Phát biểu về đợt bàn giao mới, Phó Tư lệnh Không quân và Phòng không Belarus – Đại tá Alexander Belyaev, nhấn mạnh rằng việc tiếp nhận máy bay mới đã trở thành "một truyền thống tốt đẹp". Theo ông, các máy bay Su-30SM2 sẽ nhanh chóng được kiểm tra kỹ thuật tại căn cứ không quân và chỉ trong vòng tối đa hai tuần sẽ sẵn sàng trực chiến, đảm nhiệm nhiệm vụ bảo vệ không phận Belarus.
Máy bay Su-30SM2 của Không quân Belarus. (Nguồn: MW)
"Đây chưa phải là lô cuối cùng. Các trang bị mới sẽ tiếp tục được chuyển giao", Đại tá Belyaev khẳng định, đồng thời đánh giá Su-30SM2 là mẫu tiêm kích "đáp ứng đầy đủ mọi yêu cầu đối với máy bay cùng phân khúc". Ông cũng không giấu được sự hào hứng khi kết luận ngắn gọn: "Lái chiếc máy bay này thực sự là một niềm vui".
Từ Su-30SM sang Su-30SM2: bước nâng cấp quan trọng
Trước đó, Belarus đã ký hợp đồng trị giá khoảng 600 triệu USD để mua 12 máy bay Su-30SM. Tuy nhiên, các điều khoản sau đó được điều chỉnh, chuyển sang phiên bản Su-30SM2 hiện đại hơn. Đến tháng 8, Không quân Belarus được cho là đã nhận đủ 12 chiếc theo hợp đồng ban đầu. Việc tiếp tục nhận thêm máy bay trong tháng 12 làm dấy lên khả năng Minsk đã ký thêm một đơn đặt hàng mới.
Su-30SM2 hiện đang dần thay thế các tiêm kích MiG-29 thời Liên Xô, vốn là xương sống của không quân Belarus trong nhiều thập kỷ. Trước đây, nước này từng vận hành cả Su-27 và máy bay cường kích Su-24M, nhưng các dòng máy bay này đã bị loại biên do chi phí vận hành và bảo dưỡng quá cao.
So với chúng, Su-30SM2 dù có kích thước và trọng lượng lớn hơn nhưng lại sở hữu thiết kế hiện đại, độ tin cậy cao và chi phí duy trì thấp hơn đáng kể. Đáng chú ý, một chiếc Su-27UB cũ đã được đưa trở lại phục vụ với vai trò máy bay huấn luyện cho phi công Su-30SM2.
Tiêm kích 'lai' từ những chương trình tinh hoa của Liên Xô
Về mặt thiết kế, Su-30SM và Su-30SM2 được xem là kết tinh của nhiều chương trình tiêm kích tiên tiến nhưng từng bị hủy bỏ của Liên Xô. Máy bay phát triển từ nền tảng Su-27PU – phiên bản đánh chặn hạng nặng, đồng thời thừa hưởng nhiều công nghệ từ các dự án Su-27M và Su-37, bao gồm radar N011M, một trong những radar mảng quét điện tử đầu tiên được tích hợp trên tiêm kích, cùng với cánh mũi điều khiển và khả năng điều hướng lực đẩy.
Điểm nâng cấp quan trọng nhất của Su-30SM2 nằm ở động cơ AL-41F-1S, loại động cơ cũng được trang bị cho tiêm kích Su-35. Động cơ này cho lực đẩy mạnh hơn, tiết kiệm nhiên liệu tốt hơn và mang lại khả năng cơ động vượt trội nhờ điều hướng lực đẩy ba chiều.
Nhờ đó, Su-30SM2 sở hữu tầm bay rất lớn, được đánh giá là thuộc nhóm xa nhất trong số các tiêm kích đang được các quốc gia châu Âu vận hành.
Thực chiến và hiệu quả kinh tế
Su-30SM2 bắt đầu đi vào hoạt động từ đầu năm 2022 và nhanh chóng được đưa vào thử nghiệm chiến đấu cường độ cao. Xung đột Nga–Ukraine bùng nổ chỉ vài tuần sau đó đã trở thành "bãi thử" thực tế để Nga tiếp tục hoàn thiện chiến thuật và cách sử dụng loại tiêm kích này.
Tháng 11/2025, tập đoàn công nghiệp quốc phòng Nga Rostec tuyên bố rằng Su-30SM2 đã chứng minh hiệu quả trong các chiến dịch quân sự, với khả năng tấn công cả mục tiêu trên không lẫn mặt đất. Theo Rostec, radar mạnh mẽ giúp máy bay phát hiện mục tiêu từ khoảng cách xa và với độ chính xác cao, trong khi hệ thống tác chiến điện tử tiên tiến cho phép đối phó hiệu quả với các loại vũ khí phóng từ trên không của đối phương.
Một lợi thế lớn khác của Su-30SM2 là yếu tố chi phí. Giá mua của mẫu tiêm kích này chỉ bằng khoảng 70% so với Su-35, trong khi quy trình bảo dưỡng đơn giản và chi phí vận hành thấp hơn đáng kể. Điều này khiến Su-30SM2 trở thành lựa chọn hấp dẫn với những quốc gia muốn sở hữu một tiêm kích hạng nặng mạnh mẽ, đa năng nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả kinh tế.
