Theo Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh Sơn La, những năm qua tình trạng vị thành niên, thanh niên mang thai ngoài ý muốn có chiều hướng gia tăng. Điều đáng bàn là, mang thai ở tuổi vị thành niên dễ tạo sự khủng hoảng về tình cảm, cản trở việc học hành, tâm lý sợ hãi và chịu nhiều áp lực từ phía gia đình, nhà trường, xã hội.
Hơn nữa, các biến chứng khi mang thai và sinh con ở tuổi vị thành niên còn là nguyên nhân gây tử vong mẹ. Đặc biệt, tỷ lệ thương tật và tử vong do nạo hút thai không an toàn ở trẻ em gái vị thành niên khá cao. Nguyên nhân dẫn đến tuổi vị thành niên mang thai ngoài ý muốn là do nhận thức và kỹ năng sống còn hạn chế, thiếu sự quan tâm của gia đình. Trong khi đó, việc giáo dục kiến thức về sức khỏe sinh sản, chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục ở nhà trường mang tính phong trào.
Đặc biệt, một số xã vùng cao còn tồn tại phong tục tập quán lạc hậu, nên đã xảy ra tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống... dẫn đến việc mang thai và sinh đẻ sớm, phá thai không an toàn, nhiễm khuẩn đường sinh sản và mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục... Mặc dù nhu cầu về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản tăng lên, nhưng việc tiếp cận với các dịch vụ sức khỏe sinh sản còn hạn chế.
Hưởng ứng Ngày Dân số Thế giới năm nay, Sơn La chú trọng tuyên truyền vai trò chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên.
Trước thực tế trên, thời gian qua, ngành Y tế Sơn La đã phối hợp với ngành Giáo dục - Đào tạo đã tổ chức các hình thức sinh hoạt ngoại khóa, sinh hoạt chuyên đề, lồng ghép tuyên truyền trong các buổi giao lưu văn nghệ, hoạt động văn hóa... cho 24 trường trung học phổ thông thuộc 12 huyện, thành phố. Tại đây, học sinh các trường được trang bị thêm kiến thức về sức khỏe sinh sản, tránh trường hợp mang thai ngoài ý muốn.
Bên cạnh đó, các mô hình can thiệp giảm thiểu tảo hôn và kết hôn cận huyết thống tại 35 xã và 12 trường phổ thông dân tộc nội trú tỉnh duy trì hoạt động hiệu quả. Nội dung sinh hoạt của các mô hình tập trung tuyên truyền về tác hại của tảo hôn và kết hôn cận huyết thống, hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh, kiến thức chăm sóc sức khỏe sinh sản, tác dụng của việc sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh...
Ngoài ra, còn tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh của các xã triển khai mô hình; tuyên truyền trong các cuộc họp của xã, các đoàn thể, cuộc họp bản; lồng ghép tuyên truyền trong các hoạt động văn hóa, văn nghệ tại cơ sở...
Công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên và thanh niên của tỉnh Sơn La đã được triển khai, lồng ghép trong chương trình Hội nghị, chuyên đề, hoạt động ngoại khoá...
Tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác "Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên vì tương lai giống nòi", ngành Y tế Sơn La đang tập trung thực hiện các giải pháp đồng bộ, nhằm hạn chế mức thấp nhất các nguy cơ có hại cho sức khỏe của trẻ vị thành niên, thanh niên, trong đó, triển khai thực hiện Đề án: "Tăng cường tư vấn cung cấp dịch vụ dân số- KHHGĐ/chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên, thanh niên".
Phối hợp với các cơ quan truyền thông đại chúng tuyên truyền nâng cao nhận thức về công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe vị thành niên, thanh niên. Xây dựng mô hình điểm cơ sở cung cấp "dịch vụ thân thiện", "dịch vụ tư vấn thân thiện" cho vị thành niên và thanh niên tại thành phố và các huyện có đủ điều kiện thực hiện. Nâng cao trình độ kỹ thuật và kỹ năng tư vấn cho cán bộ cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản tuyến tỉnh, huyện, xã về chăm sóc sức khỏe vị thành niên và thanh niên...
Chăm sóc sức khỏe sinh sản cho lứa tuổi vị thành niên, thanh niên có ý nghĩa quyết định tới chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai giống nòi.
Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh Sơn La đưa ra lời khuyên, lứa tuổi vị thành niên và thanh niên nên đến Trung tâm CSCKSS địa phương để được tư vấn sức khỏe tiền hôn nhân. Qua tư vấn, bác sĩ sẽ thảo luận những dịch vụ cần thiết phù hợp với hoàn cảnh/tình huống của từng người. Các bác sĩ khuyến khích khách hàng quan tâm vấn đề này đến tư vấn từng cá nhân, không khuyến khích cặp vợ chồng sắp cưới đến tư vấn chung (theo quan điểm tư vấn) để tự kiểm tra sức khỏe của mình. Đến các Trung tâm, các đối tượng tiền hộ nhân sẽ được khám sức khỏe toàn thân, tư vấn chăm sóc sức khỏe, tư vấn dinh dưỡng…
Để vị thành niên, thanh niên - những lao động chủ lực của ngày mai có đầy đủ kiến thức về thể chất cũng như tinh thần, tự tin bước vào ngưỡng cửa cuộc đời, bên cạnh sự vào cuộc của các cơ quan chức năng rất cần sự chung tay của các cấp, các ngành, đoàn thể, đặc biệt là vai trò của gia đình. Bởi chỉ khi vị thành niên, thanh niên có đầy đủ kiến thức; hiểu rõ vai trò, trách nhiệm khi trở thành bố mẹ; khi đủ "chín" để vun vén, chăm lo cho những đứa trẻ ra đời, lớn lên với đầy đủ tình yêu thương và trách nhiệm xã hội mới là sự chuẩn bị tốt nhất cho tương lai.
