Truyền thông phòng chống HIV/AIDS được coi là một trong những giải pháp nhằm giảm thiểu số ca lây nhiễm HIV, tiến tới Chấm dứt bệnh AIDS vào năm 2030 ở Việt Nam.
Mặc dù Việt Nam đã áp dụng nhiều biện pháp đồng bộ phòng chống HIV/AIDS, tuy nhiên số lây nhiễm HIV mấy năm trở lại đây đang gia tăng. Đặc biệt là nam giới nhiễm HIV chiếm 80%, số người nhiễm HIV ở nhóm tuổi trẻ, từ 16-29 đang gia tăng, chiếm gần 50% tổng số người nhiễm HIV được phát hiện. Tỷ lệ người nhiễm HIV trong nhóm MSM (nam quan hệ tình dục đồng giới) và nhóm chuyển giới cũng đang tăng.
Qua mạng xã hội, ứng dụng hẹn hò... tiếp cận giới trẻ để truyền thông phòng chống HIV/AIDS
Có một thực tế là số ca nhiễm HIV trong giới trẻ đang tăng nhanh, nhưng tại các khu công nghiệp, trường đại học, trung tâm giáo dục… là nơi tập trung đông thanh niên, giới trẻ, hoạt động truyền thông phòng chống HIV, các dịch vụ như tư vấn, xét nghiệm HIV dường như còn thiếu và yếu.
ThS.BS. Hoàng Nam Thái, Phó trưởng ban Dự phòng và Điều trị HIV, Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ tại Việt Nam.
ThS.BS. Hoàng Nam Thái, Phó trưởng ban Dự phòng và Điều trị HIV, Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ tại Việt Nam cho rằng, các bạn trẻ ngày nay sử dụng và yêu thích các mạng xã hội. Ngoài giờ học hoặc giờ làm việc, họ dành khá nhiều thời gian để lên mạng. Do đó, tiếp cận trực tuyến trên mạng xã hội là một cách tiếp cận quan trọng.
"Tuy nhiên, cần phải tiếp cận bằng các thông điệp dự phòng HIV ngắn gọn, cụ thể và thú vị trên các mạng xã hội phổ biến trong giới trẻ như Zalo, TikTok và các ứng dụng hẹn hò. Chúng ta đã thấy những thành công lớn khi các bạn trẻ được phép sáng tạo trong việc thiết kế các thông điệp, tạo tiếng vang với bạn bè của họ", Ths.BS Hoàng Nam Thái nói.
Bên cạnh đó, cũng cần thuyết phục các chủ doanh nghiệp và lãnh đạo khu công nghiệp để triển khai các phương án truyền thông phù hợp với các khu công nghiệp như các buổi truyền thông nhóm lớn hoặc nhóm nhỏ do công nhân và cán bộ công đoàn thực hiện. Hoặc sử dụng pano và áp phích trong các khu công nghiệp để truyền tải thông điệp về HIV. Khi hướng dẫn người lao động sử dụng các dịch vụ, cần đảm bảo quyền riêng tư, bảo mật và an toàn cho họ.
Ths.BS Hoàng Nam Thái cho rằng, trong trường học, có thể huy động sự hỗ trợ và tham gia của học sinh, giáo viên, Đoàn Thanh niên hoặc Hội Sinh viên. Họ có thể đóng vai trò như là cộng tác viên truyền thông nếu được cung cấp đủ kiến thức và kỹ năng. Để tạo ra sự thay đổi bền vững, cần hướng tới việc cập nhật kiến thức mới về HIV vào tài liệu giảng dạy trong nhà trường.
Truyền thông phòng chống HIV/AIDS cho công nhân.
Thông tin xét nghiệm HIV được giữ bí mật hoàn toàn
Một trong những "rào cản" khiến một người có nguy cơ cao, hoặc có hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV chần trừ đi xét nghiệm HIV là do họ lo sợ người khác sẽ biết về bệnh của mình hay những thông tin về bệnh của họ sẽ được thông báo hoặc gửi về gia đình. ĐIều này ảnh hưởng tới không chỉ bản thân mà còn cả gia đình người bệnh.
Về vấn đề này, Ths.BS Hoàng Nam Thái khẳng định: "Cho dù khách hàng lựa chọn tự xét nghiệm HIV, xét nghiệm tại cộng đồng hay xét nghiệm tại cơ sở y tế, họ nên yên tâm rằng thông tin của họ sẽ luôn được bảo mật".
Một người có nguy cơ hoặc sau khi có hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV, việc cần làm ngay lập tức là truy cập trang web tuxetnghiem.vn và làm theo hướng dẫn. Sau khi làm theo các hướng dẫn, họ sẽ nhận được bộ dụng cụ tự xét nghiệm miễn phí. Khách hàng có thể tự xét nghiệm hoàn toàn theo hướng dẫn được gửi kèm theo dụng cụ tự xét nghiệm. Tự xét nghiệm sẽ hoàn toàn bảo mật.
Công nhân được tư vấn về các dịch vụ phòng chống HIV.
Theo Phó trưởng ban Dự phòng và Điều trị HIV, Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ tại Việt Nam, cách thứ hai, nếu khách hàng không đủ tự tin để tự xét nghiệm, có thể đề nghị các nhóm cộng đồng hỗ trợ. Mỗi tỉnh đều có các nhóm cộng đồng hỗ trợ xét nghiệm HIV miễn phí và bảo mật. Muốn biết trên địa bàn tỉnh mình có nhóm cộng đồng nào, có thể tìm kiếm trên mạng internet.
"Các dịch vụ tư vấn và xét nghiệm HIV, cơ sở điều trị HIV và các cơ sở PrEP đều cung cấp xét nghiệm miễn phí. Các bạn có thể đăng ký điều trị ARV hoặc PrEP tại đó sau khi xét nghiệm", Ths.BS Hoàng Nam Thái nhấn mạnh.
Các mốc quan trọng để xét nghiệm HIV gồm:
-Lần thứ 1: Xét nghiệm ngay sau thời điểm có hành vi nguy cơ lây nhiễm để xác định rằng người bệnh chưa bị nhiễm HIV trước đó.
-Lần thứ 2: Sau khi có hành vi nguy cơ lây nhiễm tối thiểu 1 tháng. Tránh đi xét nghiệm quá sớm bởi đây là lúc cơ thể chưa xuất hiện virus gây bệnh.
- Lần thứ 3: Nếu sau 4 tháng xét nghiệm cho kết quả âm tính, người bệnh nên được xét nghiệm HIV sau 12 tuần từ thời điểm có hành vi nguy cơ.
-Lần thứ 4: Nếu kết quả xét nghiệm HIV sau 12 tuần âm tính, người bệnh nên được xét nghiệm thêm 1 lần cuối là sau 6 tháng kể từ thời điểm có hành vi nguy cơ. Nếu kết quả vẫn cho âm tính thì chắc chắn rằng người bệnh không bị lây nhiễm HIV từ thời điểm có hành vi nguy cơ.
Tuy nhiên, thời điểm để phát hiện ra virus HIV chính xác nhất thường từ 3 đến 6 tháng sau khi phơi nhiễm. Bởi lúc này, cơ thể người bệnh bắt đầu sản sinh ra kháng thể chống lại virus gây bệnh. Người bệnh cũng nên được khám tổng thể sức khỏe để có thể hỗ trợ chẩn đoán các tình trạng có suy giảm miễn dịch hoặc tiền sử mắc các bệnh miễn dịch khác,...
