Gia tăng số người mắc Alzheimer, suy giảm nhận thức
Năm 2018, có gần 50 triệu người trên toàn thế giới mắc chứng mất trí nhớ và con số này sẽ tăng gấp 3 vào năm 2050. 2/3 số người mắc chứng mất trí nhớ mắc bệnh Alzheimer và là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 6 tại Hoa Kỳ. Theo Hiệp hội Alzheimer, ước tính có khoảng 5,8 triệu người mắc bệnh và con số này sẽ tăng lên gần 14 triệu vào năm 2050.
Sa sút trí tuệ không phải là một bệnh cụ thể mà là một nhóm các triệu chứng ảnh hưởng đến khả năng trí tuệ và xã hội nghiêm trọng, đủ để can thiệp vào hoạt động hàng ngày. Nó gây ra bởi vấn đề hoặc thay đổi trong não, các loại khác nhau của chứng sa sút trí tuệ tồn tại tùy thuộc vào nguyên nhân. Alzheimer là dạng bệnh phổ biến nhất. Các triệu chứng bao gồm suy giảm khả năng ghi nhớ, suy nghĩ, lý trí... Các triệu chứng có thể xấu đi theo thời gian cho đến khi người bệnh không còn có thể tự chăm sóc bản thân và sống độc lập.
Suy giảm nhận thức (MCI) là tình trạng một người có thể gặp các triệu chứng tương tự như chứng mất trí sớm. Chẳng hạn, họ có thể bị mất trí nhớ, khó thực hiện các nhiệm vụ quen thuộc, không thể nhận ra địa điểm, con người và đấu tranh để đưa ra quyết định. Mặc dù MCI thường đi trước chứng mất trí nhớ nhưng không phải ai bị MCI cũng sẽ mắc chứng mất trí nhớ. Nguyên nhân cơ bản MCI không phải là một bệnh tiến triển có thể giết chết các tế bào não. Ví dụ, nó có thể là kết quả của tác dụng phụ của thuốc, trầm cảm hoặc thiếu vitamin B12.
Nhờ hình ảnh PET amyloid, có thể phát hiện các mảng não của Alzheimer ở người sống.
Phát hiện mảng độc tố trong não nhờ hình ảnh PET amyloid
Một trong những đặc điểm nổi bật của bệnh Alzheimer là sự tích tụ các mảng độc tố của protein amyloid trong não. Cho đến gần đây, cách duy nhất để phát hiện dấu hiệu này là thông qua các xét nghiệm sau khi chết trên mô não. Giờ đây, nhờ hình ảnh PET amyloid, các bác sĩ có thể phát hiện các mảng não của Alzheimer ở người sống.
Với loại hình ảnh này, người chụp được tiêm chất đánh dấu hóa học trước khi tiến hành quét não. Phương pháp này giúp tăng khả năng chẩn đoán chính xác bệnh Alzheimer hơn ở giai đoạn đầu của bệnh, nhờ đó có thể giúp các bác sĩ kê đơn điều trị đúng và sớm nhất, đồng thời cũng giúp cho bệnh nhân và gia đình biết được tình trạng bệnh sớm để có phương hướng đối mặt.
Ngoài ra, việc quét PET amyloid có thể phát hiện, loại trừ bệnh Alzheimer, đồng thời các bác sĩ có thể đánh giá các nguyên nhân khác như rối loạn giấc ngủ hoặc rối loạn tâm trạng. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phê duyệt việc sử dụng quét PET amyloid trong chẩn đoán chứng mất trí nhớ. Tuy nhiên, các chương trình bảo hiểm y tế hiện không chi trả cho dịch vụ này nên hầu hết mọi người chưa được tiếp cận.
TS. Maria C. Carrillo - Giám đốc khoa học của Hiệp hội Alzheimer, đồng tác giả nghiên cứu nói rằng nghiên cứu này cung cấp bằng chứng đáng tin cậy khẳng định hình ảnh PET amyloid có thể là một công cụ mạnh mẽ để cải thiện độ chính xác của chẩn đoán Alzheimer và dẫn đến quản lý y tế tốt hơn, đặc biệt là trong các trường hợp khó chẩn đoán.
Giúp chẩn đoán bệnh dễ dàng hơn
Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra dữ liệu trên 11.409 người bệnh đã quét hình ảnh PET amyloid. Kết quả đã cho thấy, hình ảnh PET amyloid có tác động đến cách các bác sĩ chẩn đoán và chăm sóc bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer và các dạng suy giảm nhận thức khác. Trong đó, có gần 2/3 trường hợp các bác sĩ đã thay đổi suy nghĩ về sử dụng thuốc, tư vấn và các quyết định y tế khác sau khi nhìn thấy kết quả hình ảnh PET amyloid. Hơn 1/3 trường hợp sau khi quét PET, các bác sĩ đã thay đổi chẩn đoán nguyên nhân của các triệu chứng. Nếu sau khi quét PET, bệnh nhân MCI có tăng các mảng amyloid trong não, các bác sĩ có khả năng kê gấp đôi đơn thuốc Alzheimer. Với những trường hợp đang uống thuốc điều trị Alzheimer, khi chụp PET cho kết quả ít các mảng amyloid trong não thì có thể sẽ ngừng dùng thuốc điều trị.
Giáo sư Gil D. Rabinovici - GS thần kinh học tại Đại học California, San Francisco, tác giả chính của nghiên cứu cho hay, thuốc trị bệnh Alzheimer có thể làm suy giảm nhận thức ở những người mắc các bệnh não khác. Đây là một nghiên cứu thực tế duy nhất xem xét tác động của hình ảnh PET amyloid ở các phòng khám cộng đồng và lần đầu tiên chứng minh rằng công nghệ này có tác động tốt trong việc phát hiện, điều trị và chăm sóc chứng mất trí nhớ. Hy vọng trong thời gian tới, công nghệ này sẽ được áp dụng rộng rãi hơn trong cộng đồng.