giãn phế quản (thuộc nhóm methylxanthin) đã được sử dụng rộng rãi trong điều trị hen phế quản từ nhiều thập kỷ qua. Thuốc làm cường giao cảm, đưa đến tác dụng giãn phế quản, ngoài ra còn có tác dụng kháng viêm. Trước đây, theophyllin thường được sử dụng dưới dạng phóng thích chậm trong điều trị các trường hợp hen phế quản nhẹ dai dẳng hoặc hỗ trợ điều trị các trường hợp hen vừa và nặng. Những năm gần đây, với sự sẵn có của nhiều loại thuốc mới, hầu hết các trường hợp hen phế quản đã có thể được kiểm soát tốt mà không cần dùng đến theophyllin. Trong đó, vai trò ngày càng được khẳng định của các loại corticosteroid đường hít và sự ra đời của nhiều nhóm thuốc mới như thuốc cường beta 2 adrenergic kéo dài hoặc thuốc kháng leukotriene cũng như những lo ngại về độc tính của theophyllin nên vai trò của theophyllin trong điều trị hen phế quản đang dần bị thay thế. Lý giải cho sự thay thế loại thuốc này là do: Theophyllin có tác dụng giãn phế quản tương đối yếu, tác dụng giãn phế quản của theophylin không mạnh bằng các thuốc cường beta 2 adrenergic, vì vậy, theophyllin không được lựa chọn đầu tiên trong cắt cơn hen. Tác dụng chống viêm của thuốc không biểu hiện rõ rệt trên lâm sàng. Thuốc thường tương tác có hại với nhiều thuốc khác. Thuốc có nhiều tác dụng phụ như làm giảm oxygen trong tuần hoàn não (với liều cao có thể lên cơn co giật), làm tim đập nhanh, kích thích hô hấp, gây lợi tiểu, đau bụng, buồn nôn, chán ăn, nhức đầu, khó ngủ… Hơn nữa, do liều điều trị của theophyllin rất gần với liều gây độc nên việc điều trị thường phải đi kèm với theo dõi nồng độ của thuốc trong máu.
Tuy nhiên, theophyllin có những ưu điểm như: Thuốc ở dạng viên nên dễ sử dụng và định liều hơn là thuốc xịt thường khó định liều cụ thể và phải dùng đúng kỹ thuật để tránh gây tác dụng phụ lên các cơ quan ở hầu họng. Theophyllin duy trì đủ nồng độ thuốc trong máu trong 12 giờ, có thể bảo vệ người bệnh trong suốt đêm… tác dụng chống lại quá trình viêm mạn tính trong bệnh hen.
Khi dùng thuốc cần lưu ý: Theophyllin không dùng cho các trường hợp quá mẫn với thuốc, loét dạ dày - tá tràng tiến triển, rối loạn chuyển hóa porphyrin, động kinh không kiểm soát được… Thận trọng khi dùng theophylin cho người bệnh có kèm bệnh tim, tăng huyết áp, cường giáp, tiền sử loét dạ dày - tá tràng, suy gan, người cao tuổi, đang bị sốt, dùng cùng các thuốc ức chế enzym chuyển hóa thuốc ở gan.
Bác nên đi khám bệnh để có chỉ định dùng thuốc của bác sĩ, không nên dùng thuốc theo sự mách bảo rất dễ gặp tai biến do thuốc.
Chúc bác mạnh khỏe!