Tôi 58 tuổi, bị loét dạ dày và phải uống thuốc cimetidin để điều trị. Tôi nghe nói loại thuốc này dùng đồng thời với một số thuốc khác sẽ có những tác dụng bất lợi. Vì đang phải dùng thuốc chữa bệnh đái tháo đường và đau khớp, tôi mong bác sĩ giải thích rõ hơn về điều này.
Nguyễn Văn Tấn (Thái Bình)
Cimetidin là thuốc cản trở việc gắn histamin lên thụ thể H2 do đó ức chế việc tăng tiết acid (do bệnh lý, do thức ăn, do dùng các chất kích thích) tại dạ dày. Cimetidin được dùng trong điều trị viêm loét dạ dày tá tràng, trong chứng trào ngược dạ dày - thực quản và trong các bệnh lý tăng tiết acid dịch vị.
Bản thân cimetidin là loại thuốc gây nhiều tác dụng phụ cho người sử dụng và khi dùng đồng thời với một số thuốc khác cũng có những tương tác bất lợi. Tác dụng phụ của cimetidin hay gặp là: đau đầu, chóng mặt, ngủ gà, lú lẫn, trầm cảm, kích động, bồn chồn, ảo giác, tiêu chảy, phát ban ngoài da, tăng enzym gan tạm thời (tự hết khi ngừng thuốc), chứng to vú ở đàn ông khi điều trị từ 1 tháng trở lên... Đặc biệt, người cao tuổi, người suy gan thận khi sử dụng cimetidin sẽ bị giảm chuyển hóa, làm tăng lượng cimetidin trong huyết tương, nên dễ gây lú lẫn, kích động (hiện tượng này sẽ mất đi khi ngừng thuốc). Vì vậy, tránh dùng cimetidin cùng lúc với các thuốc an thần gây ngủ. Hơn nữa, cần lưu ý đến tác hại làm giảm khả năng tình dục do dùng cimetidin. Với nam, cimetidin kháng androgen, dùng liên tục từ 8 tuần trở lên sẽ làm giảm lượng tinh dịch và suy yếu hoạt động tình dục. Dùng liều cao kéo dài hàng năm sẽ gây bất lực. Với nữ, dùng liên tục từ 8 tuần trở lên sẽ làm tăng tiết prolactin làm chảy sữa, gây căng vú. Tuy nhiên, các tác dụng bất lợi này sẽ hết dần khi ngừng thuốc. Đặc biệt, cimetidin cũng gây một số bất lợi khi dùng không đúng liều đúng cách như: cimetidin làm giảm acid của dạ dày nhưng nếu giảm acid quá mức sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, ảnh hưởng xấu đến tiêu hóa thức ăn. Mặt khác, dùng cimetidin sẽ ức chế tiết acid song nếu dừng thuốc đột ngột sẽ tái phát sự tăng acid cấp tính, có thể làm chảy máu hay thủng dạ dày.
Khi đùng đồng thời với các thuốc khác, cimetidin gây tương tác với nhiều thuốc làm hạn chế tác dụng của nhau. Với người bệnh đái tháo đường đang phải điều trị bằng thuốc metformin, khi dùng đồng thời với cimetidin sẽ làm tăng nồng độ thuốc metformin, gây nguy cơ hạ đường huyết quá mức. Cimetidin làm tăng nồng độ thuốc chống đông máu warfarin (gây nguy cơ chảy máu); làm tăng nồng độ thuốc huyết áp nifedipin (gây nguy cơ tụt quá mức huyết áp). Bởi vậy tránh dùng chung cimetidin với các thuốc này.
Bác nên thông báo cho bác sĩ biết các thuốc trị bệnh đang phải dùng để có chỉ định phù hợp, tránh tình trạng chữa được bệnh này lại tăng bệnh khác. Trong trường hợp bắt buộc phải dùng đồng thời nhiều loại thuốc thì phải có ý kiến và sự điều chỉnh liều dùng phù hợp của thầy thuốc. Người bệnh không tự ý dùng thuốc hoặc dùng quá liều sẽ gặp nguy hiểm.
DS. Đức Hùng