Thuốc được xem như là lựa chọn điều trị hiệu quả đối với nhiều trường hợp mắc đái tháo đường. Tuy nhiên, với phụ nữ mang thai, việc sử dụng loại thuốc này liệu có an toàn không?
Tác dụng của metformin trong thai kỳ
Nhiều người cân nhắc về việc sử dụng metformin trong khi mang thai vì thuốc có thể đi qua hàng rào nhau thai. Tuy nhiên, một vài nghiên cứu được tiến hành đến hiện tại cho thấy kết quả điều trị tích cực trong suốt thai kỳ.
Metformin cải thiện tính nhạy cảm đối với insulin và làm giảm sự tân tạo glucose tại gan ở bệnh nhân đái tháo đường. Thuốc này mang lại lợi ích cho thai phụ bị đái tháo đường thai kỳ hoặc type 2 do tình trạng bệnh có liên quan đến sự đề kháng insulin. Không có dữ liệu về sự theo dõi lâu dài nhằm đảm bảo tính an toàn của metformin khi hoạt chất đi qua nhau thai, mặc dù bằng chứng mới đây cho rằng thuốc không có nguy cơ đáng kể gây quái thai. Một lượng nhỏ metformin bài tiết qua sữa nhưng nguy cơ gây hạ đường huyết ở trẻ sơ sinh là không đáng kể.
Phụ nữ điều trị đái tháo đường thai kỳ với metformin sẽ ít tăng cân hơn những người phụ nữ điều trị bằng insulin. Ngoài ra, những đứa trẻ được sinh từ những bà mẹ điều trị bằng metformin có ít mỡ quanh tạng hơn, điều này làm chúng ít có nguy cơ đề kháng insulin sau này. Do đó, những đứa trẻ phơi nhiễm với metformin từ sớm có thể có những lợi ích lâu dài về sức khỏe.
Người bệnh cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
Tác dụng của metformin lên khả năng thụ thai
Metformin được sử dụng rộng rãi để điều trị hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). Phụ nữ mắc hội chứng PCOS thường là những người bị thừa cân, có khuynh hướng đề kháng insulin. PCOS có thể làm chậm kinh và rụng trứng không thường xuyên, điều này có thể dẫn đến vô sinh hoặc khó có thể thụ thai.
Metformin được sử dụng để làm giảm lượng insulin trong cơ thể bằng cách điều hòa lượng đường trong máu. Thuốc cũng điều hòa kinh nguyệt và sự rụng trứng. Metformin có thể giảm nguy cơ mắc đái tháo đường type 2 ở những phụ nữ này bởi vì metformin làm giảm các triệu chứng của PCOS nên nhiều người cảm thấy dễ thụ thai hơn trong khi dùng thuốc.
Metformin làm giảm các vấn đề thai kỳ
Phụ nữ mắc hội chứng PCOS hoặc đái tháo đường thai kỳ có sử dụng metformin sẽ giảm nguy cơ các vấn đề trong thai kỳ như: Sảy thai trong giai đoạn đầu, sinh non hoặc trẻ sinh ra nhẹ cân khi so sánh với những người điều trị bằng insulin. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, cơ thể dường như dung nạp metformin tốt hơn insulin. Metformin không làm chậm sự phát triển của thai nhi, không gây ra hiện tượng thai lưu trong tử cung và không làm nhiễu loạn sự phát triển của phôi thai trong suốt thai kỳ. Đây là dấu hiệu đầy hứa hẹn về sự an toàn của thuốc.
Tác dụng không mong muốn phổ biến của thuốc
Khi sử dụng thuốc đúng cách, nguy cơ và tác dụng phụ của metformin là tương đối thấp. Tuy nhiên, một vài người có thể gặp các tác dụng phụ phổ biến của thuốc như buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, ợ nóng... Đối với phụ nữ mang thai, những tác dụng phụ này sẽ làm cho các triệu chứng ốm nghén trở nên tồi tệ hơn. Điều quan trọng là cần sử dụng liều thấp nhất có hiệu quả để giảm hoặc ngăn ngừa các tác dụng phụ của thuốc.
Metformin có thể gây ra những triệu chứng như mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, kích thích, nhịp tim nhanh, đói bụng, đổ mồ hôi hoặc ớn lạnh...
Nhiễm toan lactic là một biến chứng nghiêm trọng nhưng ít gặp của metformin với các triệu chứng đau bụng dữ dội, buồn nôn và nôn, nhịp tim bất thường, chóng mặt, cực kỳ mệt mỏi, cảm giác nhẹ đầu, khó thở, đau cơ, khó ngủ... Nếu gặp bất cứ các triệu chứng nghiêm trọng nào của nhiễm toan lactic, cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế gần nhất.
Cho đến nay, tất cả các kết quả nghiên cứu đến thời điểm hiện tại đều chỉ ra rằng metformin có ít nguy cơ biến chứng trong thời gian thai kỳ, mặc dầu cần tiến hành nhiều nghiên cứu chuyên sâu để khẳng định điều này. Việc sử dụng metformin đúng cách có thể mang lại nhiều lợi ích cho phụ nữ mang thai và cả thai nhi. Chính vì vậy, phụ nữ mắc đái tháo đường mang thai hoặc đái tháo đường thai kỳ khi được chỉ định dùng metformin cần tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn của thầy thuốc.