Sốc phản vệ bất ngờ từ những thứ quen thuộc hằng ngày

Những năm gần đây, các cơ sở y tế liên tục ghi nhận những ca sốc phản vệ xuất phát từ những tác nhân quen thuộc trong đời sống hằng ngày như thực phẩm, gia vị hay thậm chí là nước hoa. Điều đáng lo ngại là nhiều người vẫn chủ quan, cho rằng đây chỉ là phản ứng nhẹ, dẫn đến chậm trễ trong xử trí, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Ba tác nhân được nhắc đến nhiều nhất trong các ca nhập viện gần đây là mì chính (bột ngọt), hạnh nhân và nước hoa – những thứ vốn xuất hiện phổ biến trong bữa ăn và sinh hoạt hàng ngày.

Dị ứng mì chính dễ nhầm lẫn với mệt mỏi hay "trúng gió"

Mì chính, hay còn gọi là bột ngọt, là gia vị quen thuộc trong căn bếp của hàng triệu gia đình Việt. Tuy nhiên, không phải ai cũng dung nạp tốt chất điều vị này. Trên thực tế, một số người có thể gặp phản ứng bất thường sau khi ăn thực phẩm chứa nhiều mì chính, từ nhức đầu, đỏ bừng mặt, hồi hộp, buồn nôn cho đến khó thở.

Các bác sĩ cho biết, đa số các phản ứng liên quan đến mì chính không phải là dị ứng miễn dịch thực sự, mà là tình trạng cơ thể quá nhạy cảm với glutamate – thành phần chính của bột ngọt. Tuy nhiên, trong những trường hợp hiếm gặp, phản ứng có thể diễn tiến nhanh và dữ dội, gây tụt huyết áp, co thắt phế quản, rối loạn nhịp tim, biểu hiện tương tự như sốc phản vệ.

Điều nguy hiểm là các triệu chứng này dễ bị nhầm lẫn với mệt mỏi thông thường hoặc "trúng gió", khiến người bệnh không đi cấp cứu kịp thời. Khi phản ứng lan rộng toàn thân, nguy cơ suy hô hấp và trụy tim mạch có thể xảy ra chỉ trong vài phút.

Các chuyên gia khuyến cáo, người từng có tiền sử khó chịu rõ rệt sau khi ăn thực phẩm chứa nhiều mì chính cần chủ động hạn chế sử dụng, theo dõi kỹ phản ứng của cơ thể và đi khám chuyên khoa dị ứng nếu triệu chứng lặp lại.

Dị ứng hạnh nhân: Nguy cơ sốc phản vệ chỉ từ một lượng rất nhỏ

Khác với mì chính, dị ứng hạnh nhân là một dạng dị ứng thực phẩm điển hình, có liên quan trực tiếp đến phản ứng miễn dịch. Khi ăn hạnh nhân, hệ miễn dịch của người dị ứng nhận diện protein trong loại hạt này là "chất lạ", từ đó kích hoạt phản ứng quá mức.

Triệu chứng dị ứng hạnh nhân có thể xuất hiện rất nhanh, chỉ sau vài phút, bao gồm ngứa miệng, nổi mề đay, sưng môi – mặt, đau bụng, buồn nôn. Ở mức độ nặng, người bệnh có thể bị khó thở, thở khò khè, tụt huyết áp, choáng váng, và tiến triển thành sốc phản vệ.

Điều đáng lo ngại là chỉ một lượng rất nhỏ hạnh nhân cũng đủ gây phản ứng nghiêm trọng, kể cả khi người bệnh không ăn trực tiếp mà chỉ vô tình dùng thực phẩm có chứa hạnh nhân "ẩn" trong thành phần. Đây là lý do nhiều ca sốc phản vệ xảy ra bất ngờ, khi người bệnh không lường trước được nguy cơ.

Bác sĩ chuyên khoa dị ứng nhấn mạnh, với những người đã được chẩn đoán dị ứng hạnh nhân, biện pháp duy nhất và hiệu quả nhất là tránh tuyệt đối. Việc đọc kỹ nhãn thực phẩm, hỏi rõ thành phần khi ăn ngoài và mang theo thuốc cấp cứu theo chỉ định là điều bắt buộc để bảo vệ tính mạng.

Dị ứng nước hoa: Không chỉ là kích ứng thông thường

Nước hoa từ lâu được xem là sản phẩm làm đẹp, tạo dấu ấn cá nhân. Tuy nhiên, ít người biết rằng mùi hương và các hợp chất hóa học trong nước hoa có thể gây phản ứng dị ứng, đặc biệt ở những người có cơ địa nhạy cảm, hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng.

Phản ứng thường gặp nhất là viêm da tiếp xúc, gây ngứa, đỏ, rát tại vùng xịt nước hoa. Ngoài ra, việc hít phải mùi hương đậm đặc trong không gian kín còn có thể gây hắt hơi, sổ mũi, đau đầu, khó thở, thậm chí co thắt phế quản.

Trong những trường hợp hiếm gặp nhưng nguy hiểm, dị ứng nước hoa có thể tiến triển thành phản ứng toàn thân, với biểu hiện tụt huyết áp, phù mặt – họng, khó thở dữ dội, đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời.

Các bác sĩ cảnh báo, xu hướng sử dụng nước hoa đậm mùi, xịt nhiều lần trong ngày hoặc dùng trong không gian kín như thang máy, phòng điều hòa đang làm tăng nguy cơ kích ứng và dị ứng cho cả người sử dụng lẫn người xung quanh.

Nhận diện sớm sốc phản vệ

Sốc phản vệ là tình trạng cấp cứu y khoa, có thể xảy ra với bất kỳ ai và tiến triển rất nhanh. Những dấu hiệu cảnh báo cần đặc biệt chú ý bao gồm:

• Khó thở, cảm giác nghẹn cổ họng.
• Sưng môi, lưỡi, mặt.
• Nổi mề đay lan nhanh toàn thân.
• Chóng mặt, tụt huyết áp, ngất xỉu

Khi xuất hiện các triệu chứng này sau khi ăn thực phẩm, tiếp xúc hóa chất hoặc hít mùi lạ, cần gọi cấp cứu ngay lập tức. Việc chần chừ hoặc tự xử lý tại nhà có thể khiến tình trạng trở nên không thể kiểm soát.

Phòng ngừa dị ứng và sốc phản vệ

Theo các chuyên gia, cách tốt nhất để tránh sốc phản vệ là hiểu rõ cơ địa của bản thân. Người từng có tiền sử dị ứng cần ghi nhớ tác nhân gây phản ứng, tránh tiếp xúc và thông báo cho người thân, đồng nghiệp.

Trong ăn uống, nên ưu tiên thực phẩm rõ nguồn gốc, hạn chế gia vị nếu từng có phản ứng bất thường. Với mỹ phẩm và nước hoa, cần thử trên vùng da nhỏ trước khi sử dụng rộng rãi và tránh dùng sản phẩm có mùi quá nồng.

Sốc phản vệ không còn là nguy cơ xa vời. Khi những tác nhân quen thuộc như bột ngọt, hạnh nhân hay nước hoa cũng có thể trở thành "kẻ thù thầm lặng", sự cảnh giác và kiến thức y tế cơ bản chính là hàng rào bảo vệ quan trọng nhất cho sức khỏe và tính mạng.