Sử dụng hộp nhựa, chai nhựa: Sự vô tình đầy bất trắc

Tiện mà không lợi

PGS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ thực phẩm, (Đại học Bách Khoa, Hà Nội) cho biết, nhu cầu sử dụng hộp nhựa rất lớn từ thành phố tới nông thôn. Các loại hộp nhựa, chai nhựa có ưu điểm chịu được va đập, độ bền cao, dễ dàng vận chuyển, gia công và đặc biệt nguồn nguyên liệu cũng khá đa dạng.

Ngày nay, hộp nhựa đã thay thế các loại lo chai bằng thủy tinh, sành sứ, đặc biệt là chất dẻo có khả năng gia công thành các túi đựng rất tiện lợi. So với đồ thủy tinh, đồ gỗ… thì các chất dẻo, nhựa luôn chiếm vị thế ưu việt. Theo ông Thịnh, hiện nay việc sản xuất đồ nhựa ở nước ta vẫn chưa có quy chuẩn nào. Nhựa dùng cho công nghiệp, cho thực phẩm vẫn chưa được phân biệt rõ ràng.

PGS Thịnh nhìn nhận, sử dụng hộp nhựa có thể gây thôi nhiễm nếu lâu dài các chất thôi ra từ chất dẻo có thể ảnh hưởng tới sức khoẻ. Ví dụ nhưng loại chất có dung môi, axit, dầu thì nguy cơ tan chất polyme vào rất lớn và đến nay chúng ta vẫn chưa kiểm soát được điều này.

Sẽ xảy ra nguy cơ thôi nhiễm polytilen, thôi nhiễm etylen, propilen, thôi nhiễm theo các mono của hạt nhựa. Những chất này đưa vào cơ thể có thể gây bệnh; vì chất này không có trong cơ thể, nên khi vào trong tế bào làm cho tế bào con người sinh ra các tế bào lạ. Các tế bào này lâu dần gây ung thư.

Việt Nam hiện chưa sản xuất được nhựa nguyên khai. Trong khi đó các mà vẫn sử dụng loại nhựa từ thực phẩm và công nghiệp thải ra. Trong quá trình thu gom thu gom nhựa công nghiệp, thực phẩm và nhựa phế thải, người ta tái chế bằng rửa sạch, nghiền nhỏ, ép thành hạt nhựa là hỗn hợp của các chất khác nhau.

Ở các quốc gia phát triển, nguyên liệu sản xuất đồ nhựa thực phẩm luôn có những qui định chặt chẽ (chẳng hạn nhựa PVC hoàn toàn bị cấm). Ở Việt Nam hiện nay, đồ nhựa vẫn chưa được kiểm định chặt chẽ, tốt hay xấu, an toàn hay không đều tùy thuộc nhà sản xuất. Sản phẩm từ nhựa này chỉ được khuyến cáo sử dụng làm ghế ngồi.

Các loại nhựa sinh hoạt khác không dùng trong thực phẩm, nhưng ở nước ta nguy cơ này là hiện hữu. Sản phẩm chế từ loại nhựa này cực kỳ nguy hiểm, vì qua quá trình tái chế dưới tácdụngcủa nhiệt giải phóng nhiều monome. Nhà sản xuất lại cho thêm chất phụ gia để nhựa mềm, các chất tạo màu, chất tạo ra chất dẻo có màu sắc và độ cứng khác nhau.

Nguy cơ gây dậy thì sớm

TS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam cảnh báo, dậy thì sớm hiện nay đang là vấn đề đáng lo ngại. Các nghiên cứu chỉ ra rằng ăn nhiều, không điều độ và bị béo, ăn nhiều thịt, ít rau củ quả; đặc biệt là phơi nhiễm đồ nhựa chứa BPA, PVC, uống nước ngọt có gas làm tăng nguy cơ dậy thì sớm. Người dân quen sử dụng đồ nhựa trong bảo quản, đựng thực phẩm, nhưng ít ai có thói quen tìm hiểu hộp nhựa có ký hiệu như thế nào.

Bisphenol A (BPA) trong đồ hộp nhựa, chai nhựa là một chất hóa học phổ biến trong việc làm cứng nhựa. Hóa chất này có thể hoạt động như nội tiết tố nữ estrogen trong cơ thể; có khả năng thay đổi thời gian dậy thì, giảm khả năng sinh sản, tăng lượng mỡ cơ thể, ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh và miễn dịch.Thêm vào đó là chất phthalates, loại hóa chất công nghiệp được sử dụng rộng rãi trong ngành nhựa, tạo tính mềm dẻo, độ bền chắc cho sản phẩm; có thể ảnh hưởng đến sự phát triển sinh dục nam, tăng béo phì ở trẻ em và gây bệnh tim mạch.

Phơi nhiễm đồ nhựa chứa BPA, PVC, uống nước ngọt có gas làm tăng nguy cơ dậy thì sớm

Một số hộp nhựa mặc dù được dán nhãn “an toàn khi sử dụng với lò vi sóng”, nhưng những vật dụng này cũng có thể gây ra những tác hại cho sức khỏe nếu bị trầy xước hoặc đổi màu. TS Trương Hồng Sơn lưu ý mọi người khi sử dụng có thể lật chai nước, xem kí hiệu tam giác ở đáy chai, đáy hộp. Nếu có số 3 nhựa PVC, thường được dùng làmáo mưa, vật liệu xây dựng (như ống nước,...). Theo quy định không được đựng thực phẩmvì dễ sinh ra các chất độc hại, không được cho vàolò viba. Nếu đáy có số 7 nhựa PC hoặc không có ký hiệu là những sản phẩm nhựa sếp vào số thứ 7 có chứa hoạt chất Bisphenol A (BPA), một chất độc hại có thể gây vô sinh, tiểu đường và ung thư.

PGS Thịnh khuyến cáo, tốt nhất là hạn chế sử dụng hộp nhựa, chai nhựa để bảo quản thực phẩm. Không dùng hộp xốp, hộp nhựa chứa đựng các loại thức ăn, đồuống nóng trên 100 độ C, nhất là các loại thức ăn rán có nhiều mỡ đang nóng. Không dùng hộp xốp chứa đựng thức ăn, đồ uống chua (dưa muối, sa lát trộn dấm, nước chanh, nước chè chanh...) hay mỡ, dầu ăn. Không dùng lò vi sóng để làm nóng thực phẩm chứa trong hộp xốp, hộp nhựa. Chỉ dùng sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, hợp vệ sinh an toàn thực phẩm. Sử dụng đúng theo hướng dẫn của nhà sản xuất; chỉ dùng một lần, không nên dùng lâu dài.