Ngày 23/6/2014, Nguyễn Ngọc Như Q., 14 tháng tuổi, nhà ở xã Đạo Thạnh, TP.Mỹ Tho, Tiền Giang, được mẹ đưa vào bệnh viện vì sốt cao hai ngày không giảm. Mẹ Q.kể rằng, bé được bác sĩ phòng khám nhi chẩn đoán là bệnh tay chân miệng độ 1. Bác sĩ cho thuốc và phát phiếu theo dõi tại nhà, dặn nếu Q. có một trong các dấu hiệu ghi trong phiếu thì phải trở vô bệnh viện liền. Về nhà mẹ Q. cho uống thuốc theo toa, kết hợp với lau ấm cho bé, nhưng cháu chỉ giảm sốt tí xíu lại sốt nữa, kéo dài đến suốt đêm nên gia đình đưa cháu khám lại. Bác sĩ khám thấy Q. có nhiều vết loét trong miệng, tay chân nổi bóng nước, giật mình ít và vẫn còn sốt cao nên cho nhập viện với chẩn đoán là bệnh tay chân miệng độ 2a ngày thứ 2.
Về chuyên môn, bệnh tay chân miệng khi có triệu chứng sốt cao mà dùng thuốc hạ sốt kết hợp với lau ấm mà nhiệt độ không giảm hoặc giảm chút ít rồi sốt trở lại là cháu có nguy cơ bị biến chứng thần kinh. Lúc đó có thể virút gây bệnh tay chân miệng hoặc độc tố có liên quan đến virút này đã tấn công vào tế bào não của bệnh nhân, làm tổn thương trung tâm điều hòa thân nhiệt ở vùng dưới đồi của não khiến cho chức năng điều hòa thân nhiệt của não bị rối loạn. Khi trung tâm điều hòa thân nhiệt bị tổn thương thì những loại thuốc hạ sốt thông thường và lau mát tích cực không làm giảm được sốt mà phải có phương pháp điều trị chuyên sâu, thậm chí phải lọc máu liên tục mới có thể giúp cho cơ thể trở lại nhiệt độ bình thường.
Khi bé bị bệnh tay chân miệng mà sốt cao, cần giúp bé hạ sốt ngay tại nhà, nếu trong vài giờ mà không giảm thì nên đưa bé đến bệnh viện. Các phương pháp hạ sốt thông thường ở nhà gồm: dùng thuốc, lau ấm, uống nhiều nước, nghỉ ngơi.
Thuốc được dùng an toàn là Paracetamol, có thể phối hợp xen kẽ với Ibuprofen theo liều của bác sĩ đã cho, nhưng không được dùng thuốc Aspirin vì Aspirin có thể gây bệnh lý tổn thương gan và não gọi là hội chứng Reye, nguy hiểm đến tính mạng.
Kết hợp với uống thuốc là lau ấm cho bé, dùng nước lạnh pha với nước nóng vào theo tỉ lệ 1/2, dùng khuỷu tay nhúng vào trong thau nước cảm giác giống ấm như nước tắm em bé, rồi lấy 5 khăn sạch nhúng vào thau nước và vắt hơi ráo. Đặt 2 khăn ở hai bên nách, 2 khăn ở bẹn và 1 khăn lau khắp người. Không lau lên ngực bé vì có thể làm bé nhiễm lạnh, dễ viêm phổi. Thay khăn mỗi 2 - 3 phút, cho thêm nước nóng khi nhiệt độ nước thấp hơn yêu cầu, mỗi 15 - 30 phút đo nhiệt độ một lần, khi thấy bé có nhiệt độ < 38,5oC thì ngưng lau ấm. Uống nhiều nước và nghỉ ngơi giúp bé mau hết sốt và khỏe nhanh hơn.
Tóm lại, khi thấy bé bị bệnh tay chân miệng mà có sốt cao, uống thuốc hạ sốt không làm bé giảm sốt là bé có khả năng biến chứng thần kinh, nên đưa bé nhập viện sớm. Ngoài dấu hiệu sốt cao ra, trong biến chứng thần kinh còn có các dấu hiệu khác như giật mình nhiều, quấy khóc, bứt rứt, lừ đừ, ngủ gà, yếu tay chân, run rẩy, co giật nhãn cầu, thở bất thường... thì cũng phải nhanh chóng đưa bé đến bệnh viện ngay.
BS. NGUYỄN THÀNH ÚC
