Sỏi san hô trong thận là gì?
Sỏi san hô dùng để chỉ những viên sỏi phân nhánh lấp đầy toàn bộ hoặc một phần của bể thận và đài thận. Loại sỏi này thường được cấu tạo từ struvite (magie amoni photphat) hoặc apatit canxi cacbonat. Những viên sỏi này thường được gọi là "sỏi nhiễm trùng" vì chúng có liên quan chặt chẽ đến nhiễm trùng đường tiết niệu do các loại vi khuẩn có khả năng phân giải ure thành amoni. Đặc điểm của sỏi san hô là sỏi chỉ ở đài của bể thận chứ không xuất hiện ở những vị trí khác như bàng quang hoặc niệu quản. Trên phim chụp X- quang có thể nhìn thấy sỏi san hô có hình ảnh sỏi giống như gạc của con nai.
Sỏi san hô nhỏ có thể phát triển nhanh chóng trong khoảng thời gian từ vài tuần đến vài tháng thành những cục sỏi lớn ở đài thận và toàn bộ bể thận. Nếu không được điều trị kịp thời thì có thể dẫn đến suy giảm chức năng thận và bệnh thận giai đoạn cuối. Ngoài ra chính loại sỏi này rất thuận lợi cho nhiễm trùng đường tiết niệu nên có nguy cơ rất cao phát triển nhiễm trùng huyết. Vì vậy hầu hết bệnh nhân cần điều trị phẫu thuật dứt điểm càng sớm càng tốt để tránh được các biến chứng nguy hiểm này.
Sỏi san hô ở hai bên thận trên phim chụp X quang của một bệnh nhân ở Quảng Ninh
Biểu hiện sỏi san hô trong thận
Biểu hiện của người bị sỏi san hô rất đa dạng nhưng thường là các triệu chứng:
- Đau ở hông và lưng.
- Sốt.
- Đi tiểu thường xuyên hơn (tiểu rắt, tiểu lắt nhắt, tiểu nhiều lần,…).
- Đau khi đi tiểu.
- Máu trong nước tiểu.
Sỏi lấp đầy các đài bể thận gây ứ nước và tạo điều kiện cho nhiễm trùng niệu dẫn đến phá hủy dần nhu mô thận. Nhiễm trùng có thể làm cho viêm đài bể thận, thận ứ mủ hay áp-xe quanh thận. Tuy nhiên, có trường hợp bệnh nhân bị sỏi san hô mà không triệu chứng.
Điều trị sỏi san hô trong thận
Điều trị sỏi san hô không chỉ liên quan đến việc loại bỏ sỏi mà còn loại bỏ nhiễm trùng, vi khuẩn tiềm ẩn gây ra sỏi. Thất bại trong việc điều trị nhiễm trùng thường sẽ dẫn đến tái phát sỏi san hô trong tương lai. Các phương pháp điều trị chính gồm:
- Điều trị bằng thuốc
Sỏi san hô là sỏi nhiễm trùng nên thường được điều trị kháng sinh để phòng ngừa viêm đài bể thận cấp và nhiễm trùng hệ thống có thể ức chế vi khuẩn phát triễn. Kháng sinh đôi khi có tác dụng thu nhỏ kích thước sỏi.
Bệnh nhân có thể tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng một số thuốc có tác dụng ức chế men urease như Acetohydroxamic acid (AHA) có tốc độ bài tiết qua thận cao, thâm nhập vào thành của tế bào vi khuẩn, có tác dụng ức chế men urease, cải thiện nồng độ kiềm nước tiểu, hoặc thuốc giúp acid hóa nước tiểu như amonium choloride….
- Phẫu thuật hoặc tán sỏi qua da
Tùy số lượng sỏi, kích thước, thể tích, vị trí và hình dạng sỏi liên quan chặt chẽ đến chỉ định phương pháp điều trị lấy bỏ sỏi. Ở nước ta, đối với loại sỏi san hô phẫu thuật mổ lấy sỏi vẫn đóng vai trò chủ yếu. Ngoài ra có thể dùng phương pháp tán sỏi qua da với ưu điểm rút ngắn thời gian mổ và nằm viện, ít biến chứng trong và sau mổ hơn, bảo toàn và cải thiện được chức năng thận.
Chế độ ăn uống cho người bệnh sỏi thận
Ngoài dùng thuốc thì chế độ ăn uống hợp lý cũng rất quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị bệnh sỏi thận nói chung và sỏi san hô nói riêng. Người bệnh nên ăn nhạt, ăn ít thịt, ít dầu mỡ và các loại thực phẩm chứa nhiều oxalate như đậu, củ cải đường, dâu, cam, sô-cô-la, cà phê. Hạn chế các thực phẩm chứa nhiều purin gây sỏi thận như: cá khô, thịt khô, tôm khô, lạp xưởng, các loại mắm, lòng heo, lòng bò…
Tóm lại, sỏi san hô là một căn bệnh nguy hiểm và cần điều trị càng sớm càng tốt khi phát hiện mắc bệnh, vì nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn tới ứ nước, nhiễm trùng và có thể mất hoàn toàn chức năng thận.
